Khai thác thế mạnh Di sản Thành Nhà Hồ phát triển du lịch bền vững

Thành Nhà Hồ tọa lạc tại huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa. Đây là ngôi thành đá kỳ vĩ, độc đáo bằng đá duy nhất còn lại ở Đông Nam Á.

Du khách đến tham quan chụp ảnh lưu niệm tại Thành Nhà Hồ.

Công trình được Hồ Quý Ly xây dựng vào năm 1397, từng được coi là kinh đô, trung tâm văn hóa - chính trị, xã hội của nước Đại Ngu dưới triều Hồ. Trải qua hơn 600 năm với bao biến cố lịch sử, thành vẫn nguyên giá trị và được UNESCO công nhận tháng 6/2011.

Việc UNESCO công nhận Thành Nhà Hồ là Di sản văn hóa thế giới (DSVHTG) đã khẳng định tính toàn vẹn, xác thực và giá trị nổi bật toàn cầu của di sản này. Đây không chỉ là niềm tự hào của đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa nói riêng mà còn là niềm tự hào của đất nước trong dòng chảy lịch sử, văn hóa của dân tộc.

Với chức năng của mình, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ đã triển khai thực hiện hàng loạt nhiệm vụ chiến lược góp phần thực hiện hiệu quả các cam kết của UBND tỉnh Thanh Hóa với UNESCO, bảo tồn tính toàn vẹn, tính xác thực và giá trị nổi bật toàn cầu của di sản. Cùng với đó, hoạt động du lịch cũng được trung tâm tích cực đổi mới, đa dạng, phát triển góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội tỉnh.

Sau 14 năm Thành Nhà Hồ được công nhận là DSVHTG, nhiều sản phẩm du lịch hấp dẫn đã và đang được triển khai trong khu vực di sản. Hiện nay, trung tâm đã đưa vào khai thác trưng bày “không gian văn hóa nông nghiệp vùng Tây Đô”, với mục đích trưng bày và giới thiệu đến công chúng, nhất là thế hệ trẻ hiểu hơn về nông cụ canh tác truyền thống, về đời sống mộc mạc chân chất, tinh thần lao động cần cù, sáng tạo của người nông dân, chứa đựng những nét sinh hoạt văn hóa dung dị, thuần phát của con người, làng quê Việt Nam góp phần chung tay gìn giữ những giá trị di sản văn hóa vật chất, tinh thần, tinh hoa của tiền nhân.

Ngoài phòng trưng bày bổ sung các di vật, hiện vật liên quan đến vương triều Hồ, cuộc khai quật, khảo cổ học trong khu vực nội thành Thành Nhà Hồ đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần minh chứng giá trị nổi bật toàn cầu của DSVHTG. Những hiện vật thu được từ cuộc khai quật, khảo cổ học đã tự mình nói lên câu chuyện văn hóa của nhiều triều đại nối tiếp nhau trong lịch sử tồn tại và phát triển của kinh thành Tây Đô. Để tiếp nối và phát huy những giá trị bất biến từ những hiện vật khai quật được, đồng thời đem những giá trị đó đến gần hơn với cộng đồng và công chúng, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ đã đưa vào khai thác “không gian trưng bày hiện vật ngoài trời”, trưng bày “mô hình súng thần công và những cải cách của triều Hồ”, “Không gian trưng bày Thành Nhà Hồ, lịch sử, truyền thuyết và khảo cổ”, khai thác “không gian trưng bày đá xây thành” làm điểm check in mới tại Cổng Nam. Tổ chức các chương trình giáo dục di sản cho các em học sinh trên địa bàn huyện Vĩnh Lộc nhằm đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, giáo dục truyền thống, lịch sử của dân tộc, phát huy tính tích cực, năng động, sáng tạo, trong tuổi trẻ học đường thông qua các hoạt động học tập và vui chơi lành mạnh, góp phần định hướng lối sống đẹp, ý thức tôn trọng, giữ gìn và phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của địa phương, quê hương, đất nước.

Đặc biệt khi đến thăm Di sản Thành Nhà Hồ du khách được lựa chọn các tuyến điểm tham quan mới bằng dịch vụ xe điện. Trung tâm đã và đang đưa các di tích phụ cận trong vùng đệm vào chương trình tham quan tại di sản với việc xây dựng 4 tuyến tham quan: Thành Nhà Hồ - về miền di sản; Thành Nhà Hồ - các làng truyền thống; Thành Nhà Hồ - tâm linh vùng đệm; Thành Nhà Hồ - di tích và thắng cảnh vùng đệm. Bởi lẽ đây là khu vực chứa đựng tất cả các yếu tố văn hóa, góp phần tạo nên tính hoàn chỉnh cho một kinh thành, với các công trình tín ngưỡng, đình miếu, các ngôi làng truyền thống, những con đường cổ, khu chợ, bến sông, các thắng tích gắn liền với những câu chuyện lịch sử, dã sử, các thắng cảnh thiên nhiên. Từ đó giúp du khách có cái nhìn trực quan nhất về đất và con người Tây Đô.

Bên cạnh đó, công tác phát huy giá trị khu di sản đến với bạn bè trong nước và quốc tế đã được tỉnh Thanh Hóa, các ngành chức năng chú trọng, thực hiện hiệu quả. Mỗi năm di sản đã thu hút hàng trăm nghìn lượt khách đến tham quan, vãn cảnh. Tính đến tháng 12 năm 2024, nơi đây đã đón gần 260.000 lượt khách, đạt 162,5% so với kế hoạch Nhà nước giao năm 2024 và 103,7% so với cùng kỳ năm 2023. Đối tượng du khách đa dạng, phong phú hơn, nhất là khách quốc tế ngày càng tăng.

Với mục tiêu phát triển du lịch DSVHTG Thành Nhà Hồ theo hướng bền vững, có đóng góp quan trọng cho “Ngành công nghiệp không khói” tỉnh nhà, Thành Nhà Hồ đã và đang thực hiện hiệu quả các đề án nhằm khai thác phát triển du lịch DSVHTG Thành Nhà Hồ của UBND tỉnh Thanh Hóa. Đồng thời, nâng cao chất lượng dịch vụ, chú trọng phát triển loại hình du lịch đặc trưng thế mạnh vốn có như các lễ hội truyền thống; du lịch cộng đồng; tăng cường liên kết nội tỉnh, tạo thành các tuyến du lịch kết nối các điểm đến trong tỉnh. Đẩy mạnh chương trình giáo dục di sản, đưa Khu Di sản Thành Nhà Hồ trở thành điểm tham quan, học tập, nghiên cứu và giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ sau. Phối hợp với UBND huyện Vĩnh Lộc, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các ban, ngành tổ chức các lớp bồi dưỡng cho các đối tượng tham gia kinh doanh dịch vụ du lịch và Nhân dân trong vùng di sản. Khai thác các loại hình nghệ thuật, làng nghề truyền thống phục vụ du lịch kết hợp với tổ chức các hoạt động quảng bá, xúc tiến du lịch trong và ngoài nước. Do đó, UNESCO đã đánh giá cao công tác bảo tồn di sản tại các kỳ họp thường niên. Cộng đồng địa phương và du khách cũng đã đánh giá và phản hồi tích cực về những hoạt động đổi mới tại di sản.

Đó là tiền đề, động lực quan trọng để Thành Nhà Hồ tiếp tục tạo ra nhiều sản phẩm du lịch mới, phong phú đa dạng hơn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách trong giai đoạn mới.

Nguyễn Bá Linh

(Giám Đốc Trung Tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ)