Nghịch lý thiếu hụt nguồn nhân lực tại các trạm y tế

Một nghịch lý đang diễn ra ở nhiều địa phương khi các trạm y tế xã, phường, thị trấn được đầu tư khang trang nhưng lại thiếu hụt lớn về con người. Tình trạng thiếu hụt lực lượng cán bộ, nhân viên y tế tại các trạm y tế tuyến địa phương tại Thanh Hóa đã đang đi ngược với xu thế chuẩn hóa y tế, gây không ít khó khăn trong các hoạt động khám chữa bệnh cũng như mục tiêu nâng cao chất lượng y tế cơ sở.

1 trạm 3 con người và dân số hơn 5.000 dân

Thời tiết giao mùa cũng khiến cho số lượng bệnh nhân đến khám, điều trị tại Trạm Y tế xã Kỳ Tân (Bá Thước) tăng đột biến. Tìm hiểu được biết, trạm y tế xã mới được khánh thành hồi cuối tháng 12/2018, với tổng mức đầu tư gần 3,9 tỷ đồng. Trạm được xây dựng kiên cố với 2 tầng, 13 phòng (trong đó có 5 phòng lưu trú bệnh nhân) và đầy đủ các phòng chức năng quan trọng, được trang bị thiết bị hiện đại phục vụ khám chữa bệnh tuyến đầu. Về quy mô phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho 5.000 người dân xã Kỳ Tân và các xã lân cận.

Nghịch lý Trạm Y tế xã Kỳ Tân (Bá Thước) phục vụ khám, chữa bệnh cho 5.000 dân nhưng chỉ có 3 cán bộ, nhân viên y tế.

Những thông số trên mới nghe qua không khỏi khiến nhiều người lầm tưởng về một cơ sở y tế cấp tầm quy mô với đông đảo đội ngũ y bác sĩ. Song, đi thực tế công tác khám chữa bệnh tại đây thì hoàn toàn trái ngược. Bác sĩ Hà Thị Dung - Trạm trưởng Trạm Y tế xã thở dài: “Trạm được đầu tư xây dựng to đẹp là thế, nhưng ở đây chúng tôi tất thảy chỉ có 3 con người đảm trách mọi công việc. Thiếu thốn con người dẫn đến quá tải công việc, thậm chí những lúc đông bệnh nhân, chúng tôi không thể đáp ứng được nhu cầu”.

Bà Ngân Thị Mến - một người đến khám bệnh tại đây cho biết: Bà đi khám bệnh và nằm điều trị tại Trạm Y tế do bị dính ruột. Bà Mến tỏ bày: “Trạm xá to đẹp, khang trang, bệnh nhân chủ yếu là người trong, ngoài xã đến đây nhiều nhưng thương các y bác sĩ chỉ có mỗi 3 người, chạy đôn chạy đáo phục vụ”.

Đó không chỉ là thực trạng riêng tại Trạm Y tế xã Kỳ Tân mà là thực trạng chung của cả huyện Bá Thước. Ông Vi Văn Thuyết - Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Bá Thước thống kê, toàn huyện có 21 trạm với 117 cán bộ y tế xã. Trong đó, có tới 6 trạm có dưới 5 cán bộ y tế. Việc thiếu hụt lực lượng cán bộ y tế gây ra không ít khó khăn cho hoạt động khám chữa bệnh.

Cũng theo ông Thuyết, ngày trước số cán bộ y tế toàn huyện là 138 người nhưng giảm dần do chuyển công tác hoặc cán bộ, nhân viên về hưu. Số lượng giảm qua các năm nhưng ngành lại không được ký hợp đồng mới dẫn tới việc đã thiếu lại càng thiếu. Và nếu tình trạng cứ tiếp diễn thì không quá khi có trạm không còn người.

Bao giờ Nghị định 117 của Chính phủ được thực thi?

Trao đổi với chúng tôi, ông Đoàn Nam Hưng - Trưởng phòng Tổ chức cán bộ Sở Y tế Thanh Hóa cho biết: Toàn tỉnh có tất cả 635 trạm y tế xã, phường, thị trấn. Trong đó, có tới 243 trạm có 3 - 4 nhân viên y tế (chiếm 38,26%) theo quy định. Trong khi đó, theo quy định Bộ Y tế - Bộ Nội vụ thì mức tối thiểu để triển khai và đảm bảo hoạt động chuyên môn khám chữa bệnh là 5 người/trạm y tế.

Nguyên nhân dẫn tới tình trạng ngày càng thiếu hụt lực lượng nhân viên y tế tuyến xã, phường, thị trấn là do những vướng mắc cố hữu lâu nay. Ngày 8/12/2014, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 117/NQ-CP quy định về y tế xã, phường, thị trấn thay thế cho Quyết định số 58. Theo đó, quy định người làm việc tại trạm y tế xã là viên chức và định mức biên chế theo Thông tư liên tịch số 08/2007/TT-BYT-BNV.

Để có căn cứ số người làm việc và thực hiện kế hoạch chuyển nhân viên y tế xã thành viên chức theo quy định trên, ngày 03/02/2017, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có Văn bản số 1092/UBND-THKH gửi Bộ Nội vụ về việc đề nghị phê duyệt Đề án vị trí việc làm và giao chỉ tiêu số lượng người làm việc tại các trạm. Tuy nhiên, ngày 26/9/2017, Bộ Nội vụ có Công văn 5163 chưa phê duyệt đề án trên.

Chưa phê duyệt đồng nghĩa với việc UBND tỉnh Thanh Hóa chưa có căn cứ pháp lý để giao chỉ tiêu số lượng người làm việc tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn theo Nghị định số 117. Và việc chưa chuyển nhân viên y tế xã, phường, thị trấn thành viên chức theo Nghị định 117 từ năm 2015 tới nay, các trạm y tế không được cấp có thẩm quyền giao chỉ tiêu số lượng người dẫn tới không được bổ sung nhân lực. Trong khi số lượng nhân viên nghỉ hưởng chế độ BHXH ngày một tăng dẫn đến các đơn vị gặp rất nhiều khó khăn về con người trong việc khám, chữa bệnh cũng như sắp xếp, bố trí và sử dụng con người sao cho phù hợp.

Bên cạnh đó, theo quy định của pháp luật nếu đơn vị không có văn bản thông báo chỉ tiêu số lượng người làm việc của cơ quan có thẩm quyền thì Kho bạc Nhà nước không có căn cứ chi lương cho nhân viên y tế xã. Ngành y tế cũng không thực hiện được chính sách thu hút theo quy định tại Nghị quyết số 69/2017-HĐND ngày 12/7/2017 của HĐND tỉnh Thanh Hóa về chính sách thu hút y bác sỹ về làm việc tại các cơ sở y tế. Khó thực hiện mục tiêu Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân...

Đình Giang