Nâng cao nhận thức của cộng đồng về nghề công tác xã hội

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế - xã hội, nghề công tác xã hội (CTXH) đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong việc chăm lo an sinh xã hội, hỗ trợ các nhóm yếu thế và thúc đẩy tiến bộ xã hội. Tuy nhiên, nhận thức của cộng đồng về nghề CTXH ở nước ta nói chung, tỉnh Thanh Hóa nói riêng vẫn còn hạn chế. Do đó, đòi hỏi những giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao vị thế của nghề trong giai đoạn mới.

Nhân viên Phòng Công tác xã hội, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa, hỗ trợ đón tiếp bệnh nhân ngoại trú khi đến khám tại bệnh viện.

CTXH là một nghề chuyên nghiệp, dựa trên kiến thức khoa học và kỹ năng nghề nghiệp nhằm giúp đỡ cá nhân, gia đình, nhóm yếu thế giải quyết những khó khăn trong cuộc sống, hướng tới hòa nhập và phát triển. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước luôn dành sự quan tâm đối với nghề CTXH. Điều đó được cụ thể hóa bằng Quyết định số 32/2010/QĐ-TTg, ngày 25/3/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Đề án phát triển nghề CTXH giai đoạn 2010-2020”; Quyết định số 112 QĐ/TTg, ngày 22/1/2021 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình phát triển CTXH giai đoạn 2021-2030.

Từ năm 2015, Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa là một trong những cơ sở đào tạo nguồn nhân lực ngành CTXH cho tỉnh và khu vực Bắc Trung Bộ. Nhà trường tập trung đào tạo những cử nhân có kiến thức chuyên sâu về tâm lý học, xã hội học, chính sách xã hội, CTXH cá nhân, CTXH nhóm, CTXH cộng đồng và CTXH trong các môi trường chuyên biệt. Sinh viên ngành CTXH được trang bị kỹ năng nghề nghiệp vững vàng như tham vấn, tư vấn tâm lý, lắng nghe, kết nối nguồn lực và tổ chức hoạt động trợ giúp cho cá nhân, nhóm và cộng đồng.

Khoa Văn hóa - Thông tin, Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa tư vấn nghề công tác xã hội cho học sinh.

Nghiên cứu sinh Hoàng Thị Thu Hoa, giảng viên phụ trách bộ môn CTXH, Khoa Văn hóa - Thông tin, Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa, chia sẻ: “Điểm nổi bật trong chương trình đào tạo ngành CTXH tại trường là sinh viên được tham gia các hoạt động thực hành, thực tập tại các bệnh viện, trường học, trung tâm bảo trợ xã hội, tổ chức phi chính phủ, cơ quan quản lý nhà nước về an sinh xã hội... Qua đó, sinh viên có cơ hội rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp, hình thành bản lĩnh, tác phong làm việc chuyên nghiệp và sự đồng cảm sâu sắc với con người. Hiện nhiều sinh viên sau khi tốt nghiệp đã đảm nhận nhiều vị trí trong các cơ quan quản lý nhà nước, ban, ngành, đoàn thể chính trị, phòng bảo trợ xã hội, trung tâm CTXH, cơ sở y tế, tổ chức phi chính phủ, góp phần lan tỏa giá trị nhân văn của nghề”.

Thực tế cho thấy, đội ngũ cán bộ, nhân viên CTXH đang hiện diện ở hầu hết các lĩnh vực, y tế, giáo dục, tư pháp, cơ sở bảo trợ, trường học... Họ chính là “cầu nối” giữa chính sách và người dân, giữa cơ quan quản lý với đối tượng thụ hưởng, góp phần lan tỏa tinh thần nhân ái, sẻ chia trách nhiệm cộng đồng.

Thạc sĩ Nguyễn Văn Hòa, Trưởng Phòng Công tác xã hội, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cùng nhà hảo tâm thăm hỏi, động viên và tặng quà cho bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Y tế, đến nay tất cả các bệnh viện công lập và tư nhân trên địa bàn tỉnh đều đã thành lập Phòng CTXH hoặc tổ CTXH. Phòng CTXH, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa được thành lập từ ngày 1/4/2020 trên cơ sở tổ CTXH trực thuộc phòng điều dưỡng. Hiện nay, Phòng CTXH có 20 nhân viên CTXH và đang triển khai 4 nhóm hoạt động dịch vụ CTXH theo Thông tư 51/TT-BYT, ngày 31/12/2024 của Bộ Y tế quy định về thực hiện CTXH trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Theo Thạc sĩ Mai Thị Dung, Phó trưởng Phòng CTXH, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa: “Thời gian qua, Phòng CTXH đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục, tổ chức tập huấn mạng lưới CTXH tại các khoa, phòng, trung tâm với khoảng 150 người; xây dựng và ban hành các quy trình hoạt động CTXH tại các khoa, phòng. Nhờ đó, nhận thức của mỗi cán bộ, nhân viên y tế và người dân về vai trò, tầm quan trọng của nghề CTXH được nâng cao, lan tỏa tinh thần nhân ái, chia sẻ và trách nhiệm xã hội”.

