Làng “đèn dầu” bên hông nhà máy thủy điện

Dù nằm giữa nhà máy thủy điện Thành Sơn và Trung Sơn thuộc huyện vùng cao Quan Hóa, song gần 80 hộ dân bản Sậy xã Trung Thành từng ngày phải sống trong cảnh “đèn dầu”. Cuộc sống không điện khiến kinh tế, xã hội của bản này luôn bị ghì níu trong nghèo khó!

Già làng Hà Văn Quynh dẫn chúng tôi đi thăm bà con bản Sậy. Theo già Quynh: “Bản Sậy có khoảng gần 80 hộ dân, cuộc sống các hộ dân chủ yếu dựa vào đánh bắt cá trên sông Mã, trồng cây ngô, cây sắn, làm nông theo phương thức thâm canh truyền thống lạc hậu. Khi nghe tin xã có dự án nhà máy thủy điện, lại đặt gần bản nên người dân ai cũng vui mừng. Bản chúng tôi nằm bên cạnh bờ sông Mã, giữa 2 nhà máy thủy điện lớn Thành Sơn và Trung Sơn chắc rồi không sớm thì muộn, nhanh thôi điện sáng sẽ về với bản”. Tuy nhiên, niềm mơ ước và chờ đợi đó, cứ kéo dài mãi theo thời gian. Hai nhà máy thủy điện đã phát điện hòa vào điện lưới quốc gia từ lâu nhưng đến nay cả bản vẫn chưa có điện?!

“Xưa nay bản Sậy này không có điện, người già như chúng tôi cũng quen rồi. Chỉ thương cho con nhỏ, cháu chắt đêm hôm không có ánh điện để học bài. Ánh đèn dầu loe loét không đủ cho những đứa trẻ học bài, nhìn tụi nhỏ mà cứ ngỡ mình sống những năm 1945 xưa! Tôi không mong gì hơn lúc này, mong bản chúng tôi sẽ mau có điện để sống đúng với cái thời của mình” - già Quynh nói.

Người dân bản Sậy mong mỏi có điện thắp sáng để cải thiện cuộc sống.

Còn theo ông Hà Văn Lân - Trưởng bản Sậy cho biết: Kể từ khi bản được thành lập (năm 1935) đến nay, hiện bản Sậy có 78 hộ dân sinh sống. Chuyện bà con kiến nghị tại các cuộc họp, cuộc tiếp xúc cử tri không phải một lần mà rất nhiều lần. Niềm vui đến với bà con khi năm 2010, bản đã có quy hoạch để kéo điện lưới nhưng không hiểu lý do gì, đến nay vẫn chưa được cấp điện và cũng không có hồi âm.

Cũng theo ông Lân, thiếu điện khiến cho cuộc sống của người dân nơi đây quanh năm thắp sáng bằng đèn dầu. Không điện, muốn mua cái máy xay xát gạo cũng chịu. Trong khi đó, nhu cầu thiết yếu của cuộc sống như đèn điện, quạt điện, nồi cơm điện... chỉ là những mơ ước của người dân. “Đến bao giờ có điện? người dân trong bản hễ gặp là hỏi tôi. Tôi không biết trả lời như thế nào với bà con” - Trưởng bản Sậy tâm sự.

Tìm hiểu được biết, kể từ khi thủy điện Thành Sơn khởi công, bà con đã sẵn lòng đón nhận, tạo điều kiện tốt nhất để dự án sớm hoàn thành. Vậy nhưng, đến khi nhà máy đi vào hoạt động thì người dân vẫn phải chịu cảnh sống tối tăm. Có điện, người dân sẽ phát triển kinh tế. Điều mong mỏi chính đáng đó không phải chính quyền không biết, phía thủy điện không biết!?

Không cam chịu cảnh không điện, nhiều gia đình của bản đã tự chế tạo ra điện sáng cho riêng mình. Trường hợp anh Hà Văn Thiệp là một điển hình. Anh Thiệp cho biết: “Để có điện sử dụng, chúng tôi mua tua-bin cùng với hàng trăm mét dây dẫn về đặt ở suối Cú. Lợi dụng dòng nước để phát điện”. Dù vậy, anh Thiệp cũng không hài lòng với giải pháp tình thế trên. Điện chập chờn và rất yếu, chỉ thắp sáng được bóng đèn. Ngoài ra, không sử dụng được bất kỳ thiết bị điện nào nữa.

Cũng theo anh Thiệp, đã rất nhiều lần bà con trong bản kiến nghị lên các cấp, ngành chức năng để xem xét cấp điện lưới cho những người dân bản Sậy nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả.

Trao đổi với báo Văn hóa và Đời sống, ông Hoàng Hồng Hải - Giám đốc Điện lực Quan Hóa cho biết: Hiện tại trên địa bàn huyện Quan Hóa còn 7 bản chưa có điện lưới quốc gia. Trường hợp bản Sậy thuộc bản đặc biệt khó khăn được Chính phủ đầu tư theo Quyết định số 2081. Theo quyết định này, tỉnh giao cho Sở Công thương phối hợp với các huyện trên địa bàn tỉnh lập danh sách đầu tư. Hàng năm, Trung ương sẽ rót vốn đầu tư theo báo cáo, lộ trình. Tại huyện Quan Hóa, năm 2020 sẽ có 4 bản gồm: Bản Bâu, bản Nót (xã Nam Động), bản Pượn (xã Trung Sơn) và bản Yên (xã Hiền Chung) được đầu tư kéo điện lưới về bản. Trường hợp bản Sậy, theo lộ trình năm 2020 chưa được đầu tư.

Đình Giang