Di tích lịch sử chùa Hàn Sơn có nguy cơ hư hại nặng do hoạt động khai thác đá

Trong các năm từ 2014 - 2016, bằng nguồn xã hội hóa, xã Nga Điền, huyện Nga Sơn đã vận động được gần 50 tỷ đồng trùng tu, tôn tạo di tích chùa Hàn Sơn thành điểm du lịch tâm linh phục vụ du khách xa, gần. Tuy nhiên, hơn 1 năm trở lại đây, hoạt động khai thác đá tại núi Cồn Sẻ, thuộc địa phận tỉnh Ninh Bình đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới nhiều hạng mục của khu di tích.

Di tích Chùa Hàn Sơn bị đe dọa nghiêm trọng

Chùa Hàn Sơn được xây dựng tại Thần Phù Hải khẩu (cửa biển Thần Phù) từ năm 1797, nay thuộc thôn Chính Đại, xã Nga Điền, Nga Sơn. Theo sử ký Cửa biển Thần Phù xưa kia là nơi có nhiều sóng lớn (sóng thần). Chùa Hàn Sơn được UBND tỉnh Thanh Hóa cấp Bằng Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh ngày 20/3/2011. Đây không chỉ là công trình lịch sử, văn hóa tâm linh cổ xưa mà còn là niềm tự hào của người dân Nga Điền, là điểm tham quan, vãn cảnh của đông đảo du khách thập phương trong và ngoài nước. Tuy nhiên, việc Tổ hợp sản xuất vật liệu xây dựng Hồng Hải (khai thác đá tại mỏ đá Hồng Hải), ở xã Yên Lâm, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình nổ mìn khai thác cách chùa Hàn Sơn không đầy 70m trong thời gian dài đã làm cho nhiều hạng mục trong quần thể di tích bị ảnh hưởng thậm chí hư hại. Phía tây là mỏm núi đá gọi là cửa “Thần Phù” cũng đã được xếp hạng di tích có khả năng bị phá vỡ, nguy cơ bị biến mất hoàn toàn.

Di tích chùa Hàn Sơn nằm cách mỏ đá chưa đầy 70m.

Ông Bùi Văn Thái - Trưởng ban khánh tiết chùa Hàn Sơn, xã Nga Điền, huyện Nga Sơn cho biết: Gần nửa năm trở lại đây, những ảnh hưởng từ nổ mìn khai thác biểu hiện rõ hơn, lún đất, sụt ngói, các vết nứt trên thân tường và chân tường di tích lớn hơn, nhiều chỗ bị hơn và ô nhiễm về khói bụi khiến cho nhiều du khách sợ hãi không dám đến vãn cảnh chùa.

“Sống trong sợ hãi” ngay trong ngôi nhà của mình

Không chỉ ảnh hưởng đến di tích chùa Hàn Sơn, hoạt động khai thác đá cũng ảnh hưởng lớn đến đời sống của hơn 400 hộ dân với gần 1.600 nhân khẩu thuộc 2 thôn 7 và thôn 8 xã Nga Điền. Hoạt động khai thác đá còn làm cho nhiều tảng đá lớn lăn, rơi vãi xuống trục đường liên tỉnh Thanh Hóa - Ninh Bình.

Ông Lã Văn Toan, xóm 8, xã Nga Điền, huyện Nga Sơn chia sẻ: Người dân chúng tôi ở đây khổ lắm, vừa bụi đá ô nhiễm môi trường, lại vừa lo sợ đá văng vào nhà vào người, ở đây đã có nhiều trường hợp bị đá bay vào nhà dân rồi.

Ông Nguyễn Duy Thiện - Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Nga Điền, huyện Nga Sơn cho biết: Lãnh đạo xã cũng đã trực tiếp gặp và làm việc với lãnh đạo xã Yên Lâm, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình, và cũng đã xin huyện đề xuất hướng giải quyết và báo cáo UBND tỉnh Thanh Hóa.

Nhiều hạng mục của di tích bị hư hại.

Núi Cồn Sẻ là dãy núi giáp ranh phân chia địa phận giữa 2 tỉnh Thanh Hóa và Ninh Bình. Trước thực trạng khai đác đá làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến di tích, UBND tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Tài nguyên - Môi trường, Sở Công thương, huyện Nga Sơn đấu mối, làm việc trực tiếp với các ngành chức năng của tỉnh Ninh Bình để kiểm tra, làm rõ ảnh hưởng của việc khai thác đá tại Tổ hợp sản xuất VLXD Hồng Hải đối với di tích lịch sử văn hóa chùa Hàn Sơn.

Chính quyền huyện Nga Sơn cũng đã làm việc trực tiếp với lãnh đạo tỉnh Ninh Bình, đồng thời đề nghị các sở, ban, ngành của tỉnh Ninh Bình có ý kiến tham mưu với UBND tỉnh Ninh Bình về việc dừng cấp phép khai thác đá của mỏ đá Hồng Hải. Về phía tỉnh Ninh Bình, ông Nguyễn Cao Tấn - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao tỉnh Ninh Bình cho biết: Sau khi có phản ánh của báo chí về việc nổ mìn khai thác đá làm ảnh hưởng đến di tích lịch sử văn hóa chùa Hàn Sơn, văn bản đề nghị của tỉnh Thanh Hóa, huyện Nga Sơn, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình đã chỉ đạo các ngành có liên quan về kiểm tra thực tế mỏ đá Hồng Hải. Sau khi kiểm tra thực tế, đoàn kiểm tra đã có văn bản báo cáo UBND tỉnh Ninh Bình. Đoàn cũng có kiến nghị UBND tỉnh Ninh Bình xem xét đình chỉ thu hồi giấy phép của mỏ đá này.

Anh Hương