Kể từ khi thành lập đến nay, Phòng CTXH đã phối hợp với các đơn vị, tổ chức thiện nguyện trong và ngoài tỉnh tổ chức nhiều chương trình trợ giúp người bệnh có ý nghĩa như: phiên chợ không đồng, chương trình phát suất ăn, cháo miễn phí cho bệnh nhân nghèo hàng tuần, chương trình hỗ trợ bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn, chương trình cắt tóc miễn phí...

Chị Nguyễn Thị Thúy ở xã Yên Phú, chia sẻ: “Đã nhiều năm nay, cứ 3 lần 1 tuần tôi phải chạy thận nhân tạo tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Cuộc sống của gia đình vốn khó khăn, may mắn tôi được Phòng CTXH kết nối nhà tài trợ hỗ trợ tiền thuê trọ, tiền điện, nước hàng tháng. Đồng thời, nhân viên CTXH thường xuyên đến động viên, giúp tôi có thêm nghị lực để điều trị bệnh”.

Với mục tiêu phát triển hoạt động CTXH chuyên nghiệp, chuyên sâu, nhân văn, phát triển bền vững, bắt đầu từ tháng 6/2025, Phòng CTXH, Bệnh viện Đa khoa tỉnh đã triển khai thí điểm hoạt động CTXH lâm sàng đối với người cao tuổi tại Khoa Lão khoa. Qua đó phát huy vai trò chuyên môn của nhân viên CTXH trong đánh giá, can thiệp và kết nối nguồn lực cho người cao tuổi; xây dựng mô hình chăm sóc tích hợp, lấy người bệnh làm trung tâm, hướng đến sự hài lòng người bệnh.

Sinh viên Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa thực hành tại Trường Mầm non Phan Đình Phùng, phường Hạc Thành.

Đối với lĩnh vực giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 18/2025/TT-BGDĐT, ngày 15/9/2025 quy định về công tác tư vấn học đường và CTXH trong nhà trường. Theo đó, các cơ sở giáo dục phải thành lập tổ hoặc bộ phận chuyên trách để hỗ trợ học sinh nâng cao năng lực phòng ngừa, nhận diện khó khăn, biết cách giải quyết vấn đề và chủ động tìm kiếm sự trợ giúp phù hợp khi gặp trở ngại trong học tập, quan hệ xã hội hay tâm lí cá nhân.

Mới đây, ngày 16/10/2025, Sở Giáo dục và Đào tạo có công văn yêu cầu các nhà trường tổ chức tuyên truyền, phổ biến tài liệu hướng dẫn, nhận diện, đánh giá khó khăn tâm lí của học sinh trong trường học đến toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường. Đồng thời, sử dụng tài liệu trên trong triển khai công tác tư vấn tâm lí học đường theo quy định.

Mặc dù nghề CTXH đã được Nhà nước công nhận, song trong cộng đồng vẫn còn nhiều người chưa hiểu đúng và đầy đủ về nghề. Không ít người còn cho rằng làm CTXH chỉ là làm từ thiện, giúp đỡ tự nguyện, mà chưa nhận thức đây là một nghề có tính chuyên môn cao, đòi hỏi đào tạo bài bản, kỹ năng chuyên sâu và đạo đức nghề nghiệp nghiêm túc. Để nghề CTXH phát triển bền vững, trong thời gian tới, cần sự vào cuộc của toàn xã hội, từ cơ quan quản lý Nhà nước, cơ sở đào tạo, tổ chức truyền thông, đến mỗi người dân. Trong đó, các cơ quan, tổ chức cần tạo điều kiện về chế độ chính sách, môi trường làm việc để đội ngũ nhân viên CTXH phát huy hết năng lực. Đặc biệt, Nhà nước cần có cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nghề CTXH theo hướng chuyên nghiệp, phù hợp với bối cảnh hội nhập.

Hoàng Mai