Một thập kỷ bảo vệ và phát huy Di sản UNESCO nghi lễ và trò chơi kéo co

Chiều 15/11, tại Hà Nội, Hội thảo quốc tế “Một thập kỷ bảo vệ và phát huy nghi lễ trò chơi kéo co” diễn ra với sự tham dự của đông đảo đại biểu, các nhà khoa học, các vị khách quốc tế, các nghệ nhân và cộng đồng thực hành di sản kéo co một số địa phương.

Nghi lễ và thực hành trò chơi kéo co ngồi Đền Trấn Vũ diễn ra vào ngày 3/3 âm lịch hằng năm. (Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN)

Sự kiện do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp cùng Ủy ban Nhân dân phường Long Biên và Hội Di sản Văn hóa Việt Nam tổ chức trong khuôn khổ Festival Thăng Long-Hà Nội 2025.

Phát biểu khai mạc, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao Hà Nội Lê Thị Ánh Mai khẳng định hội thảo quốc tế “Một thập kỷ bảo vệ và phát huy nghi lễ, trò chơi kéo co” là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt, nhân dịp kỷ niệm 10 năm nghi lễ và trò chơi kéo co được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại (2015-2025).

Theo bà Lê Thị Ánh Mai, nghi lễ và trò chơi kéo co là một thực hành văn hóa độc đáo, được hình thành bởi cộng đồng cư dân nông nghiệp, nhằm phản ánh ước vọng mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.

Ở Việt Nam, trò kéo co đã trở thành một phần không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, được gìn giữ, trao truyền qua nhiều thế hệ, mang trong mình tinh thần đoàn kết, sức mạnh và niềm vui hội làng.

Cách đây tròn 10 năm, vào ngày 2/12/2015, tại phiên họp của Ủy ban Liên Chính phủ về Bảo vệ Di sản Văn hóa Phi vật thể của UNESCO tại Namibia, nghi lễ và trò chơi kéo co của Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc và Philippines đã được vinh danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây không chỉ là niềm tự hào chung của các quốc gia trong hồ sơ đa quốc gia, mà còn là nguồn khích lệ to lớn đối với các cộng đồng thực hành di sản tại Việt Nam nói riêng.

Sau 10 năm được ghi danh, các cộng đồng thực hành di sản Nghi lễ và trò chơi kéo co tại Hà Nội cũng như cộng đồng thực hành kéo co tại các tỉnh Bắc Ninh, Phú Thọ, Lào Cai, Hưng Yên, Ninh Bình... không ngừng bảo vệ, phát huy và lan tỏa giá trị di sản. Di sản được tổ chức thực hành, giới thiệu, quảng bá thường xuyên trong cộng đồng; hoạt động truyền dạy cho thế hệ trẻ được quan tâm, chú trọng; nhiều địa phương đã chủ động kết nối, giao lưu giữa các cộng đồng kéo co trong nước tạo nên mạng lưới di sản sống.

Đặc biệt, Việt Nam đã nhận diện và ghi nhận thêm bốn cộng đồng mới đang thực hành di sản Nghi lễ và trò chơi kéo co, góp phần làm phong phú thêm bức tranh di sản quốc gia. Cùng với đó, sự kết nối quốc tế giữa Việt Nam với Hàn Quốc, Campuchia, Philippines đã mở ra một không gian giao lưu văn hóa rộng mở, kết nối giữa các cộng đồng, tôn vinh, đa dạng bản sắc văn hóa, củng cố tình hữu nghị giữa các dân tộc, vun đắp hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững trong khu vực.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao Hà Nội Lê Thị Ánh Mai cho rằng hội thảo quốc tế lần này là diễn đàn quan trọng để chúng ta cùng nhìn lại một thập kỷ bảo vệ và phát huy Di sản nghi lễ, trò chơi kéo co, cùng nhau trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, đánh giá những kết quả đạt được, khó khăn, thách thức và định hướng cho sự hợp tác trong giai đoạn mới.

Đồng thời, hội thảo là dịp tìm kiếm, đề xuất những giải pháp hữu ích, góp phần đưa Di sản nghi lễ và trò chơi kéo co tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống đương đại, khẳng định vai trò của văn hóa trong kết nối cộng đồng và xây dựng hòa bình, hợp tác giữa các dân tộc...

Theo Tiến sỹ Lê Thị Minh Lý, Phó Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam, các cộng đồng kéo co ở Việt Nam đã có kết quả bảo vệ và phát huy rất ấn tượng trong 10 năm qua, kể từ sau khi di sản được ghi danh.

Từ chỗ chỉ có 6 cộng đồng được đưa vào hồ sơ năm 2015 đến nay đã có thêm 4 cộng đồng nữa được phát hiện, nghiên cứu và sẽ đề xuất để bổ sung. Trong 10 năm qua cộng đồng di sản kéo co Việt Nam ngày một phát triển, lớn mạnh, lan tỏa giá trị, thương hiệu và những ý nghĩa tích cực trong cuộc sống.

Cộng đồng kéo co Ngồi ở Thạch Bàn (Long Biên, Hà Nội) thực sự đã trở thành trung tâm của sự kết nối thành công cộng đồng kéo co trong nước và quốc tế với sự chỉ đạo, hỗ trợ tích cực của chính quyền địa phương, của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Hội Di sản văn hóa Việt Nam và Trung tâm Nghiên cứu và Phát huy giá trị Di sản văn hóa (CCH).

Tiến sỹ Lê Thị Minh Lý cho rằng sự ra đời của Câu lạc bộ Mạng lưới Cộng đồng di sản kéo co Việt Nam là ví dụ điển hình cho sự kết nối và bền vững của kéo co Việt Nam. Mạng lưới này phản ánh tinh thần của Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ Di sản Văn hóa Phi vật thể là thúc đẩy tôn trọng đa dạng văn hóa, tăng cường đối thoại giữa các cộng đồng và bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể như một nền tảng cho hòa bình và phát triển bền vững.

Tại hội thảo, đại diện các cộng đồng thực hành di sản trong cũng chia sẻ câu chuyện về di sản sau 10 năm được UNESCO vinh danh.

Ông Ngô Quang Khải, Trưởng Tiểu ban quản lý đền Trấn Vũ, phường Long Biên (Hà Nội), nơi thực hành Di sản kéo co ngồi, chia sẻ 10 năm sau khi được UNESCO vinh danh, Nghi lễ và trò chơi kéo co ngồi Đền Trấn Vũ vẫn được cộng đồng gìn giữ, thực hành và lan tỏa mạnh mẽ. Di sản ấy không chỉ là niềm tự hào của người dân Long Biên, mà còn là minh chứng sinh động cho tinh thần “di sản sống," nơi cộng đồng là chủ thể - người bảo tồn, sáng tạo và truyền tiếp giá trị qua nhiều thế hệ.

Các đại biểu tham dự hội thảo cũng nghe nhiều ý kiến của các nhà khoa học, các chuyên gia văn hóa trong nước và quốc tế chia sẻ kinh nghiệm bảo vệ và phát huy giá trị Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện nhân loại “Nghi lễ và trò chơi kéo co” tại các địa phương ở Việt Nam, tại cộng đồng các nước Hàn Quốc, Campuchia, Singapore; những thành tựu, thách thức trong hợp tác, giao lưu cộng đồng sau khi được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; những phương án phát triển giá trị văn hóa-nội dung sáng tạo của lễ hội kéo co ở trong nước và cộng đồng các quốc gia có di sản được vinh danh.../.

Theo TTXVN