Kho Mường, bản làng heo hút phát triển kinh tế nhờ du lịch cộng đồng

Từ bản làng heo hút, Kho Mường vươn lên thành điểm du lịch cộng đồng, giúp người dân đổi đời nhờ gìn giữ nét nguyên sơ và bản sắc Thái.

Bản Kho Mường được bao bọc giữa những ngọn núi và nằm cách biệt với các bản làng khác.

Ẩn mình giữa thung lũng xanh mát, được bao bọc bốn phía bởi những dãy núi cao hùng vĩ, bản Kho Mường (xã Pù Luông, Thanh Hóa) cách trung tâm Thanh Hóa hơn 150km, từng là một bản làng hầu như tách biệt với thế giới bên ngoài. Giờ đây, Kho Mường được biết đến như một “viên ngọc thô” của vùng lõi Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông. Nơi đây không chỉ níu chân du khách bởi vẻ đẹp nguyên sơ, khí hậu mát lành và văn hóa đậm đà bản sắc Thái, mà còn đang từng bước vươn lên phát triển kinh tế nhờ mô hình du lịch cộng đồng.

Con đường duy nhất dẫn vào bản men theo sườn núi, nhỏ hẹp và ngoằn ngoèo, một bên là vách núi dựng đứng, một bên là vực sâu. Chính sự biệt lập này giúp Kho Mường giữ nguyên vẹn vẻ đẹp thuần khiết, những ngôi nhà sàn nằm sát chân núi, bao quanh là ruộng lúa, nương ngô và màu xanh bạt ngàn của rừng già nguyên sinh.

Con đường vào bản nghoằn nghèo, nhỏ hẹp là thử thách đối với các “phượt thủ” yêu thích khám phá.

Theo người dân, cách đây hơn 300 năm khi cư dân đầu tiên đặt chân đến đây, nhận thấy vùng đất bằng phẳng, có nguồn nước dồi dào từ các con suối nên đã chọn làm nơi định cư lập bản.

Trước đây, đời sống của bà con chủ yếu dựa vào làm nương rẫy, thu nhập bấp bênh. Nhiều người phải đi các tỉnh bạn làm thuê nhưng kinh tế vẫn khó khăn. Khoảng một thập kỷ trở lại đây, khi vẻ đẹp nguyên sơ của Kho Mường được du khách và các công ty lữ hành biết đến, người dân bắt đầu nhận ra tiềm năng kinh tế từ du lịch cộng đồng.

Được sự hỗ trợ của chính quyền, nhiều hộ dân đã tham gia các lớp tập huấn về kỹ năng đón tiếp khách, chế biến món ăn đạt tiêu chuẩn, vệ sinh môi trường. Không ít hộ mạnh dạn vay vốn, sửa sang nhà sàn, đầu tư chăn ga, bếp ăn, nhà vệ sinh khép kín để mở homestay.

Người dân nơi đây xác định du lịch cộng đồng nhằm thu hút khách du lịch là phát triển kinh tế.

Ông Lò Văn Nam, một trong những hộ tiên phong làm du lịch cộng đồng ở Kho Mường chia sẻ, mỗi năm gia đình ông đón 600 - 700 lượt khách, mang về khoảng hơn 100 triệu đồng, gấp nhiều lần so với thu nhập từ nông nghiệp trước kia.

“Các hộ gia đình làm du lịch cũng được đào tạo tiếng Anh cơ bản để giao tiếp với khách quốc tế, cách chế biến, nấu ăn để phục vụ du khách trong nước và quốc tế”, ông Nam cho biết thêm.

Còn ông Hà Đình Nếch (74 tuổi) cho biết: "Trước đây, làm nương chỉ đủ ăn, con cháu phải đi xa làm thuê. Giờ đây, nhờ đón khách du lịch, mỗi tháng gia đình tôi có thu nhập ổn định, lại được làm việc ngay tại quê hương".

Ông Lò Văn Nam (áo xanh) là chủ homestay và cũng là hướng dẫn viên khi khách đến với bản.

Theo ông Hà Văn Thào, trưởng bản Kho Mường, bản hiện có 62 hộ với 100% là người Thái. Nhờ du lịch cộng đồng, đời sống vật chất và tinh thần của bà con được nâng lên rõ rệt. Mỗi tháng, hàng chục lao động có việc làm ổn định như lái xe ôm chở khách, phục vụ homestay, dẫn đoàn, tổ chức biểu diễn văn nghệ... với thu nhập từ 4 - 5 triệu đồng/người.

Không chỉ đem lại lợi ích kinh tế, du lịch cộng đồng còn khuyến khích người dân giữ gìn bản sắc văn hóa, phong tục tập quán, ẩm thực đặc trưng như vịt thả suối, lợn bản, ốc đá, rau rừng... Du khách còn được trải nghiệm tham gia dệt thổ cẩm và khám phá hang Dơi - hang động đá vôi với những khối thạch nhũ hàng triệu năm tuổi.

Nơi đây có vẻ đẹp nguyên sơ, bình yên với những những ngôi nhà sàn truyền thống là nét văn hóa đặc trưng của Kho Mường, tạo sự hấp dẫn đối với du khách thích khám phá, trải nghiệm.

Anh Dương Mạnh Hà, hướng dẫn viên du lịch cho biết: "Kho Mường đẹp một cách tĩnh lặng và chân thật. Khi đến đây, tôi cảm nhận rõ sự bình yên cùng nét hoang sơ hiếm còn. Người dân thân thiện, mến khách, ẩm thực dân tộc đặc sắc, tất cả đều là lợi thế lớn để phát triển du lịch cộng đồng. Nếu được đầu tư hạ tầng và quảng bá tốt, Kho Mường hoàn toàn có thể trở thành điểm đến hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước.

Anh Hà và các du khách nước ngoài thích thú khám phá hang Dơi.

Hiện tại, bản Kho Mường có gần 10 hộ kinh doanh homestay và nhiều hộ khác đang sửa chữa, xây dựng để đón khách. Chính quyền xã định hướng tiếp tục nâng cao kỹ năng phục vụ cho người dân làm du lịch, gắn phát triển du lịch với bảo vệ môi trường và rừng đặc dụng Pù Luông. Mục tiêu không chỉ là tăng thu nhập cho người dân mà còn biến Kho Mường thành điểm đến du lịch sinh thái tiêu biểu của Pù Luông, góp phần quảng bá hình ảnh địa phương ra cả nước và quốc tế.

Từ một bản làng heo hút chỉ biết trông vào nương rẫy, Kho Mường hôm nay đã trở thành minh chứng sống động cho việc biến tiềm năng du lịch thành động lực phát triển kinh tế. Thành công của mô hình du lịch cộng đồng không chỉ giúp bà con no ấm hơn mà còn mở ra con đường phát triển bền vững cho cả cộng đồng.

Video: Cảnh sắc Kho Mường.

Hoàng Đông