Nâng cao đạo đức, nghiệp vụ chuyên môn người làm báo

Rèn luyện, học tập nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức, lối sống, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo cách mạng luôn được công chúng, dư luận xã hội quan tâm. Nhà báo khi hòa mình vào đời sống thực tiễn phong phú và sinh động để nắm bắt, phản ánh phải luôn khách quan, trung thực để mỗi tin bài phải đúng với quan điểm định hướng của Đảng, được dư luận đồng tình. Đó cũng là nghĩa vụ, trách nhiệm lương tâm của người cầm bút với xã hội.

Tác nghiệp báo chí.

Từ khi thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện và sâu sắc do Đảng ta khởi xướng, lãnh đạo từ Đại hội VI (1986), đất nước ngày càng hội nhập sâu vào khu vực và thế giới, có những bước chuyển mình ngoạn mục. Hình ảnh Việt Nam ngày càng nâng cao trên trường quốc tế. Hòa cùng dòng chảy chung của dân tộc, Thanh Hóa cũng có nhiều chuyển biến tiến bộ trên mọi lĩnh vực. Hệ thống cơ sở hạ tầng những năm qua được đầu tư tu bổ, nâng cấptừ thành thị đến nông thôn, miền núi từ nhiều nguồn lực cả trong, ngoài tỉnh. Các khu công nghiệp, vùng kinh tế trọng điểm được qui hoạch, xây dựng và phát triển với tốc độ nhanh trở thành đầu tàu thúc đẩy KT-XH của tỉnh phát triển. Sản xuất nông nghiệp hình thành những vùng chuyên canh, ứng dụng công nghệ cao, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Công nghiệp, thương mại, dịch vụ văn hóa, xã hội đa dạng các loại hình hoạt động với nhiều sản phẩm chất lượng đáp ứng nhu cầu người dân. Những chuyển biến tích cực trên góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần người dân trên địa bàn tỉnh.

Song, Thanh Hóa là tỉnh đông dân cư, nhiều dân tộc, kinh tế miền núi, vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp là khó khăn, thách thức trong hội nhập, phát triển. Sứ mệnh của người làm báo cách mạng, chiến sỹ xung kích trên mặt trận văn hóa tư tưởng là phải tích cực tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến tận người dân. Nhà báo phải chân đi, mắt nhìn, tai nghe, đầu suy nghĩ để mỗi tin, bài phản ánh phải mang hơi thở cuộc sống. Nhà báo phải kịp thời phổ biến các kiến thức khoa học kỹ thuật, khơi dậy những truyền thống lịch sử, văn hóa, truyền thống yêu nước và cách mạng, lòng tự tôn, tự hào với quê hương, đất nước nhằm cổ vũ, động viên mọi người vươn lên hăng hái lao động sản xuất, học tập, làm giàu chính đáng cho gia đình, quê hương, đất nước.

