Bàn về trang trí đường phố ngày tết

Mỗi khi tết đến xuân về, việc trang trí không gian đường phố là nhu cầu chính đáng, đem lại diện mạo mới, tươi vui. Chuyện trang trí đường phố tôi bàn ở đây chỉ tính trong giới hạn giữa cầu Bố, cầu Cốc, cầu Sâng, cầu Đông Hương, cầu Cao, ngã tư Phú Sơn thuộc TP Thanh Hóa.

Trong giới hạn này ước có dăm chục ki lô mét đường phố. Trục đường lớn nhất là đại lộ Lê Lợi và đường Lạc Long Quân với lộ giới 42m, vỉa hè mỗi bên rộng 9m. Các trục đường còn lại có lộ giới lớn nhất là 36m, vỉa hè mỗi bên rộng từ 6m trở xuống. Mặc dù lộ giới lớn bé khác nhau, nhưng tất cả các đường phố ở đây đều được trồng cây xanh hai bên, phủ bóng đan kín mặt đường và hè. Bởi vậy, phương án trang trí hợp lý thiết nghĩ phải theo một số nguyên tắc chung sau đây:

Nguyên tắc có trọng điểm và độc đáo

Do có lộ giới lớn, bé và tính chất công trình kiến trúc dọc phố khác nhau, nên không thể đầu tư trang trí như nhau ở tất cả các đường phố. Trên thế giới cũng vậy, không có đô thị nào trang trí mức độ như nhau ở tất cả các đường phố.

Thông thường, việc trang trí đường phố phải theo một chủ đích nhằm tạo ra giá trị thông tin và giá trị cảm thụ hình ảnh từ việc trang trí ấy. Trong trung tâm thành phố chúng ta sẽ có nhiều trọng điểm trang trí, việc đầu tư trang trí theo nguyên tắc này đòi hỏi phải có tính độc đáo, bởi nếu các trọng điểm trang trí giống nhau, không gian trung tâm thành phố sẽ nhàm chán. Yêu cầu có tính độc đáo cũng đòi hỏi việc trang trí cần theo sát thực tế hoạt động, chiều rộng lộ giới, bố cục hình khối và chiều cao các công trình kiến trúc của các tuyến phố. Mặt khác, cần phải cân nhắc cách trang trí khác nhau ở đường phố nhiều và đường phố ít cây xanh, hoặc đường phố có cây xanh to và đường có cây xanh nhỏ để đáp ứng nhu cầu thị giác của người dân.

Nguyên tắc đường thông hè thoáng

Khoảng không gian giữa hai mép lộ giới thông thường đã được lắp dựng các cấu trúc kỹ thuật, như: Cây xanh bên đường, cột điện, biển báo giao thông... Trong các đường phố nhà ở liên kế với kích thước thông thường mặt tiền mỗi lô đất là 5m thì cây bóng mát có tán che kín mặt đường, kể cả đối với cây có bán kính tán nhỏ như cây sao đen. Vì thế không gian hè phố nhà ở liên kế thường có hình ảnh rối rắm và vướng víu. Chính vì những lẽ đó, việc trang trí đường phố nhất thiết phải theo nguyên tắc “đường thông, hè thoáng”. Làm như vậy để đảm bảo giao thông thông suốt, tạo ra cảm giác rộng rãi của đường phố, đồng thời có thể dành hè phố cho người đi bộ.

Tuy nhiên, một số trục đường hoặc một số tụ điểm, có thể nghiên cứu những công trình trang trí vắt ngang đường nhưng phải đủ chiều cao tĩnh không cho ô tô lớn và siêu lớn lưu thông thuận lợi. Những công trình trang trí như vậy chỉ lắp dựng ở một số ít địa điểm quan trọng và có tầm nhìn rộng. Quốc lộ 1A và đại lộ Lê Lợi, cần phải có hình thức kiến trúc hấp dẫn để có thể chiêm ngưỡng cả ban ngày và ban đêm.

Trung tâm TP Thanh Hóa cần được trang trí, nhằm đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của nhân dân trong dịp tết. (Ảnh: N.H)

Để đảm bảo nguyên tắc này, tất cả các cấu trúc trang trí đường phố phải cách xa và tránh che lấp đèn tín hiệu, biển chỉ dẫn giao thông. Mặt khác, khi dùng ánh sáng trang trí ban đêm, đặc biệt là cấu trúc trang trí vắt ngang đường phải tránh tuyệt đối dùng đèn có độ rọi cao và có màu sắc trùng với đèn báo giao thông.

Như phân tích về các nguyên tắc trang trí trên đây, tôi đề xuất một phương án trang trí khu trung tâm TP Thanh Hóa đón Xuân Kỷ Hợi 2019 như sau:

Nhà nước đầu tư trang trí một số trọng điểm gồm: Quảng trường Lam Sơn, tượng đài Lê Lợi, Bờ Hồ, đường Lê Lợi đoạn từ cầu vượt đường sắt đến cầu Đông Hương. Ở những nơi này, ngoài các cấu trúc trang trí nhìn đẹp ban ngày, ban đêm cần dùng nhiều đèn hắt để tạo khối lớn, phù hợp với không gian rộng và thoáng. Trong đó, đối với những cơ quan có hàng rào mặt phố và công trình có mặt tiền lớn cần phát động chương trình trang trí bằng ánh sáng mỹ thuật vào ban đêm để thu hút người dân vui xuân. Riêng công trình trụ sở UBND tỉnh, Thư viện tỉnh, Ngân hàng BIDV, Bưu điện tỉnh, Siêu thị điện máy Nguyễn Kim phải được trang trí ánh sáng mỹ thuật từ cổng, tường rào, mặt tiền nhà và cây xanh để xứng đáng là trọng điểm của các trọng điểm trang trí khu trung tâm thành phố.

Tất cả các đường phố dân cư liên kế đều phải tham gia trang trí không gian mặt phố phía trước nhà mình. Xuân Kỷ Hợi, cần phát động chương trình trang trí để hình thành nếp sống mới: Trang trí không gian phía trước ngôi nhà ở dọc phố. Để nhiều hộ dân cư có thể tham gia được, bài toán kinh tế nhất thiết phải tính đến. Tôi đề xuất giải pháp trang trí: ban ngày trang trí các gốc cây và cột điện bằng những gam màu sáng; ban đêm trang trí bằng ánh sáng mỹ thuật mặt tiền nhà ở, treo đèn trang trí các cây xanh, các cột điện hoặc các kiến trúc nổi trên vỉa hè. Đối với giải pháp trang trí này, mỗi phường cần có những quy định riêng, một mặt để tăng tính chủ động, một mặt để có đặc trưng, mặt khác phải có một cơ quan điều khiển để việc trang trí không tùy tiện, xô bồ.

Xuân Kỷ Hợi 2019, tỉnh Thanh Hóa có nhiều khởi sắc về kinh tế, xã hội, người dân trong tỉnh cũng như những người ngoài tỉnh rất muốn được chiêm ngưỡng không gian TP Thanh Hóa có màu áo mới vào xuân. Với một vài ý kiến trên đây có thể chưa đáp ứng đủ yêu cầu trang trí, nhưng tôi tin tưởng sẽ đóng góp phần công sức nhỏ bé của mình cho nhiệm vụ trang trí khu trung tâm thành phố chúng ta.

KTS Lê Hồng Cẩm