Quản lý hoạt động xe điện: Liệu có bị buông lỏng?

Thanh Hóa có gần 660 xe điện bốn bánh tham gia chở người ở các khu du lịch (KDL): Sầm Sơn, Hải Tiến, Hải Hòa, Cẩm Lương, nhưng trật tự kinh doanh của loại phương tiện này đang có nhiều vấn đề đáng bàn. Ngoài phần lớn phương tiện không bảo đảm điều kiện về tiêu chuẩn kỹ thuật, bảo vệ môi trường; phương tiện không đăng kí, đăng kiểm; người điều khiển không có giấy phép lái xe theo quy định... thì tình trạng “xe dù, bến cóc” khiến cho trật tự an toàn giao thông tại các KDL không được đảm bảo.

Những... “lỗ hổng” trong kinh doanh vận tải bằng xe điện

Với ưu điểm thân thiện môi trường, cơ động nhanh, linh hoạt trên các tuyến giao thông, thời gian qua xe điện phát triển nhanh và hoạt động chủ yếu tại các KDL. KDL Hải Tiến, huyện Hoằng Hóa hiện có 120 xe điện bốn bánh, thiết kế từ 4 - 7 chỗ ngồi, thuộc 3 doanh nghiệp tham gia vận tải khách du lịch. Ngoài số ít phương tiện do doanh nghiệp đầu tư, phần lớn xe điện do hộ cá thể tự mua sắm; doanh nghiệp thuê phương tiện, giao lại cho chủ sở hữu, người lao động sử dụng trên cơ sở xin vào công ty và hợp đồng thỏa thuận.

Xe điện dừng đỗ, lưu hành tự do ở khu du lịch Hải Tiến, huyện Hoằng Hóa.

Thông tư số 86/2014/TT-BGTVT (gọi tắt là Thông tư 86 - PV) của Bộ GT-VT có hiệu lực thi hành từ ngày 15/3/2015 quy định: Xe chở người bốn bánh có gắn động cơ phải được kiểm tra an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường, được đăng kiểm lần đầu và định kỳ, gắn biển kiểm soát mới được phép tham gia giao thông trong phạm vi hạn chế. Thêm nữa, người điều khiển phương tiện phải có giấy phép lái xe từ hạng B2 trở lên. Tuy nhiên, qua kiểm tra hồ sơ 120 phương tiện, người lái xe điện bốn bánh ở huyện Hoằng Hóa cho thấy, hầu hết xe đã qua sử dụng, không có đăng ký, đăng kiểm và 69 người điều khiển xe điện không có giấy phép lái xe.

Ngoài ra, tại KDL Hải Tiến có 77 xe điện các hộ tự mua, đưa vào sử dụng vận tải khách du lịch. Chủ doanh nghiệp Nam Trường Ngọc - Đỗ Thị Điển phản ánh: Nếu tính thêm 2 doanh nghiệp mới được lựa chọn, đưa thêm 60 xe điện vào kinh doanh, huyện Hoằng Hóa có 180 xe điện được phép lưu hành, vận tải khách du lịch ở Hải Tiến. Dù vậy, số lượng “xe cóc, xe dù”nhiều hơn số lượng xe điện của 5 doanh nghiệp được phép chở người tại KDL. Tuyến đường được phép lưu hành không kẻ vẽ điểm dừng, đỗ; trật tự kinh doanh lộn xộn và cơ quan chức năng chưa xử lý triệt để nạn xe dù.

Một số người điều khiển phương tiện tại KDL Hải Tiến phản ánh, họ đầu tư 40 triệu đến hơn 100 triệu đồng, tự mua sắm xe điện bốn bánh tham gia vận chuyển du khách. Người thì góp phương tiện, đóng 17 triệu đồng/năm cho doanh nghiệp để được tham gia vận tải khách du lịch; ngược lại không phải ngẫu nhiên nhiều phương tiện hoạt động chui vẫn lưu hành, tham gia chở người ở KDL Hải Tiến.