Tình hình thế giới gần đây vẫn có nhiều diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy cơ khó lường. Xung đột vũ trang, sắc tộc, tôn giáo, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, căng thẳng Mỹ - Iran... đe dọa đến phát triển kinh tế, an ninh, hòa bình thế giới. Kinh tế thế giới vẫn phục hồi chậm sau khủng hoảng và suy thoái. Hội nhập sâu vào khu vực và thế giới chúng ta tiếp thu nhiều thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến, tinh hoa văn hóa nhân loại. Song, chúng ta đối mặt với mặt trái của nền kinh tế thị trường. Đó là lối sống hưởng thụ thực dụng chạy theo đồng tiền quên hết tình nghĩa, đạo đức, thuần phong mỹ tục dân tộc. Đạo đức xã hội bị xuống cấp nghiêm trọng, tệ nạn cờ bạc, ma túy, bạo lực học đường, dâm ô trẻ em, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ... không chỉ là bức xúc trong dư luận xã hội mà đã “nóng” trong nghị trường Quốc hội những kỳ họp gần đây. Nhiều cán bộ, đảng viên ở các địa phương, các bộ, ngành, lực lượng vũ trang trong đó có cả những cán bộ cao cấp do thiếu tu dưỡng rèn luyện, vun vén cá nhân, lợi ích nhóm đã vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Đảng thi hành kỷ luật công khai, nghiêm minh “không có vùng cấm” mà Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng là người khởi xướng “đốt lò” thiêu rụi tham nhũng là hợp ý Đảng, lòng dân. Dũng khí của những người làm báo cách mạng là không sợ hiểm nguy dám dấn thân để phanh phui những mặt tiêu cực, tệ nạn ở địa phương, bộ, ngành, doanh nghiệp... khi thấy có biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, trù dập, ức hiếp người dân. Cần đưa ra ánh sáng tệ chạy chức, chạy chỗ, chạy quyền chạy luân chuyển, chạy thi đua, chạy tội... Những nội dung thông tin phản ánh trên báo phải đảm bảo tính khách quan, trung thực không “tơ hồng”, “bôi đen”, “bịa đặt”, “vu khống” theo ý kiến chủ quan của nhà báo. Chỉ bằng bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp, lương tâm và trách nhiệm cao của người cầm bút thì bài báo mới được dư luận đồng tình, có sức lan tỏa trong cộng đồng.

Khi hội nhập sâu vào quốc tế và thực hiện công nghiệp hóa hiện đại hóa, nhất là khi nhân loại đang thực hiện cách mạng công nghiệp 4.0 càng đòi hỏi người làm báo cách mạng phải luôn kiên định vững vàng về bản lĩnh chính trị, trung thành với Tổ quốc với nhân dân. Nhà báo không thể tự bằng lòng với kiến thức hiện có mà phải luôn tu dưỡng, rèn luyện học tập nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và nghiệp vụ chuyên môn. Trong học tập phải luôn gắn lý luận với thực tiễn; học lời ăn tiếng nói giản dị, chân tình, gần gũi của người dân để mỗi bài báo phải là tiếng lòng, tâm tư tình cảm của người dân. Bằng con mắt tinh tường, tấm lòng nhân hậu trong sáng, xem xét vấn đề vụ việc một cách tỉ mỉ, khoa học thì mới có những bài báo phản ánh trung thực, khách quan đời sống xã hội cả mặt tích cực và tiêu cực có sức lay động lòng người. Lương tâm, đạo đức, trách nhiệm của người làm báo cách mạng là phải cổ vũ, nêu gương các điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua yêu nước như: Chung sức xây dựng nông thôn mới; học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; về xây dựng chỉnh đốn Đảng chống 27 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ theo Nghị quyết TW4 (khóa XII); toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa... để cái tốt, tiến bộ, tích cực được nhân rộng, cái xấu, tiêu cực, lạc hậu bị ngăn chặn, đẩy lùi. Làm tốt được những điều trên nhà báo đã góp phần cùng hệ thống chính trị xây dựng môi trường văn hóa xã hội tỉnh Thanh Hóa ngày càng trong sạch, lành mạnh củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước.

Nhà báo cũng phải tích cực đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái, thù địch, các âm mưu thủ đoạn “diễn biến hòa bình” chống phái Đảng, Nhà nước ta. Cần tỉnh táo thận trọng trước những thông tin thiếu kiểm chứng trên mạng xã hội. Nhà báo cũng cần có những bài “bút chiến” đả phá âm mưu thâm độc, xảo quyệt nhằm gây nghi ngờ, chia rẽ, mất đoàn kết nội bộ; hoặc thông tin thất thiệt, bịa đặt, vu khống, bôi nhọ, hạ thấp uy tín các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, chính quyền các cấp... nhằm hướng lái Việt Nam đi theo con đường “cách mạng màu”. Nội dung, lập luận vấn đề của các bài viết này phải bảo đảm tính khách quan, khoa học, biện chứng không để kẻ thù lợi dụng bóp méo, xuyên tạc.

