Chọn đúng đường đi

Du học đang trở thành trào lưu ở nhiều địa phương. Có nhiều công ty tư vấn du học liên kết với các trường mời chào học sinh và phụ huynh.

Học tập ở những đất nước có nền giáo dục phát triển là tốt, nhưng không phải cứ lựa chọn môi trường học tập tốt đã là hướng đi đúng. Càng không phải cứ đi học ở nước ngoài khi về nước sẽ được trọng vọng, tương lai được đảm bảo hơn.

Hàng xóm cũ của tôi có con du học ở một trường đại học lớn tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Hồi còn học THPT, có lần cậu tâm sự rằng lớn lên chỉ muốn làm nghề vận tải. Nói thế bởi cậu ý thức được lực học của mình và cậu cũng nhận ra rằng đó là hướng đi bền vững vì vận tải là ngành nghề xã hội lúc nào cũng cần. Nhưng rốt cuộc cậu lại trở thành một du học sinh trong sự ngỡ ngàng của nhiều người.

Đó có thể xem là một hành trình tri thức và khát vọng vươn lên rất đáng biểu dương, nhưng rồi sau đó tôi mới biết việc đi du học là ý chí của gia đình cậu. Gia đình đã chấp nhận bỏ ra một khoản tiền lớn để con mở mang đầu óc ở nước ngoài, bố mẹ lại được tiếng là sang, là thức thời.

Thế nhưng, đáng buồn là sau mấy năm trở về nước, cậu vẫn phải theo nghề cung cấp hoa tươi, hàng ngày vận chuyển hoa đi giao cho các đầu mối bởi đó là nghề truyền thống của gia đình. Việc thi tuyển vào cơ quan Nhà nước và doanh nghiệp với cậu đều thất bại. Quyết định du học khiến gia đình phải chi phí khoản tiền lớn để rồi cậu vẫn phải làm công việc tay chân, mà thậm chí chẳng cần học gì cậu cũng có thể làm như bố, mẹ cậu vẫn làm bấy lâu nay.

Bỏ tiền tỷ ra để mua tiếng oách là sự lãng phí vô cùng lớn, không chỉ gia đình cậu mới rơi vào tình trạng này. Việc cậu chọn con đường du học là do tư vấn chệch hướng, cũng có thể là do chạy theo trào lưu. Du học hiện nay đang được nhiều quốc gia phát triển xem như một cách để tăng thu nhập từ những quốc gia khác, nên nhiều điều kiện cần đã bị bỏ qua.

Có một thực tế là ngày càng có nhiều học sinh gia đình có điều kiện kinh tế đã chọn con đường du học nước ngoài, hoặc theo học trường quốc tế trong nước như muốn chứng tỏ đẳng cấp. Nhiều đứa trẻ đã được truyền khát vọng du học ngay từ khi còn học bậc tiểu học, gia đình cố nhồi nhét môn tiếng Anh mà bỏ qua nhiều môn học khác cốt để các em đủ điều kiện đầu vào.

Trong dòng chảy “du học” tất nhiên có cả những gia đình dù không đảm bảo điều kiện nhưng vẫn mơ mộng con được du học theo diện tự túc với những tính toán và hy vọng khác nhau.

Đi du học thường phải chi phí đắt đỏ hơn nhiều lần trong nước, còn phải chứng minh năng lực tài chính. Bởi vậy, nhiều gia đình đã phải vay ngân hàng. Nhiều gia đình tiếng là cho con đi du học, chứ thực ra các em sau khi ra nước ngoài vừa phải học vừa phải làm để đảm bảo thêm cho những chi phí cuộc sống.

Học tập ở nước ngoài nhưng việc học thì không đảm bảo, mà việc làm cũng chỉ tạm thời với những công việc chân tay, thu nhập không cao, khi về nước không trở thành thầy đã đành, nhưng cũng rất khó để làm thợ giỏi. Đằng sau hành trình du học hào nhoáng mà chúng ta vẫn nghe, là những nỗi niềm và góc khuất.

Thời gian qua cho thấy có nhiều du học sinh sau khi về nước đã phải rất vất vả tìm việc làm vì ngành học của họ chưa phù hợp với nhu cầu trong nước. Hoặc là các em bị choáng ngợp bởi môi trường học tập và làm việc ở nước ngoài, về nước không chấp nhận cơ chế vận hành của cơ quan, doanh nghiệp mà các em là thành viên.

Nhìn chung, đang có nhiều câu chuyện “lệch pha” giữa người học ở nước ngoài về với thực tế làm việc trong nước, khiến cho sự lãng phí ngày một nhiều hơn. Du học là tốt, nhưng phải đúng cách, chọn đúng đường đi, mới phát huy hiệu quả. Yêu cầu ấy cần được các cơ quan quản lý du học, các gia đình, học sinh nhìn nhận đầy đủ, tính toán hợp lý, chứ không nên chọn con đường du học chỉ bởi trào lưu hoặc là đi du học để mong có thể tạo ra một sự thay đổi lớn nào đó.

Lam Điền