Chuyện những người hoàn lương

...Vì nhiều lý do khác nhau nên họ đã phạm tội và phải trả giá cho những lỗi lầm của mình. Để rồi sau đó, khi mãn hạn tù trở về tái hòa nhập cộng đồng, họ quyết tâm làm lại cuộc đời và trở thành những công dân tốt, những tấm gương tiêu biểu điển hình trong phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo.

Quá khứ lầm lỗi

Nếu không được giới thiệu trước, tôi không thể nghĩ rằng Phạm Văn Hùng, thôn Đông Trung, xã Hà Bình, huyện Hà Trung đã từng... vướng vòng lao lý vì phạm tội buôn bán, tàng trữ trái phép chất ma túy với án phạt 2 năm tù giam. Trước mắt tôi là một Phạm Văn Hùng với dáng người nhỏ thó, nhanh nhẹn, hoạt bát và chăm chỉ, một mình cần mẫn tự xây nên ngôi nhà cấp 4 mọc giữa lưng chừng đồi trị giá hàng trăm triệu đồng.

Bằng giọng trầm buồn, pha chút tiếc nuối Hùng cho tôi biết: "Nếu không dính nghiện, buôn ma túy, bây giờ tôi cũng có “bát ăn, bát để” và dư sức xây được ngôi nhà trị giá hàng tỷ đồng".

Hùng kể: "Trước đây tôi lập nghiệp ở tỉnh Bình Dương bằng nghề đi đắp các con vật như: rồng, phượng, hổ, sư tử cho các đình chùa, lăng mộ và đắp các hòn non bộ nên số tiền tôi kiếm mỗi ngày vài triệu đồng là chuyện bình thường. Chính vì tiền kiếm ra nhiều, vợ con chưa có, bố mẹ ở xa nên khi bạn bè rủ rê, tôi đã thử ma túy rồi dính nghiện. Số tiền dùng để mua thuốc cứ tăng dần, rồi cạn kiệt. Trong cơn túng quẫn, tôi đánh liều... buôn bán lẻ ma túy để có thuốc thỏa mãn cơn nghiện. Tôi bị bắt và chịu án 2 năm tù giam tại Trại giam Thanh Phong".

Cũng vì nghiện, rồi dính vào buôn bán tàng trữ trái phép chất ma tuý nên Nguyễn Văn Bàn, thôn Đại Thắng, xã Đại Phú, huyện Hà Trung lĩnh án 2 năm ở Trại tạm giam Công an tỉnh Thanh Hóa. Theo Bàn, anh nghiện ma tuý là do những chuyến buôn bán lâm sản dài ngày. Ở miền sơn cước, lại giao lưu, tiếp xúc với nhiều thành phần và không ngoại trừ cả những người nghiện, buôn bán ma tuý.

"Vì vậy, tôi đã bị những người bạn hàng rủ rê, lôi kéo vào con đường nghiện ngập. Từ đó, việc buôn bán bị bỏ bê nên nhiều lúc không biết kiếm đâu cho đủ số tiền để mua thuốc. Và rồi, tôi chợt nghĩ, chỉ còn cách mua bán vài gói nhỏ vừa để kiếm lời, lại vừa có thuốc dùng. Nghĩ là làm và tôi đã bị công an phát hiện. Họ đã bắt tôi khi trong tay đang có vài tép heroin. Tôi lĩnh án 24 tháng và được cải tạo tại Trại tạm giam Công an tỉnh" - anh Bàn kể lại.

Nếu như Hùng, Bàn phạm tội tàng trữ trái phép chất ma tuý là để thỏa mãn những cơn thèm thuốc thì Nguyễn Văn Hiền, thôn Nhật Trung, xã Vĩnh Hòa vô tình phạm tội chỉ vì tin tưởng và nể bạn. Theo Hiền, khi người bạn thân này vừa gửi anh cất giấu 20 tép heroin cho bạn hàng đến lấy ngay sau đó thì Công an huyện đã ập vào nhà. Biết sự việc chẳng lành, Hiền đã dẫn công an đến chỗ mình vừa cất giấu số ma tuý. Do tội tàng trữ trái phép chất ma tuý nên anh bị kết án 3 năm tù giam và thụ án ở Trại5, huyện Yên Định.

Hội CCB và Công an huyện Hà Trung đến thăm xưởng mộc của anh Nguyễn Văn Bàn.

...Và quyết tâm làm lại cuộc đời

Dù phạm tội ở trong trường hợp nào nhưng khi bị bắt cả Hùng, Bàn hay Hiền đều có chung tâm trạng chán nản, suy sụp khi mới bước chân vào trại giam. Tuy nhiên, nhờ được giáo dục và sự động viên, khích lệ kịp thời của các giám thị trại giam đã giúp họ có thêm động lực quyết tâm làm lại cuộc đời bằng cách cố gắng cải tạo tốt. Vì vậy, cả 3 người trên đều được giảm án và tha tù trước thời hạn. Bước chân ra khỏi nhà giam, vui không thể nào tả xiết nhưng khi tái hòa nhập cộng đồng, họ đối mặt với búa rìu dư luận, với kinh tế gia đình khó khăn và tìm kiếm việc làm không hề đơn giản...

