Những cỗ quan tài gỗ treo trên hang Phi

Với những cỗ quan tài gỗ nằm cheo leo trên những vách đá dựng đứng, hang Phi (còn gọi là hang Ma, ở thị trấn Hồi Xuân, huyện Quan Hóa) cùng những câu chuyện ly kỳ, huyền bí xung quanh, khiến nơi này đang trở thành điểm khám phá kỳ thú.

Nằm trên đường 20 (Hồi Xuân - Mường Lát), quần thể di tích, thắng cảnh Hang Phi mang vẻ đẹp huyền bí, kì ảo, bao bọc xung quanh bởi dòng sông Luồng uốn lượn, những núi đá vôi, rừng nguyên sinh xanh tốt.

Bao quanh hang Phi là những vách đá dựng đứng, cánh rừng nguyên sinh hòa quện vào nhau.

Dưới hang Phi có bãi cát vàng với diện tích hơn 5.000 m2, có thể chứa hàng nghìn người vui chơi, ngắm cảnh, cạnh bờ sông có nhiều hòn đá lạ mắt, có hòn giống một chiếc phản lớn, có hòn trông tựa “buồng tiên nữ” hay còn gọi là hang Xá Pắm Xá, nghĩa là người Khơ Mú vật người Khơ Mú.

Một góc hang Phi.

Tương truyền, tộc người Khơ Mú rất giỏi võ, họ thường xuyên chọn những nơi có cảnh quan đẹp để thi thố. Trong một lần xuôi bè từ mường Xia, thuộc xã Sơn Thủy, Quan Sơn về mường Ca Da, ngang qua hang Phi thấy cảnh đẹp, họ dừng lại lập lán trại, tổ chức thi vật và vật nhau lâu đến nỗi, thân thể như tôi luyện thành thép, có thể chui lọt qua các hốc đá.

Tại hang Phi, thiên nhiên ban tặng vẻ đẹp thơ mộng, huyền bí, nhưng có lẽ đẹp nhất là trên trần của vòm hang. Có chỗ những nhũ đá lởm chởm như răng quỷ, có chỗ như đầu voi, sư tử. Do dòng chảy có độ chênh lớn, tạo ra những âm thanh của nước khi va đập vào vách hang, có lúc như giai điệu khèn bè gọi người yêu, có lúc như tiếng trống chiêng trong ngày hội làng, có lúc réo rắt như tiếng sáo…

Đường vào hang Phi

Những năm trước đây hang Phi còn có tên gọi khác là hang Tiêu Hậu, theo truyền thuyết kể lại ở dưới Chiềng Ca Da có vợ chồng Tiêu Hậu lên khai khẩn đất hoang, đánh cá tại đây, do có vòm hang rộng, có thể che nắng, che mưa, nên gọi là “nhà”, từ đó người dân Mường Ca Da mới đạt tên hang Tiêu Hậu.

Dưới thời giặc Minh xâm lược, đồn Tùng Hóa thuộc trại Quan Da là một cứ điểm lớn của quân Minh (nay thuộc bản Khằm, xã Hồi Xuân, huyện Quan Hóa). Từ cứ điểm này, quân giặc thường xuyên càn quét, quấy nhiễu, cướp bóc người dân các bản làng. Mất nhà, mất cửa, nhiều người chỉ còn cách chạy vào rừng ẩn nấp, tránh sự truy sát của kẻ thù.

Tháng 6 năm 1420 Lê Lợi cắt cử Thượng tướng Thống lĩnh quân Lò Khằm Ban và tướng Lê Sát, Lê Hào dẫn quân đánh quân Minh tại cứ điểm Tùng Hóa và trại Quan Da. Trận tiến công đồn Tùng Hóa diễn ra căng thằng, quyết liệt, quân ta giành thắng lợi, nhưng nhiều binh sĩ bị giết và thương vong.

Những cỗ quan tài gỗ trong hang Phi.

Ngay sau trận đánh, quân ta đã gom thi hài binh sĩ tử trận chôn cất tại khu rừng ngay cạnh hang Tiêu Hậu phía hữu ngạn sông Luồng, đồng thời lập đền tế hương hồn các binh sĩ tử trận tại đây. Cũng từ đó, hang Tiêu Hậu được đổi tên thành hang Phi.

Năm 1942, Vua Bảo Đại ghé thăm vùng đất này, ngài đến hang Phi thắp hương thành kính trước hương hồn các tướng sĩ tử trận của nghĩa quân Lam Sơn. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, hang Phi trở thành cứ điểm quan trọng, mai phục, chặn đánh các cuộc hành quân của địch từ thượng nguồn sông Luồng xuống, hạ nguồn sông Mã lên.

Về phía hạ nguồn sông Luồng khoảng 300 m có hang Mó Tôm. Ở bên kia sông, ngước nhìn lên có một ngọn núi sừng sững hiện lên trước mặt, đó là núi Pha Cáng, dưới lưng chừng núi có một hang lớn và hai hang nhỏ liền kề nhau, gọi là hang Lụng Mu, cao hơn so với mặt sông Luồng 200 m. Từ bờ sông trèo ngược khoảng 300 m là đến hang Lụng Mu.

Ngay cửa hang, hàng chục chiếc quan tài bằng gỗ nằm la liệt, với nhiều hướng khác nhau, nhưng không thấy di cốt bên trong. Quan tài được chế tạo bằng những tấm gỗ cứng sẵn có ở địa phương, đi dần vào bên trong chứa khá nhiều quan tài gỗ, phần lớn bị mục nát theo thời gian.

Hiện trên địa bàn huyện Quan Hóa chưa có con số thống kê cụ thể bao nhiêu hang đá có chứa quan tài gỗ, và với đường lên hang có độ dốc cao, vô cùng khó khăn, việc chuyển những cỗ quan tài nặng cả trăm cân lên vách núi đá dựng đứng quả thực kỳ lạ, gợi nhiều tò mò.

Xung quanh hang Phi có khá nhiều câu chuyện có tính liêu trai, những cỗ quan tài bằng gỗ được xếp đặt trên những hang động này là cả một bí ẩn cần lời giải.

Trung Lê