Tâm linh phù hợp

Đến nhà chị bạn như đã hẹn, ngồi trong phòng thờ chị nói vọng ra bảo chúng tôi ngồi chờ. Một lúc sau thì chị xuống bảo thông cảm vì phải đợi lâu. Việc tâm linh không thể sơ sài được. Hỏi cúng gì, chị bảo hôm nay hạ cây nêu. Tôi ngớ người vì ở thành phố mình bao lâu nay có nghe thấy cúng hạ cây nêu bao giờ đâu.

Gõ Google thì biết việc dựng cây nêu là phong tục cũ ở một số vùng nông thôn nhằm trừ tà ma ngày tết, nhưng bây giờ không còn nguyên vẹn nữa. Dựng cây nêu chủ yếu chỉ mang tính trang trí, chứ không gắn với tâm linh. Việc cúng hạ cây nêu với đầy đủ lễ vật là việc chị tự nghĩ ra. Trong sách văn cúng truyền thống Việt Nam có tất cả các bài cúng gắn với các ngày lễ, tết trong năm, nhưng tuyệt nhiên không có bài cúng này. Giải thích cho câu hỏi chị sẽ cúng như thế nào, thì được trả lời rằng cúng như thế nào là tùy, miễn sao bề trên thấu là được. Phú quý sinh lễ nghĩa đã khiến chị sáng tạo ra những thứ không tuân theo nghi lễ. Chẳng biết là nếu có bề trên thật, thì tấu cáo của chị có được bề trên thấu không?

Chưa hết, hôm rồi đi làm, sau khi mắt trước mắt sau xem lãnh đạo thế nào, chị nhanh chóng tắt máy tính ra về. Hỏi đi đâu thì chị nói nhỏ là đi mượn thầy cúng để cúng rằm tháng Giêng. Đầu năm thầy đắt khách lắm. Hẹn trước tết rồi, nhưng hôm nay phải đến để mừng tuổi, nhắc khéo thầy nhớ lịch cho mình.

Gặng hỏi thêm việc cúng rằm tháng Giêng của chị như thế nào, bởi lâu nay thường nghe nói có câu cúng cả năm không bằng cúng rằm tháng Giêng, nhưng quy mô đến mức nào thì tôi chưa biết. Chị bảo cúng rằm tháng Giêng là lễ cúng quan trọng nhất, khởi đầu cho một năm. Tốt, xấu đều nhờ cái lễ này cả. Theo chị, lễ cúng này không thể đơn giản được. Phải có đủ hoa quả, đồ chay, mặn, đồ mã, không thiếu thứ gì được. Có những thứ chị đã chuẩn bị từ trước tết. Có thứ sẽ mua hôm nay, thứ cần tươi sống thì phải để đến hôm rằm.

Để cho cái lễ cúng rằm tháng Giêng, hôm nay chị nghỉ làm và chắc chắn sẽ phải nghỉ thêm một ngày nữa để chắp bái, đội sớ, dâng lễ.

Phú quý sinh lễ nghĩa đang phá đi cái sự thành tâm của con người. Không chỉ chị chu đáo với rằm tháng Giêng, mà tin là có nhiều người cũng đang bị cuốn vào quan niệm ấy. Nhiều người đã mệt lả vì lo cho cái tết, vừa hết tết lại lo cho đủ nghi thức, lễ lạt.

Người xưa cho rằng đêm rằm tháng Giêng là thời điểm Phật giáng lâm nên họ thường lên chùa cầu an, cầu may, cúng sao giải hạn. Lên chùa vừa vãn cảnh vừa cúng Phật là sự thành tâm lớn nhất rồi. Mọi sự bày vẽ đều nhằm chuyển tải ý chí cá nhân, mà mỗi người lại một phách với nhiều bày vẽ nhiêu khê.

Có lẽ mỗi người nên hiểu đúng về tín ngưỡng để có sự ứng xử phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh, tránh gây tốn kém, bỏ bê công việc, có thời gian nghỉ ngơi tái tạo sức lao động sau tết thì hơn.

Hạnh Nhiên