70 năm sau kể từ ngày Edmund Hillary và Tenzing Norgay chinh phục đỉnh Everest

Vào lúc 11 giờ 30 sáng ngày 29/5/1953, Edmund Hillary (1919 - 2008, người New Zealand) và Tenzing Norgay (1914 - 1986, người Nepal) đã trở thành những nhà thám hiểm đầu tiên chinh phục đỉnh Everest ở độ cao 8.849 mét so với mực nước biển. Đây là khoảnh khắc không thể nào quên trong lịch sử thế giới khi hai nhà leo núi lần đầu tiên chạm chân thành công lên đỉnh núi cao nhất hành tinh.

Hai nhà leo núi Edmund Hillary (trái) và Tenzing Norgay.

Là thành viên trong một đoàn thám hiểm của Anh, Hillary và Tenzing đã đặt chân lên đỉnh núi sau khi trải qua một đêm dài đầy khó khăn ở độ cao hàng nghìn mét. Tin tức về sự kiện này đã lan truyền khắp thế giới vào ngày 2/6, đúng ngày đăng quang của Nữ hoàng Elizabeth II, và người dân Anh đã xem đây là một điềm lành cho tương lai của đất nước họ. Cuối năm đó, Hillary đã được Nữ hoàng Elizabeth II phong tước hiệp sĩ, trong khi Tenzing vì không phải là công dân của một quốc gia thuộc Khối thịnh vượng Chung nên chỉ nhận được Huân chương Đế chế Anh.

Ngày 28/5, Tenzing và Hillary khởi hành, dựng trại cao ở độ cao 8.504m. Sau một đêm lạnh cóng, không ngủ, cả hai tiếp tục di chuyển đến Đỉnh núi phía Nam lúc 9 giờ sáng, khoảng một giờ sau đó, họ đến một bậc đá dốc đứng cao khoảng 12,2m. Đóng cọc vào một vết nứt trên bậc đá, Hillary đã tự trèo lên nơi mà sau này được gọi là Dốc đá Hillary. Khoảng 11giờ 30 phút sáng ngày 29-5-1953, bộ đôi leo núi đã đến được nóc nhà thế giới.

Edmund Hillary và Tenzing Norgay trong chuyến leo lên đỉnh Everest vào tháng 5/1953. Ảnh: Alfred Gregory, Royal Geographic Society

Sau chuyến đi lịch sử này, ông được cả thế giới biết đến, trở thành người dẫn đầu nhiều đoàn thám hiểm đến Nam Cực và đã dành cả cuộc đời để giúp đỡ các Sherpa (Một bộ tộc ở vùng núi Everest sống bằng nghề khuân vác và dẫn đường chinh phục Everest bởi họ có một tố chất cơ thể rất đặc biệt.) ở vùng Khumbu của Nepal. Tổ chức mang tên Himalayan Trust do ông lập ra đã hỗ trợ kinh phí để xây nhiều bệnh viện, trạm xá, cầu cống, sân bay cùng gần 30 trường học, giúp người dân vùng “nóc nhà của thế giới” cải thiện cuộc sống khắc nghiệt. Năm 2003, Edmund Hillary được công nhận là công dân danh dự của Nepal.

Edmund Hillary sinh ngày 19/7/1919 tại thành phố Auckland, New Zealand. Ông bắt đầu sự nghiệp bằng việc chinh phục các ngọn núi trong nước và trở thành nhà leo núi băng nổi tiếng. Trong Thế chiến II, nhà thám hiểm từng làm phi công. Những năm 80 ông còn hoạt động ngoại giao khi làm đại sứ New Zealand tại Ấn Độ. Ông cũng là người New Zealand đầu tiên được in chân dung lên tiền giấy khi còn sống.

Edmund Hillary (trái) và Tenzing Norgay. Ảnh: internets

Giờ đây, tròn 70 năm kể từ ngày Edmund Hillary và Tenzing Norgay lần đầu tiên chinh phục đỉnh Everest, đến nay đã có hơn gần 11.000 lần có dấu chân con người đặt chân đến nơi đó. Tuy Edmund Hillary và Tenzing Norgay không còn nữa nhưng những nhà yêu thích leo núi nói riêng và người dân trên toàn thế giới nói chung vẫn nhớ mãi về họ như những anh hùng.

Thủ tướng New Zealand Helen Clark từng mô tả Edmund Hillary như một nhân vật lịch sử, đã sống một cuộc đời “quả cảm, khiêm tốn và bác ái, là người New Zealander nổi tiếng nhất mọi thời đại”. Sau khi công bố tin về sự ra đi của nhà leo núi huyền thoại này, bà bày tỏ rằng tất cả người New Zealand đều hết sức đau buồn.

Thành tích của họ là một minh chứng cho sự bền bỉ và quyết tâm. Đó cũng là vinh quang tột đỉnh của đoàn thám hiểm Anh vào đêm trước lễ đăng quang của Nữ hoàng Elizabeth trẻ tuổi. Thể nhưng, kể từ đó, hoạt động leo núi đã trở nên phổ biến rộng rãi và mang tính thương mại, với những hệ lụy nghiêm trọng đối với các nền văn hóa và môi trường duy trì hoạt động này.

Nhà giáo dục ngoài trời và người hướng dẫn leo núi tại Outforia Gaby Pilson nói với CNN Travel rằng: “Everest hiện là một trong những ngọn núi lớn phổ biến nhất để leo trên thế giới và cùng với đó là dòng tiền và cơ sở hạ tầng trong khu vực. Sự phổ biến của Everest cũng có những thách thức riêng. Quá tải trên Tuyến đường Nam Col là một vấn đề thực sự, cũng như số lượng lớn rác trên núi. Biến đổi khí hậu cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Hiện đã có những lo ngại về việc nhiệt độ ấm lên có thể gây mất ổn định hơn nữa đối với Thác băng Khumbu, khiến nó trở nên nguy hiểm hơn khi đi qua”.

Những đoàn người nối đuôi nhau để chinh phục Everest, gây ra tình trạng quá tải trên Tuyến đường Nam Col.

Everest là ngọn núi cao nhất trong Dãy Himalaya ở châu Á, nằm trên biên giới giữa Nepal và Tây Tạng. Người Tây Tạng gọi nó là Chomo-Lungma, hay “Thánh Mẫu vũ trụ”, còn người Anh đặt tên ngọn núi theo tên của Sir George Everest, một nhà khảo sát người Anh chuyên về Nam Á sống ở thế kỷ 19. Đỉnh Everest có nồng độ oxy cực kỳ thấp, nhiệt độ rất lạnh, với thời tiết nguy hiểm và khó đoán. Đây được mệnh danh là cung đường nguy hiểm khi đã có hơn 300 nhà leo núi thiệt mạng khi cố gắng chinh phục đỉnh núi.

Bất chấp những nguy hiểm, niềm đam mê của những người leo núi trên đỉnh Everest không có dấu hiệu suy giảm kể từ chuyến thám hiểm đầu tiên đó. Sự quyến rũ chết người của “nóc nhà thế giới” chắc chắn vẫn sẽ truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ nhà thám hiểm sau này.

Hương Giang (tổng hợp)