Trong xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng, Nhà nước ta chủ trương tạo mọi điều kiện thuận lợi để các thành phần kinh tế nhà nước, tập thể, tư nhân... cạnh tranh lành mạnh, phát triển bình đẳng. Nhờ đó những năm qua nhiều doanh nghiệp, doanh nhân trên các lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, nông, lâm nghiệp, thủy sản, thương mại, dịch vụ, văn hóa, thể thao, du lịch... của đất nước và tỉnh Thanh Hóa phát triển nhanh ở nhiều loại hình, phương thức hoạt động đa dạng và phong phú đáp ứng nhu cầu người dân. Nhiều mặt hàng có chất lượng từng bước vươn ra ở thị trường khó tính như Mỹ, châu Âu, Úc, Nhật Bản... Trách nhiệm của nhà báo là phải cổ vũ những hoạt động đó góp phần đưa hàng hóa Việt Nam vươn tầm thế giới. Song, còn có doanh nghiệp, doanh nhân thiếu đạo đức, lương tâm nghề nghiệp đã sản xuất nhiều hàng giả, kém chất lượng như phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc chữa bệnh giả như: bột than tre chữa ung thư, cà phê bột trộn pin đèn, thuốc diệt ruồi muỗi làm cá khô, bơm tạp chất vào tôm, kích thích rau, củ quả phát triển thần kỳ... gây lo sợ, hoang mang cho người tiêu dùng. Nhiều doanh nghiệp vì lợi ích trước mắt đã tàn phá, khai thác nguồn tài nguyên cạn kiệt, xả thải không qua xử lý làm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng là tác nhân của nhiều căn bệnh hiểm nghèo. Tham nhũng, lãng phí làm thất thoát tài sản công lên tới hàng ngàn tỷ ở một số trọng án; lối sống sa đọa ở một số tầng lớp là nguy cơ tồn vong của đất nước. Những nhà báo chân chính cần dũng cảm phanh phui những sự thật đau lòng đó nhằm cảnh tỉnh răn đe những việc làm hại nước, hại dân đó.

Thời gian qua cũng có một số nhà báo do thiếu rèn luyện tu dưỡng về đạo đức, lối sống, ngại học tập nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, nên đã sa ngã bởi cám dỗ của đồng tiền bị pháp luật xử lý. Đó là bài học đắt giá cho những kẻ lầm đường, lạc lối. Vì lợi ích cá nhân những “con sâu” đó đã xa rời tôn chỉ, mục đích hoạt động của báo chí cách mạng. Tác phẩm báo chí chỉ có lợi khi nó chạm đúng tâm hồn, trái tim và lợi ích chung của cộng đồng xã hội chứ không phải ý kiến chủ quan của nhà báo, hoặc vì lợi ích bản thân, lợi ích nhóm. Đi ngược lại quy luật đó thì tác phẩm, nhà báo sẽ bị dư luận phê phán, đào thải.

Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới của báo chí cách mạng trong giai đoạn hiện nay, thiết nghĩ các cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản báo chí cần tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng về chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho những người làm báo. Thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ chuyên môn báo chí; hướng dẫn cách tiếp cận, xử lý thông tin phải trung thực, khách quan theo định hướng chỉ đạo của Đảng. Nhà báo phải thường xuyên trau dồi đạo đức, lối sống, nếp sống, nhân cách. Phải vun đắp tâm hồn thật trong, tâm phải thật sáng, con mắt tinh tường, ngoài bút thật sắc sảo để có nhiều tác phẩm phản ánh tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của người dân, xã hội có sức lay động lòng người. Làm được như vậy nhà báo đã góp phần cổ vũ, động viên mọi tầng lớp nhân dân tích cực hưởng ứng phong trào thi đua yêu nước, lao động sáng tạo thực hiện thắng lợi Nghị quyết, Đại hội XVIII Đảng bộ tỉnh đưa Thanh Hóa thành tỉnh khá của cả nước vào năm 2020, cơ bản thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2030 và phấn đấu xây dựng Thanh Hóa thành tỉnh kiểu mẫu như Bác Hồ từng căn dặn.

Phạm Minh Trị