Thanh toán không dùng tiền mặt: Hành trình từ phố về quê

Trong nhịp sống hiện đại ngày nay, thanh toán không dùng tiền mặt đã trở thành thói quen của người tiêu dùng từ thành thị đến vùng nông thôn. Từ các giao dịch thanh toán, mua bán lớn đến các khoản chi phí nhỏ, việc chuyển khoản, quét mã QR đã trở nên quen thuộc với cả người mua và người bán.

Người dân quét mã thanh toán tại cửa hàng tạp hóa Minh Phương, xã Minh Sơn.

Cửa hàng tạp hóa Minh Phương, xã Minh Sơn trong giờ cao điểm mua bán luôn tấp nập người ra, vào. Lượng khách hàng lớn đồng nghĩa với việc các giao dịch được thực hiện liên tục. Chị Bùi Thị Phương, chủ cửa hàng tạp hóa Minh Phương cho biết: “Có khoảng 30% các giao dịch được thực hiện bằng hình thức chuyển khoản. Chúng tôi cũng khuyến khích khách hàng thực hiện thanh toán bằng việc quét mã QR, bởi tính tiện lợi và rảnh tay. Sau khi khách hàng hoàn thành việc chuyển khoản, loa thông báo sẽ tự động báo giao dịch đã thực hiện thành công mà không cần phải kiểm tra hay đối soát, không cần phải trả lại tiền thừa cho khách hay sợ nhầm lẫn, mất mát... nên rất tiện lợi”.

Không chỉ ở các cửa hàng lớn, các giao dịch mua bán trực tuyến cũng trở nên phổ biến tại các chợ truyền thống. Chị Ngô Thị Phượng ở thôn Lê Lai, xã Linh Sơn cho biết: “Hiện nay, việc thanh toán không dùng tiền mặt đã trở nên quen thuộc, tại các sạp hoa quả, cửa hàng tạp hóa hay thậm chí cả hàng rau ở chợ, người mua cũng có thể quét mã để thanh toán, rất tiện lợi cho cả người mua và người bán. Vài năm nay, tôi đi đâu mua hàng chỉ cần mang điện thoại thông minh mà không phải lo mang tiền mặt. Không chỉ đối với các giao dịch mua bán thông thường mà cả việc thanh toán tiền học cho con hay chi trả tiền điện, tiền nước cũng có thể thực hiện các giao dịch chuyển khoản rất nhanh chóng và chính xác”.

Tiện ích và hiện đại là thế, tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận người dân, đặc biệt là nhóm trung và cao tuổi do hạn chế về kỹ năng số, công nghệ và cả thu nhập... nên chưa có thói quen không dùng tiền mặt.

Để thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, qua đó phát triển kinh tế số, xã hội số, thu hẹp khoảng cách giữa thành thị và nông thôn, chính quyền các xã, phường tại Thanh Hóa đã và đang tích cực triển khai phổ cập kỹ năng số cho người dân. Các tổ công nghệ số cộng đồng, đoàn thanh niên các địa phương đã nỗ lực “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, “cầm tay chỉ việc”, trang bị kiến thức, kỹ năng số cho người dân từ cách cài đặt ứng dụng số đến cách quản lý tài chính cá nhân, thực hiện các giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt... Cùng với đó, lực lượng thanh niên, nhân viên ngân hàng... đã đến các chợ, hộ gia đình để hướng dẫn mở tài khoản ngân hàng số, tạo và dùng mã QR thanh toán.

Bà Phan Thị Lan, Phó Chủ tịch UBND xã Tống Sơn, cho biết: “Qua khảo sát, đa phần người dân đều đã biết đến hình thức thanh toán không dùng tiền mặt và áp dụng vào các giao dịch mua bán nhu yếu phẩm, thanh toán tiền điện, tiền nước... 100% doanh nghiệp trên địa bàn đã thực hiện chi trả lương cho người lao động qua tài khoản ngân hàng. Trong thời gian tới, để phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, xã sẽ đẩy mạnh tuyên truyền giúp người dân hiểu rõ những tiện ích của phương thức thanh toán này để người dân tự đưa ra quyết định phù hợp. Bên cạnh đó, xã cũng sẽ đồng bộ từ chính sách tới hạ tầng cơ sở để phương thức thanh toán hiện đại có điều kiện phát triển rộng rãi hơn ở khu vực nông thôn. Tăng cường hướng dẫn cách bảo mật tài khoản, đặt mật khẩu mạnh, nhận diện các chiêu trò lừa đảo qua mạng... để người dân yên tâm sử dụng các ứng dụng số”.

Đồng hành cùng chính quyền và người dân, các ngân hàng và doanh nghiệp viễn thông cũng tích cực vào cuộc bằng các chương trình hỗ trợ như: Hướng dẫn cài đặt ứng dụng, mở tài khoản ngân hàng miễn phí, hướng dẫn liên kết căn cước công dân gắn chip với ví điện tử, áp dụng khuyến mại hoàn tiền khi thanh toán hóa đơn qua ngân hàng số hoặc ứng dụng thanh toán...

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp viễn thông trên địa bàn tỉnh cũng đã đầu tư mạnh mẽ nâng cấp hệ thống hạ tầng kỹ thuật. Toàn tỉnh hiện có hơn 9.433 trạm thu phát sóng thông tin di động, đạt tỷ lệ phủ sóng 99,66% số thôn, bản. Hạ tầng mạng di động 5G cũng đã được đầu tư xây dựng với tổng số 163 trạm thu, phát sóng thông tin di dộng 5G. Toàn tỉnh phấn đấu đến hết năm 2025, mạng 5G sẽ được đầu tư xây dựng, phủ sóng 100% trung tâm các xã, phường trung tâm và Khu Kinh tế Nghi Sơn. Cùng với đó, hệ thống thanh toán cũng được nâng cấp toàn diện với 367 máy ATM/CDM và gần 4.000 máy POS tại 3.951 điểm chấp nhận thanh toán thẻ.

Với việc triển khai các giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt đơn giản, đi kèm các ưu đãi từ ví điện tử và ngân hàng số đã tạo điều kiện cho người dân tiếp cận dịch vụ nhanh chóng. Hiện nay, toàn tỉnh có hơn 3,1 triệu tài khoản cá nhân đang hoạt động. Tỷ lệ khách hàng thực hiện thanh toán tiền điện qua tài khoản ngân hàng và các kênh thanh toán điện tử đạt 97,24%; thanh toán tiền nước đạt 37%; thu thuế, phí, lệ phí đạt 99,99%... Ngoài ra, người dân còn thanh toán học phí, viện phí, chi trả lương, an sinh xã hội, bảo hiểm xã hội và nhiều dịch vụ khác qua ngân hàng và các kênh thanh toán điện tử.

Hành trình thanh toán không dùng tiền mặt từ phố về quê giờ đây không chỉ là câu chuyện công nghệ, mà còn là câu chuyện về sự nỗ lực thay đổi thói quen và cách tiếp cận nhịp sống hiện đại. Khi mỗi người dân trở thành một công dân số là khi cuộc cách mạng số đã thực sự đi vào đời sống thường nhật bền vững, mang lại giá trị và cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân.

Bài và ảnh: Linh Hương