Canh khoai môn của người Thái

Bạn đi phượt hay đi du lịch cộng đồng ở khu vực miền núi, nếu đã ăn canh đắng, canh uôi thì cũng nhớ một lần ăn canh môn của người Thái để thấy hết sự tinh tế, thi vị của món ăn dân dã này.

Món canh khoai môn của người dân tộc Thái.

Người Thái là một trong 7 tộc người ở xứ Thanh có nền văn hóa lâu đời, đậm đà bản sắc. Những mường lớn như mường Trịnh Vạn (Thường Xuân), mường Ca Da (Quan Hóa), mường Khòong (Bá Thước) đều có người Thái sinh sống. Văn hóa người Thái thể hiện trong vẻ đẹp của nhà sàn, của trang phục, của khúc then, điệu xòe, điệu sạp... nhất là trong ẩm thực.

Vẻ đẹp văn hóa của cộng đồng này đang được gìn giữ, phát huy, nhất là khi du lịch cộng đồng được mở ra. Bạn đi phượt hay đi du lịch cộng đồng, nếu đã ăn canh đắng, canh uôi thì cũng nhớ một lần ăn canh môn của người Thái để thấy hết sự tinh tế, thi vị của món ăn dân dã này.

Môn là tên gọi của loài cây thân mềm, thường có hai màu trắng và tía, thường được gọi là khoai môn. Đặc tính loài cây này là rất mát, ngọt lợ và the the ngứa. Môn để làm canh môn của người Thái là loài môn trắng, dọc xanh có phấn, mặt trên lá có điểm nâu ở giữa, được trồng hoặc mọc tự nhiên bên bờ suối. Chỉ chọn đúng môn loài này ở độ bánh tẻ mới ngọt mát, thơm dịu và không bị ngứa.

Để nấu nồi canh môn chuẩn vị, phải có xương ống, da trâu hoặc bò và phần xương cẳng chân bò còn nguyên cả da, phần da đã thui sạch có màu vàng óng. Xương đem chặt khúc, da thái bản, tao gừng, tỏi, sau đó đổ ngập nước đun sôi rồi để nhỏ lửa ninh cho nhừ. Trong quá trình đun, vớt bọt để nước xương trong và sánh.

Khi xương đã được ninh kỹ, vớt ra để gỡ phần thịt riêng, đồng thời đem lọc nước để loại bỏ xương răm. Phần thịt và gân bò thái ngang thớ thật mỏng, cho lại vào nồi nước xương cùng một nhúm gạo tẻ đã được ngâm, giã dập vỡ ba vỡ tư. Cho thêm 3 thìa mẻ đã được chà lọc kỹ, cuối cùng cho môn đã được làm sạch thái khúc vào nấu cùng trong thời gian khoảng 20 phút. Các nguyên liệu đã nhừ, chỉ việc dùng đũa cả đánh nhuyễn.

Một thành phần không thể thiếu làm nên mùi vị thơm ngon của món ăn này là rau mùi tàu được thái chỉ và hạt mắc khẻn đã rang, tán nhỏ.

Cũng như canh đắng, canh môn phải ăn nóng mới cảm nhận được hết sự hấp dẫn của món ăn này.

Nguyễn Hữu Ngôn