Sau lưng là quê mẹ

Mỗi khi nhớ quê ta lại ngồi nhớ những vạt sương trên cỏ, những bờ tre lao xao gió hát, những cánh cò bay ngang cánh đồng... Những lúc ấy lòng lại khe khẽ cất lên câu hát “quê hương là chùm khế ngọt"... Bạn biết không, khi ấy nỗi nhớ trong ta tăng lên gấp bội như con suối reo ca không biết mỏi, như áng mây là là mặt ruộng chẳng muốn ngừng, như con mương nhỏ bồng bềnh chiếc lá trôi xa ta âm thầm cuộn chặt, để một lúc nào đó vỡ òa trong cảm xúc... Những lúc như thế trong lòng thấy chống chếnh làm sao, ruột gan cồn cào ao ước, giá như có cánh rừng che phủ, có tiếng chim vờn quanh thì hay biết mấy. Lúc đó ngôi nhà lại trở về nguyên vẹn như xưa với những đêm trăng vằng vặc, bước chân rậm rịch của lũ trẻ chơi trò con nít nơi đầu ngõ...

Minh họa: H.L

Tôi còn nhớ như in, trong ký ức lấp lánh tím của mình ngôi nhà tôi ở giữa làng, buổi tối, nhất là những đêm trăng là hàng xóm xung quanh, người già trẻ nhỏ lại tụ tập đến nhà tôi chơi. Tối nào căn nhà gỗ năm gian rộng mênh mông cũng đầy ắp tiếng cười. Người lớn thì ngồi trong nhà uống trà trò chuyện. Câu chuyện làm ăn nổ như ngô rang. Những năm đó tuy còn thiếu đói thường xuyên phải ăn cơm độn nhưng khoai lang nhà tôi nhiều vô kể, cứ chất đầy gầm dường. Giống khoai Hoàng Long càng để lâu càng ngọt. Tối hôm đó mẹ tôi luộc một rổ rồi trải chiếu ra giữa sân bảo chúng tôi vừa ngồi ngắm trăng vừa ăn. Khoai lang để lâu ngọt lừ, ăn không biết chán. Riêng tôi là chủ nhà cứ chạy lăng xăng khi thì trong nhà khi thì ngoài sân nô đùa ầm ĩ...

Bỗng dưng bố mẹ tôi lại cho chuyển căn nhà to đầy tiếng cười ấy sang một quả đồi khác với lý do ở giữa làng chật chội không chăn thả gia cầm cũng như vườn tược để cải thiện cuộc sống. Năm đó tôi lên năm tuổi bắt đầu đi học vỡ lòng. Tôi nhớ như in hôm chuyển nhà tôi cũng lăng xăng bê giúp bố mẹ ít đồ, dọc đường phải nghỉ mấy lần, hai cánh tay tuy mỏi nhưng mà vui. Ngày ngày bố mẹ đi làm, mình tôi cứ tha thẩn quanh nhà, lần đầu tiên tôi được hòa mình với thiên nhiên, với cỏ cây hoa lá, bàn chân nhỏ xíu khẽ áp lên cỏ, và hình như cỏ cũng rung rinh xúc động. Những cây sim, cây mua mọc đầy, hoa nở tím ngát, ngắm nhìn không biết chán. Lúc đó tôi chợt nhận ra nơi ở cũ xung quanh toàn nhà là nhà, có bao giờ con mắt tôi được nhìn ra bao la như thế này đâu. Ngày ngày tôi cứ tha thẩn như thế với bạt ngàn cỏ hoa và cánh đồng, như lạc vào miền cổ tích và bất chợt tôi phát hiện ra phía bên kia bố mẹ tôi đang khom lưng vun xới. Lần đầu tiên tôi chạy tắt qua cánh đồng sang với mẹ, hương lúa ngào ngạt quấn chân. Những lần sau đến với mẹ tôi không chạy nữa mà một mình tha thẩn ngắm những vạt cỏ bên bờ ruộng trổ đầy hoa li ti, những nhành cây bên đường mỡ màng xanh tốt, thấy cái tổ mối cao lêu ngêu có một khóm lau đã trổ bông trắng muốt. Tôi định bụng bẻ lấy một bông nhưng vừa trèo lên thì một con chim trong tán lá vụt bay ra kéo theo một tiếng kêu thật dài, từ đó trở đi, và cho đến tận bây giờ hình ảnh con đường ấy, vạt cỏ xanh ấy, những bông lau trắng muốt có con chim bay ra ấy và cả bóng dáng mẹ đang khom lưng vun xới cứ in đậm trong tâm trí tôi.

Ôi tuổi thơ. Tuổi thơ nơi làng quê xưa với rất nhiều kỷ niệm đã nuôi ta khôn lớn, đi xa. Những lúc tĩnh tâm tôi lại lục tìm những ký ức đẹp đẽ của tuổi thơ, và luôn nhớ sau lưng mình là quê mẹ.

Tản văn của Nông Thị Hưng