An toàn trong thanh toán không dùng tiền mặt

Trong bối cảnh dịch COVID-19 bùng phát, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, khiến tỷ lệ người dân sử dụng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt tăng lên nhanh chóng. Tuy nhiên, bên cạnh sự tiện lợi, nhanh gọn thì làm thế nào để an toàn - tránh mất tiền khi sử dụng các hình thức thanh toán này cũng là nỗi bận tâm của nhiều người, nhất là với những người mới sử dụng.

Mỗi người khi sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt phải cẩn trọng trong từng thao tác để tránh mất tiền do sơ suất.

Chị Nguyễn Thị H, ở phường Trường Thi (TP Thanh Hóa) kể lại việc đáng tiếc bị mất tiền do chuyển nhầm tài khoản: “Tôi kinh doanh đồ nội thất, sử dụng thường xuyên 2 tài khoản của 2 ngân hàng để tiện giao dịch thanh toán tiền hàng cho đầu mối cung cấp và khách hàng. Vào dịp đầu năm nay, trong lúc đang bán hàng, có người bạn gọi điện hỏi vay tiền. Vì số tiền không lớn nên tôi đồng ý cho bạn vay và chuyển khoản luôn. Do tôi không kiểm tra kỹ số tài khoản lẫn tên người thụ hưởng dẫn đến chuyển nhầm. Khi chụp màn hình điện thoại giao dịch gửi cho bạn thì mới phát hiện ra. Sau đó tôi cũng có gọi điện cho bên ngân hàng nhờ giúp đỡ nhưng vì khác ngân hàng và nhiều thủ tục xác minh, lại không chắc có thể lấy lại được tiền hay không nên quyết định thôi, coi như bài học cho mình về sự cẩn thận”.

Khác với chị H, chị Lê Thị D, ở xã Hoằng Lưu (Hoằng Hóa) vẫn nhớ như in việc chị bị mất tiền trong tài khoản chỉ vì một đường link: “Chồng tôi đi xuất khẩu lao động ở Nhật Bản. Cách đây hai năm, tôi bắt đầu bán online hàng xách tay, chủ yếu là các mặt hàng mỹ phẩm do chồng gửi về để kiếm thêm thu nhập. Cũng từ khi bán hàng trên mạng tôi mới làm quen với các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt. Với khách không quen, tôi thường yêu cầu chuyển khoản trước một phần gọi là tiền cọc, sau đó nhận hàng thanh toán nốt, để tránh trường hợp khách “bom” hàng, đặt nhưng không mua. Một lần, có tài khoản nhắn tin mua hàng, họ gửi cho tôi đường link nói đã chuyển cọc nhưng quên không lưu giao dịch nên đề nghị tôi vào kiểm tra. Cũng vì chưa có kỹ năng sử dụng nên tôi cứ làm theo hướng dẫn của khách, thậm chí khi thấy tài khoản chưa có tiền đến, còn cung cấp mã OTP để họ… xác minh. Chỉ vài phút sau đó, tôi thấy tài khoản mình liên tục báo bị rút tiền”.

Đại dịch COVID-19 xuất hiện với nhiều biện pháp hạn chế tiếp xúc nhằm tránh để dịch bệnh lây lan đã tạo cơ hội cho thương mại điện tử và thanh toán không dùng tiền mặt “lên ngôi”. Tuy nhiên, lợi dụng sơ hở của nhiều người sử dụng, các đối tượng lừa đảo cũng không ngừng gia tăng thủ đoạn nhằm chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng của người dân.