Trong tình cảnh đó, gia đình, chính quyền, các đoàn thể đặc biệt là Hội CCB đã động viên, khích lệ giúp họ quên đi mặc cảm, tự ty quyết tâm làm lại cuộc đời. Từ một phạm nhân, sau thời gian hòa nhập cộng đồng họ đã trở thành công dân tốt, thậm chí có người còn là gương điển hình trong phát triển kinh tế, làm giàu cho gia đình, cho địa phương.

Bằng nguồn vốn 20 triệu đồng của Hội CCB huyện Hà Trung hỗ trợ, cộng với vốn vay của Ngân hàng Chính sách & Xã hội 50 triệu đồng và số tiền của người thân trong gia đình gom góp đã giúp Bàn khôi phục, mở lại xưởng mộc. Thấy sản phẩm tự tay anh làm (bàn ghế, giường tủ cho đến đồ mộc làm nhà) mẫu mã đẹp, chắc chắn đúng với loại gỗ mà khách hàng đặt và giao hàng đúng hẹn nên lượng khách hàng đến với xưởng mộc của anh ngày càng nhiều hơn. Từ nguồn vốn ban đầu ít ỏi khi lập nghiệp, đến nay sau gần 6 năm mở xưởng mộc, Nguyễn Văn Bàn tích lũy được lên đến hàng tỷ đồng (trong đó tiền gỗ 400 triệu đồng và tiền máy móc 200 triệu đồng) và ngôi nhà anh đang xây trị giá hơn 500 triệu đồng.

Con đường khởi nghiệp của Nguyễn Văn Hiền lại bắt đầu từ nghề đúc gạch không nung. Tạo điều kiện cho anh làm ăn, người thân trong gia đình đã đứng ra tín chấp vay vốn ngân hàng. Nhờ chăm chỉ làm ăn, đến nay gần 3 năm làm nghề, Phạm Văn Hiền đã có số tiền tích lũy hàng trăm triệu đồng. Ngoài làm gạch không nung, tạo việc làm thường xuyên cho 5 lao động, Hiền còn nhận 6 sào ao, làm 5 sào ruộng khoán. Thu nhập từ nghề nông không những giúp trang trải cuộc sống gia đình mà mỗi năm để dư hàng chục triệu đồng.

Tuy chưa phải là những gương điển hình trong phát triển kinh tế như Bàn, hay Hiền nhưng Hùng (thôn Đông Trung, xã Hà Bình, huyện Hà Trung) lại gây ấn tượng về đức kiên trì, chịu khó. Theo bà con trong thôn thì sau khi mãn hạn tù đối mặt với cuộc sống khó khăn, con nhỏ, bố mẹ già yếu, tài sản không có gì ngoài ngôi nhà lụp xụp. Vì vậy, bà con trong thôn, trong xã khi xây dựng lăng mộ, hay nhà cửa đều nhờ anh tham gia kẻ vẽ, đắp đổi các con vật, hòn non bộ nên cũng có thu nhập. Từ chút tiền dành dụm bằng mồ hôi, sức lao động của mình, cùng với sự hỗ trợ giúp đỡ của anh em họ hàng, bà con chòm xóm và đặc biệt với số tiền hơn 20 triệu đồng do Hội CCB huyện kêu gọi vận động đã giúp anh xây dựng được ngôi nhà mới trị giá 200 triệu đồng.

Bà Lan, người hàng xóm của Hùng cho biết: "Ngôi nhà này phải mất hơn 1 năm mới xây dựng xong vì chỉ có một mình Hùng vừa xây, vừa trát và chở vật liệu. Chỉ đến khi đổ mái, nó mới mượn người thôi. Gần 70 tuổi sống ở trên đời, tôi mới thấy duy nhất có trường hợp này xây nhà mà không mượn đến ai, nhất là nó đã từng dính nghiện và đi tù vì tội buôn bán tàng trữ trái phép chất ma tuý".

Dù ở mỗi con người vượt lên chính mình và làm giàu cho bản thân bằng những cách làm khác nhau song ở họ đều có cái chung đó là quyết tâm làm lại cuộc đời. Tuy nhiên, trên bước đường hoàn lương của họ có nhiều gập ghềnh, trở ngại vì rảo cản định kiến dư luận nên rất cần sự quan tâm hơn nữa từ chính quyền các cấp, ban, ngành chức năng và cộng đồng xã hội.

Minh Lý