Hô biến bèo tây, bẹ chuối... thành sản phẩm xanh của làng nghề truyền thống

Từng là phụ phẩm bị bỏ đi trong sản xuất nông nghiệp, bèo tây, bẹ chuối, cọng rơm giờ đây lại trở thành nguyên liệu chính tạo nên những sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo, thân thiện môi trường, góp phần hồi sinh một làng nghề truyền thống ở Thanh Hóa.

Biến “rác thải nông nghiệp” thành hàng xuất khẩu

Khi nhiều làng nghề truyền thống đang đứng trước nguy cơ mai một vì thiếu đầu ra, thiếu nhân lực và sức cạnh tranh yếu thì tại xã Nga Sơn một mô hình sáng tạo đã và đang mở ra hướng đi mới cho ngành thủ công mỹ nghệ.

Từng bắt đầu với những sản phẩm truyền thống từ cây cói - nguyên liệu gắn bó bao đời với vùng đất Nga Sơn, Công ty TNHH Xuất khẩu Việt Trang đã chứng kiến thời kỳ thăng trầm của làng nghề: lúc tấp nập đơn hàng, khi trầm lắng vì thị trường thu hẹp, sản phẩm không đáp ứng được thị hiếu mới.

Không chấp nhận để nghề tổ mai một, bà Trần Thị Việt- Giám đốc Công ty TNHH Xuất khẩu Việt Trang đã mạnh dạn đổi mới. Ý tưởng kết hợp nguyên liệu cói truyền thống với các loại phụ liệu thân thiện môi trường như bẹ chuối khô, bèo tây, cọng rơm, bẹ ngô... ra đời.

Bằng cách phối hợp khéo léo các nguyên liệu tưởng chừng bỏ đi này, người thợ đã “hô biến” thành những chiếc giỏ đựng đồ, hộp quà, thảm lót, túi xách... bền chắc, có tính ứng dụng cao và quan trọng là thân thiện với môi trường. Việc đa dạng hóa nguyên liệu không chỉ giúp tận dụng tối đa phụ phẩm nông nghiệp tại địa phương mà còn mang lại sự mới lạ, tính thẩm mỹ và khả năng cạnh tranh cho sản phẩm.

Bà Trần Thị Việt (bên phải) giới thiệu kho nguyên liệu với các loại phụ phẩm nông nghiệp như bẹ chuối, bèo tây, cọng rơm... được thu gom để sản xuất sản phẩm thủ công xuất khẩu.

“Chúng tôi không bán cái mình có, mà bán cái khách hàng cần”, bà Việt chia sẻ. Triết lý đó đã trở thành kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Việt Trang, từ khâu thiết kế, sản xuất đến tìm kiếm thị trường.

Đưa sản phẩm thủ công xanh ra thế giới

Thay vì đi theo lối mòn của những sản phẩm truyền thống đơn điệu, Công ty TNHH Xuất khẩu Việt Trang tập trung cải tiến mẫu mã, đa dạng hóa chủng loại và đặc biệt là chú trọng yếu tố “xanh”. Những chiếc giỏ xách, túi thời trang, thảm trải, hộp đựng... được phối hợp tinh tế giữa cói và các vật liệu tái chế, không chỉ bền đẹp mà còn mang thông điệp sống xanh, sống bền vững.

Nhờ bắt kịp xu hướng tiêu dùng của thế giới, các sản phẩm của công ty TNHH Xuất khẩu Việt Trang đã xuất khẩu ổn định sang hơn 20 quốc gia, trong đó có nhiều thị trường “khó tính” như: Nhật Bản, Mỹ, Đức, Hàn Quốc, Pháp...

Các sản phẩm giỏ đan thủ công bằng cói, bẹ chuối, rơm... của Công ty Việt Trang được dùng trang trí nội thất tại một quán cà phê.

Một điều đặc biệt tại Việt Trang là dù chuyển mình mạnh mẽ, công ty vẫn giữ được cốt lõi nghề đan truyền thống và gắn kết chặt chẽ với cộng đồng làng nghề. Hàng trăm lao động nữ tại địa phương chủ yếu là phụ nữ nông thôn, người lớn tuổi đều có việc làm ổn định với thu nhập khá. Công việc được thiết kế linh hoạt để người dân có thể làm tại nhà, tranh thủ thời gian nông nhàn.

Không dừng lại ở đó, công ty còn thường xuyên tổ chức đào tạo nghề cho thanh niên, khuyến khích thế hệ trẻ tiếp cận với thủ công mỹ nghệ không chỉ như một nghề truyền thống mà như một hướng đi khởi nghiệp đầy tiềm năng.

Gìn giữ nét truyền thống từ bàn tay thủ công của người thợ

Giữa thời đại công nghiệp hóa, khi máy móc có thể thay thế nhiều công đoạn sản xuất, thì chính bàn tay khéo léo, tư duy sáng tạo và tình yêu với nghề đã giúp sản phẩm thủ công Việt Nam tạo được chỗ đứng trên thị trường thế giới.

Không gian trưng bày sản phẩm tại xưởng của Công ty TNHH Xuất khẩu Việt Trang với hàng trăm mẫu mã đa dạng từ giỏ đựng, túi xách đến đồ trang trí nội thất.

“Tôi tin rằng chỉ cần làm bằng cái tâm, hiểu thị trường và yêu nghề thì sẽ luôn có đường đi. Dù là làng nghề nhỏ, sản phẩm mộc mạc, nhưng nếu đủ khác biệt và bền vững thì vẫn có thể chạm đến thế giới”, bà Trần Thị Việt cho biết.

Nếu xưa kia cây cói là linh hồn của làng nghề Nga Sơn, thì hôm nay, những sợi bẹ chuối, cọng bèo, hay rơm khô lại đang mở ra một thời kỳ mới. Không bó hẹp trong chất liệu truyền thống, chính sự linh hoạt trong lựa chọn nguyên liệu đã giúp sản phẩm thủ công vươn ra thế giới, thân thiện hơn, gần gũi hơn, và cũng “Việt Nam” hơn bao giờ hết.

Hoàng Phương - Lan Chinh