Xe điện đỗ, lưu hành trên đường Bà Triệu, TP Sầm Sơn.

Trên địa bàn TP Sầm Sơn có 431 xe điện cũng không đủ điều kiện đăng ký, đăng kiểm. Theo báo cáo, năm 2017, tại Sầm Sơn có 431 trường hợp xe điện vi phạm trật tự an toàn giao thông, chiếm 23,1% tổng vụ việc vi phạm trong lĩnh vực giao thông đường bộ trên địa bàn thành phố, trong đó xảy ra 2 vụ tai nạn giao thông làm hai người chết. Kiểm tra của Cục đăng kiểm Việt Nam thuộc Bộ GT-VT cùng năm cho thấy: Thanh Hóa có 547 xe điện bốn bánh đưa vào hoạt động trước thời điểm Thông tư 86 có hiệu lực nên số lượng xe này không thể đăng ký biển số với cơ quan công an được vì thiếu các giấy tờ theo quy định. Qua khảo sát thực tế, phần lớn các xe không phù hợp với yêu cầu kỹ thuật đối với xe chở người tham gia giao thông trong phạm vi hạn chế ở một số nội dung: Hệ thống phanh chính không phải là loại hai dòng trở lên và tác động lên tất cả các bánh xe, phanh chính và phanh đỗ không độc lập với nhau; xe không có đèn lùi, đèn soi biển số sau, tấm phản quang, không có đồng hồ đo vận tốc km/h, kính chắn gió an toàn phía trước và gạt nước...

Cần thiết lập trật tự, bình đẳng trong kinh doanh vận tải

Nhằm thiết lập trật tự kinh doanh, vận tải bằng xe điện bốn bánh, tháng 2/2019 tỉnh Thanh Hóa ban hành quy định về phạm vi, tuyến đường, thời gian hoạt động thí điểm đối với xe chở người bốn bánh chạy bằng năng lượng điện tại các KDL trên địa bàn tỉnh. Theo đó, xe điện được hoạt động từ 5 giờ đến 24 giờ trong ngày, chỉ được dừng đón, trả khách tối đa 180 giây tại các điểm quy định trên gần 28km thuộc 24 tuyến ở TP Sầm Sơn; 1,5 km từ KDL Hải Tiến đến đền Tô Hiến Thành, 1,5 km đường Hoằng Ngọc-Hoằng Thanh, huyện Hoằng Hóa và 2,7 km từ đầu cầu treo thuộc xã Cẩm Thạch đến bãi trông giữ xe suối cá Cẩm Lương, huyện Cẩm Thủy. Đồng thời, tỉnh Thanh Hóa có văn bản cụ thể hóa lộ trình thay thế xe điện, yêu cầu đến 25/4 phải thay thế 40% và đến 31/12/2019 thay thế 60% số lượng xe điện không đủ điều kiện về an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường theo Thông tư 86 ở từng đơn vị. Trên tinh thần đó, đến nay các doanh nghiệp kinh doanh vận tải bằng xe điện trên địa bàn TP Sầm Sơn đã thay thế đạt tỷ lệ40-60% tổng số lượng phương tiện phải thay thế.

Đánh giá về kết quả thực hiện Thông tư 86 ở các địa phương có xe điện tham gia chở khách, Phó Giám đốc Sở GT-VT ông Vương Quốc Tuấn cho biết: Nhìn chung các doanh nghiệp ở Sầm Sơn cơ bản bảo đảm lộ trình thay thế phương tiện đạt yêu cầu đề ra. Huyện Hoằng Hóa đang khẩn trương bắt tay, từng bước đưahoạt động này đi vào nền nếp. Quan điển của Sở GT-VT cùng các lực lượng chức năng là sẽ tăng cường kiểm tra, kiểm soát, cấm đưa những phương tiện chưa thay thế, xe điện dù vào hoạt động. Thanh Hóa phấn đấu hết năm 2019, hoàn thành thay thế 100% phương tiện không bảo đảm điều kiện về tiêu chuẩn kỹ thuật, bảo vệ môi trường.

Minh Xuyên