Có thể kể đến một số nguyên nhân dẫn đến việc nhiều chủ tài khoản bị mất tiền khi sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt, như: lừa đảo giả mạo người thân, bạn bè… qua zalo, facebook để nạn nhân thực hiện chuyển tiền đến tài khoản của đối tượng lừa đảo; giả mạo bộ công an, viễn thông, cán bộ ngân hàng... qua điện thoại, SMS tin nhắn lừa chủ tài khoản cung cấp user (tài khoản) mật khẩu và OTP của dịch vụ hoặc chuyển sim điện thoại để lấy OTP; giả mạo website ngân hàng, giả mạo sàn thương mại điện tử, giả mạo tin nhắn của bảo hiểm xã hội bằng cách gửi link đăng nhập để nhận trợ cấp, mở khóa dịch vụ, mua hàng hóa trên website giả... chủ tài khoản sau khi nhấp vào đường link lạ vô tình nhập user, mật khẩu và OTP; hoặc thiết bị máy tính, điện thoại của người dùng bị virus, hacker tấn công.

Việc bảo mật thông tin, tuyệt đối không cung cấp tài khoản, mật khẩu và OTP là điều tối quan trọng đối với mỗi chủ tài khoản ngân hàng.

Từ những nguyên nhân phổ biến kể trên, để tránh dẫn đến việc bị mất tiền khi sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt, bà Nguyễn Thanh Bình, Phó Giám đốc Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) Chi nhánh Thanh Hóa, cho biết: “Khách hàng tuyệt đối không tiết lộ thông tin đăng nhập dịch vụ trực tuyến cho bất kỳ người nào trong mọi trường hợp; không truy cập vào link nghi ngờ giả mạo ngân hàng, bảo hiểm xã hội, trang thương mại điện tử; không sử dụng phần mềm lưu trữ mật khẩu, không dùng chung mật khẩu cho cả ứng dụng tài chính và mạng xã hội; chỉ nhận thông tin qua các kênh chính thống… Về phía BIDV, chúng tôi chú trọng việc tư vấn, hướng dẫn sử dụng và liên tục truyền thông cảnh báo những trường hợp bị kẻ gian lợi dụng. Thường xuyên cập nhật các thủ đoạn mới của kẻ gian để khách hàng nắm bắt và cảnh giác khi sử dụng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt. Trong trường hợp nghi ngờ bị lừa đảo, nhằm hạn chế thất thoát tài sản, BIDV hỗ trợ khách hàng bằng các biện pháp như: hỗ trợ khóa dịch vụ qua đường dây nóng; hỗ trợ gửi tra soát khiếu nại qua kênh tổng đài hoặc tại các phòng giao dịch của BIDV; hỗ trợ xác nhận giao dịch để khách hàng tiến hành làm việc với cơ quan chức năng báo cáo trường hợp lừa đảo giả mạo…”.

Cũng theo bà Nguyễn Thanh Bình, để tránh mất tiền, bản thân mỗi chủ tài khoản ngân hàng nói chung khi sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt cũng cần trang bị cho mình những kỹ năng cần thiết, như: cần sử dụng thành thạo các thiết bị điện thoại di động và máy tính cá nhân, hạn chế việc nhờ người khác thao tác hộ giao dịch; nên ghi nhớ mật khẩu ứng dụng, không lưu mật khẩu tự động trên thiết bị hoặc ghi mật khẩu ở nơi dễ được tìm thấy; cảnh giác với các thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo, tuyệt đối không cung cấp tài khoản, mật khẩu và OTP cho bất kỳ ai; chỉ đăng nhập vào các website chính thống, tìm hiểu kỹ các website trước khi thực hiện liên kết dịch vụ trực tuyến. Và điều đơn giản nhưng nhiều người sử dụng khi chuyển khoản thông qua các ứng dụng thường dễ bỏ qua chính là xác minh kỹ các thông tin của người thụ hưởng trước khi thực hiện chuyển tiền…

Rõ ràng, cùng với sự phát triển của thương mại điện tử, việc thanh toán không dùng tiền mặt đang trở thành xu hướng tất yếu, được nhiều người lựa chọn. Tuy nhiên, bản thân mỗi người sử dụng hình thức thanh toán này cũng cần phải am hiểu, tự trang bị kỹ năng sử dụng công nghệ để bảo vệ tài sản của chính mình.

Bài và ảnh: Khánh Lộc