Khởi nghĩa Bà Triệu: Dấu mốc chói lọi trên chặng đường đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam (Bài cuối): Về “đất thiêng” Ngàn Nưa

Trong tiết trời ấm áp của những ngày đầu xuân, có khá đông du khách tìm về Đền Nưa - Am Tiên (Triệu Sơn). Đến đây, du khách không chỉ để dâng hương, vãn cảnh, mà còn khám phá thêm nhiều truyền thuyết về các địa danh liên quan đến cuộc khởi nghĩa Bà Triệu.

Đền Nưa - Am Tiên nơi có nhiều địa danh liên quan tới cuộc khởi nghĩa Bà Triệu.

Theo sử sách ghi lại, núi Nưa (hay núi Na) được xem là dãy núi cao nhất ở vùng đồng bằng châu thổ phía Nam Thanh Hóa. Núi có chiều dài gần hai chục km, tạo nên bức trường thành Đông Nam tự nhiên với một thung lũng rộng lớn chạy suốt từ Hợp Thành, Hợp Lý đến Thọ Tiến, Thọ Tân của huyện Triệu Sơn và được khép lại ở mạn Đông Bắc bởi dãy đồi đất đỏ thấp tròn như những bát úp; về phía Đông núi Nưa là đồng bằng châu thổ, đất đai màu mỡ, từ xa xưa đã là vùng dân cư trù mật. Đến đây, vượt qua đoạn đường dốc quanh co, khúc khuỷu, du khách sẽ bắt gặp đỉnh cao nhất của ngàn Nưa. Tại đây, có một địa danh rất linh thiêng, gắn với cuộc khởi nghĩa Bà Triệu, đó là Am Tiên huyền thoại.

Tương truyền, năm 248 khi Bà Triệu dấy binh khởi nghĩa, đã dựng trên núi Nưa một ngôi chùa tên gọi Bích Vân Cung tự, tục gọi là Am Tiên. Trải qua bao biến thiên lịch sử, Am Tiên xưa không còn nữa. Trên nền đất cũ, ngôi chùa Am Tiên mới được xây dựng lại bề thế, là địa điểm linh thiêng để người dân khắp cả nước tìm về, dâng nén tâm nhang thành kính lên người nữ anh hùng của quê hương, đất nước.

Lễ hội Đền Nưa - Am Tiên.

Khu vực xung quanh Am Tiên cũng là nơi khai quật được nhiều hiện vật, binh khí có niên đại khá tương đồng với thời gian nổ ra khởi nghĩa Bà Triệu... Những hiện vật quý phần nào cho thấy giá trị lịch sử dày sâu của vùng đất này, đồng thời là chứng tích thiêng liêng, giúp hậu thế hiểu phần nào về những nghĩa binh Bà Triệu anh hùng. Ngoài ra, tại khuôn viên của Am Tiên, hiện cũng trưng bày nhiều hiện vật gợi nhớ tới cuộc khởi nghĩa Bà Triệu trong những ngày đầu gian khó.

Nếu đã đặt chân đến đây, chắc hẳn du khách sẽ không khó để hiểu được vì sao địa thế hiểm yếu này đã được Bà Triệu chọn làm căn cứ địa đầu tiên của cuộc khởi nghĩa. Bởi, từ đỉnh Am Tiên, có thể bao quát vào tầm mắt một dải núi non đồng bằng nối tiếp. Đây là địa thế thuận lợi mà Bà Triệu đã bài binh, bố trận để chống quân thù. Bởi vậy, hiện nay tại đây, còn lưu lại nhiều truyền thuyết gắn với cuộc khởi nghĩa Bà Triệu như: hang Các Cớ tương truyền là nơi Bà Triệu cất giấu kho vàng cướp được của giặc Ngô; trang Thu tương truyền nơi tiếp nhận quân sĩ từ các nơi kéo về; làng Các (gồm các Xôi, các Sắn) tương truyền là khu vực bếp núc hậu cần của nghĩa quân; Eo Sở tương truyền là nơi nghĩa quân khai thác cây sở để ép làm dầu thấp; bùng Cổ Ngựa là nơi cho ngựa của Bà Triệu tắm và uống nước; bùng Voi Đằm là nơi tắm cho voi của Bà Triệu; Tùng Tù là nơi voi một ngà bị Bà Triệu cùng nghĩa quân đuổi xuống bị sa lầy và được Bà mang về huấn luyện thành voi chiến; Bái Áng là nơi thao diễn luyện tập của nghĩa quân…

Đặc biệt, Am Tiên có một huyệt đạo linh thiêng, nơi được cho là tụ ẩn những tinh hoa của trời và đất. Theo lệ, ngày mùng 9 (âm lịch) tháng Giêng hàng năm là ngày khai hội Am Tiên. Và, theo quan niệm dân gian đây cũng là “Ngày mở cửa Trời”. Để rồi, tìm về Am Tiên là khách thập phương đang về với vùng “đất thiêng” để thêm một lần thành kính tri ân công đức tiền nhân.

Nhóm PV CT-XH