Di tích đền Thiều bị xuống cấp

Tọa lạc trên khu đất rộng ở đỉnh đầu núi con Rùa (còn gọi là núi Thiều Xá), đền Thiều tại thôn Thiều Xá, xã Cầu Lộc, huyện Hậu Lộc thờ vị tướng tài ba dưới thời Lê có tên là Đỗ Phúc Đồng đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh năm 1999 và cấp đổi lại năm 2012. Trải qua nhiều biến cố, thăng trầm của lịch sử, sự tác động của thiên nhiên và thời gian, ngôi đền đã bị xuống cấp trầm trọng, có nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào.

Đền Thiều được cấu trúc gồm: Nghinh môn - Sân - Đền thờ, rộng khoảng 10.000m2. Đây là nơi thờ nhân thần, người có công lớn trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước dưới triều Hậu Lê. Hiện tại, ngôi đền còn lưu giữ được một số hiện vật của thế kỷ trước.

Về nhân vật lịch sử, vị tướng tài ba Đỗ Phúc Đồng là người làng Thiều Xá, xã Cầu Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Ông sống ở thế kỷ XV, có công đánh giặc Minh, được vua Lê phong là Phụ quốc Vinh lộc Đại phu. Nhưng nhân dân Thiều Xá gọi ông là Lê Phúc Đồng. Có lẽ ông có công phò nhà Lê, hoặc được vua Lê ban họ vua. Sắc phong của vua Khải Định ghi rõ: "Dực Bảo Trung Hưng, Linh phù, phụ quốc, Vinh lộc Đại phu Đỗ Tướng Công". Ông là người thông minh, khỏe mạnh, tài năng, đức độ, theo Lê Lợi đánh giặc Minh. Lần đầu tiên ông chỉ huy dẫn một đoàn chiến thuyền xuôi sông Lèn đánh quân giặc ở cửa Thần Phù - Chính Đại (Nga Sơn), thu thắng lợi lớn.

Cuộc kháng chiến chống quân Minh kéo dài, ông theo nghĩa quân đi đánh giặc nhiều năm liền không được về ăn tết. Một lần thắng trận trở về, ông tổ chức cho dân làng ăn Tết lại vào ngày mùng Một tháng Hai Âm lịch. Từ đó, ngày này hàng năm diễn ra tục ăn Tết lại của làng Thiều Xá.

Sau đó, ông lại được cử đi đánh giặc trên sông Mã, nhưng gặp mưa to, gió lớn, nước sông chảy xiết, thuyền bị lật, ông bị tử nạn vào ngày 9 tháng 4 Âm lịch (?). Sau chiến thắng quân Minh, vua Lê Lợi đã cho dân làng Thiều Xá lập đền thờ ông.

Di tích đền Thiều đang bị xuống cấp nghiêm trọng.

Lúc sinh thời, Đỗ Phúc Đồng còn tổ chức cho nhân dân Thiều Xá khai khẩn đất đai, làm thủy lợi, chú trọng gieo trồng, mùa màng tốt tươi. Ông cũng là người tổ chức nên chợ Thiều độc đáo, mỗi năm chỉ họp một phiên vào ngày 26 tháng Chạp, đúng ngày ông chiến thắng ở trận Thần Phù - Chính Đại. Nhân dân trong vùng đi họp chợ rất đông để mua may, bán rủi, cầu lộc, cầu phúc tưởng nhớ công lao của ông.

Ghi nhớ công ơn của ông, vua Khải Định năm thứ 9 (25/7/1925) đã sắc phong: Sắc cho thôn Thiều Xá, tổng Chi Nê, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa theo như lệ trước, phụng thờ vị thần trước đây được nguyên tặng: “Dực bảo Trung hưng Linh phù, phụ quốc Vinh lộc Đại phu Đỗ Tướng Quân, tôn lên bậc thần, giúp nước hộ dân nỗi niềm linh thiêng ứng nghiệm. Vào các kỳ tiết lễ đội ơn bao cấp sắc phong cho phép phụng thờ. Tới nay Trẫm vừa đúng 40 tuổi làm lễ khánh tiết trải ban chiếu, ban ơn sâu lễ rộng thăng lên một cấp gia tăng thêm. Đoan túc tôn thần. Đặc biệt cho phép phụng thờ, dùng lễ quốc khánh mà phương pháp tế tự dõi theo phép xưa. Hãy vâng sắc”.

Trải qua thời gian và biến cố lịch sử, đến nay đền đã xuống cấp trầm trọng, có nguy cơ sụp đổ. Ông Đỗ Văn Tám - Chủ tịch UBND xã Cầu Lộc cho hay: Biết là khu di tích đang xuống cấp trầm trọng nhưng do nguồn ngân sách địa phương còn hạn hẹp, công tác tu bổ còn nhiều khó khăn. Gần đây nhất người dân làng Thiều Xá đã tự nguyện quyên góp, ủng hộ với số tiền hơn 100 triệu đồng thì cũng chỉ xây được 1 đoạn tường, cổng của ngôi đền. Hiện di tích đã xuống cấp, có nguy cơ sụp đổ nếu có tác động từ thiên tai, phần mái bị dột, sụt ngói, nứt vòm trước và hậu cung...

Trước thực trạng trên, rất mong các chính quyền huyện Hậu Lộc quan tâm vận động nhân dân ủng hộ trùng tu tôn tạo, kịp thời bảo vệ di tích đền Thiều.

Lưu Vân