Nỗi lo hiện hữu trước nguy cơ sạt lở tại xã Trung Lý

Sạt lở đất tiếp tục uy hiếp nhiều trường học và hộ dân ở xã Trung Lý. Dù các phương án ứng phó tạm thời đã được triển khai, song thầy trò nơi đây vẫn từng ngày đối mặt với hiểm họa thiên tai.

Hàng loạt công trình trường học, nhà dân và trụ sở UBND xã Trung Lý bị đe doạ trước nguy cơ sạt lở.

Tháng 10/2024, do ảnh hưởng của bão số 4, một phần ngọn đồi phía sau khu nhà bán trú của Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Trung Lý sụt xuống, làm hư hỏng hoàn toàn 3 dãy nhà với 15 phòng. Ngày 7/10/2024, UBND tỉnh Thanh Hóa đã công bố tình huống khẩn cấp về sạt lở đất tại khu vực này.

Để tiếp tục duy trì việc dạy và học, nhà trường đã chuyển thêm 3 lớp học thành phòng bán trú cho học sinh ở tạm. Toàn trường có 556 học sinh thì có tới 492 học sinh ở bán trú. Số học sinh ở lại trường đông, nên dù đã tận dụng hết sức, 60 học sinh vẫn phải ở chen chúc trong căn phòng chưa đầy 40m².

Tại thời điểm đó, nhà trường chỉ biết trông đợi dự án xây dựng 6 phòng học và 12 phòng bán trú sớm hoàn thành và đưa vào sử dụng để giảm tải về cơ sở vật chất; đồng thời có chỗ tránh trú tạm khi có tình huống khẩn cấp.

Tuy nhiên, chưa đợi được khu nhà mới hoàn thành, cuối tháng 8/2025, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 5, ngọn đồi phía sau trường tiếp tục xuất hiện các điểm sạt trượt mới. Đáng nói là theo đánh giá bước đầu, vết sạt lở có nguy cơ tiếp tục mở rộng, đe dọa trực tiếp không chỉ Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Trung Lý mà còn gồm Trường Tiểu học Trung Lý 1, Trường Mầm non Trung Lý, trụ sở UBND xã Trung Lý cùng 17 hộ dân sinh sống lân cận.

Đất đá sạt trượt xuống các phòng học của Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Trung Lý.

Theo Hiệu trưởng trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Trung Lý Nguyễn Duy Thuỷ: "Hiện trường đang nằm trong cung sạt trượt rất nguy hiểm. Mỗi khi mùa mưa bão đến, thầy và trò rất lo lắng. Về giải pháp trước mắt, khi có mưa kéo dài, nhà trường sẽ di chuyển toàn bộ học sinh đang ở khu nhà không an toàn đến dãy phòng học cách xa khoảng 50m, được coi là tạm thời an toàn hơn khu vực khác. Sau đó liên lạc để phụ huynh đến đón con về. Trường hợp mưa bão to, nhà trường sẽ bám sát diễn biến thời tiết, xin ý kiến cấp trên cho học sinh nghỉ học. Vì hiện nay số học sinh nhà trường rất là đông, với gần 500 em ở bán trú, trong khu vực xã Trung Lý thì không có địa điểm nào đủ chỗ cho học sinh ở được".

Cô giáo Ngô Thị Lan, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trung Lý 1, cho biết: "Nếu mưa dài ngày, tiềm ẩn sạt lở thì nhà trường cho các cháu nghỉ học ở trường chính, tham gia học tại các khu lẻ. Các giáo viên ở khu lẻ sẽ đảm nhiệm việc cập nhật kiến thức cho các cháu. Đó chỉ là tình huống khẩn cấp ngắn ngày, còn mưa kéo dài thì nhà trường bố trí phương án học bù. Dù còn bất cập nhưng trước mắt thì cũng chỉ có những giải pháp như vậy".

Bên cạnh giải pháp mà các nhà trường đưa ra, UBND xã Trung Lý đã xây dựng phương án di dời khẩn cấp mỗi khi có mưa lớn, cử lực lượng thường trực theo dõi, đồng thời khoanh vùng cảnh báo tại các khu vực nguy hiểm.

Tuy nhiên, nguy cơ sạt lở tại xã Trung Lý vẫn là thách thức lớn cho chính quyền và người dân địa phương. Bởi những phương án mà các nhà trường đưa ra chỉ là giải pháp tình thế, khó có thể đảm bảo an toàn cho thầy và trò trong tình huống sạt lở xảy ra bất ngờ. Do đó, để đảm bảo an toàn lâu dài cho trường học, trụ sở và hàng chục hộ dân, cần sớm có giải pháp công trình căn cơ, bền vững.

Những vết sạt trượt ăn sâu vào chân móng kè của trường học.

Ông Ngân Văn Lon, Phó chủ tịch UBND xã Trung Lý cho biết: "Về lâu dài, địa phương sẽ thành lập đoàn khảo sát, đánh giá cụ thể về nguy cơ sạt lở tại khu vực này; đồng thời, tìm kiếm vị trí an toàn để báo cáo, đề xuất với cơ quan cấp trên, di dời các trường học và các hộ dân bị ảnh hưởng đến nơi an toàn. Ngoài ra, xã cũng đề xuất việc xây dựng kè chống sạt lở kéo dài từ cổng Trường Tiểu học Trung Lý 1 đến cổng Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Trung Lý để bảo vệ Quốc lộ 15C khi có sự cố sạt lở".

Theo dự báo, từ nay đến cuối năm, lượng mưa tại Thanh Hoá có thể cao hơn trung bình nhiều năm, kèm theo 2-3 cơn bão có thể ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam, tập trung ở khu vực Trung Bộ. Hình thái thời tiết cực đoan này nếu diễn ra sẽ là mối đe doạ lớn đối với những khu vực đang tiềm ẩn nguy cơ sạt lở cao như xã Trung Lý. Nếu không có giải pháp kịp thời, rủi ro về tính mạng và tài sản của người dân sẽ hiện hữu bất cứ lúc nào.

Hương Quỳnh