Nhất thể hóa chức danh Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn nhìn từ Nghị quyết 232 (Bài 2): Đâu là mấu chốt?

Theo tinh thần Nghị quyết 232 và sau đó là Công văn số 1555, có những địa phương đã thực hiện tách chức danh Bí thư chi bộ - Trưởng thôn. Tuy nhiên, có nhiều địa phương vẫn tiếp tục duy trì nhất thể hóa (NTH) Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn và đã đạt được nhiều kết quả khả quan.

Về những Đảng bộ có 100% Chi bộ NTH chức danh

Cách đây 12 năm, tức là vào năm 2008, 10/10 thôn ở xã Hoằng Trinh (Hoằng Hóa) đã thực hiện mô hình NTH Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn. Đây là đơn vị thứ 2 ở Hoằng Hóa đáp ứng được mô hình này cho đến nay. Năm 2018, thực hiện việc sáp nhập thôn, Hoằng Trinh từ 10 thôn xuống còn 5 thôn. 5 thôn này vẫn tiếp tục NTH chức danh Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn. Trong đó, thôn nhiều nhất với 420 hộ dân và số đảng viên là 80.

Với Hoằng Trinh, để thực hiện NTH chức danh Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn trong thời gian dài, tưởng như khó nhưng không khó. Đó cũng là khẳng định của ông Nguyễn Văn Xuân - Bí thư Đảng ủy xã. Ông Xuân cho biết: "Sau khi sáp nhập, có 2 vấn đề quan trọng được đặt ra. Lúc đó chúng tôi không gọi là năng lực lãnh đạo mà gọi là vai trò lãnh đạo của Đảng như thế nào. Từ vai trò thì mới nâng cao được năng lực, chất lượng của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Rất mừng, chúng tôi tập trung được sự lãnh đạo của Đảng rất có hiệu quả và có tính đoàn kết cao".

Ông Xuân cũng cho biết thêm, trước khi sáp nhập thôn, Huyện ủy Hoằng Hóa cũng đã có công văn chỉ đạo ưu tiên mô hình Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn. Theo đó, Ban Chấp hành Đảng bộ xã Hoằng Trinh đã thảo luận và quyết tâm chỉ đạo để tiếp tục thực hiện mô hình. Ông Xuân nhớ lại: "Lúc bấy giờ có một số đồng chí Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn cũng xin nghỉ. Ngoài sự động viên các đồng chí thì chúng tôi “đánh” vào tính Đảng, tinh thần cách mạng, tự ái cách mạng và để làm sao đó, giữa các thôn phải có sự ganh đua với nhau, có như vậy thì mới phát triển được phong trào. Quan trọng là cán bộ làm thế nào để có được sự đồng thuận của dân. Nhìn chung đến lúc này, tinh thần trách nhiệm của các đồng chí rất cao và nhân dân đang rất tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng. Mô hình NTH Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn có thể nói là đang rất thành công".

Không có thời gian dài thực hiện NTH Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn như ở Hoằng Trinh, nhưng sau khi sáp nhập thôn, xã Yên Trường (Yên Định) cũng đã tiến hành NTH chức danh Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn và tại Đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2020 - 2022, mô hình này tiếp tục được thực hiện ở 6/6 thôn.

Trải qua 2 nhiệm kỳ NTH, điều này cũng cho thấy hiệu quả nhất định của mô hình. Đặc biệt, ở Yên Trường có những thôn như thôn Phố Kiểu với số dân lên tới 700 hộ và có 111 đảng viên nhưng mừng là tất cả các thôn đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Để thực hiện tiếp mô hình ở nhiệm kỳ mới đó là sự cố gắng, nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Yên Trường. Chia sẻ của ông Trịnh Xuân Huy - Bí thư Đảng ủy xã Yên Trường: "Công tác NTH Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn, đối với trách nhiệm của cấp ủy cũng như của các chi bộ cũng thấy trước được khó khăn về cơ cấu con người, do đó phải tranh thủ sự tổng hợp của các thành viên trong cấp ủy, ban công tác mặt trận... Vì vậy, những “chân rết” này cũng phải cơ cấu phù hợp để từ đây nắm bắt và triển khai các nhiệm vụ".

Sau sáp nhập và sau NTH Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn, điển hình nhất ở Yên Trường đó là xây dựng thôn NTM kiểu mẫu. “Từ kết quả đã đạt được, nhiệm kỳ 2020-2022, qua lấy ý kiến của các chi bộ, của cấp ủy, của từng đồng chí đang kiêm nhiệm đều có nguyện vọng được tiếp tục thực hiện mô hình NTH Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn” - Ông Trịnh Xuân Huy - Bí thư Đảng ủy xã Yên Trường cho biết.

Chuyện về những Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn của 2 nhiệm kỳ

Sau khi tiến hành sáp nhập thôn và NTH chức danh, ông Trần Mạnh Hùng, 60 tuổi, được bầu làm Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn Thọ Vực, xã Ninh Khang (Vĩnh Lộc) với số hộ là 539 và 106 đảng viên. Với một địa bàn rộng, dân cư đông, khó là vậy nhưng bằng sự quyết tâm, nhiệt huyết của mình, ông Hùng đã làm tròn vai chức danh Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn.

Thực tế, đội ngũ Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn phần lớn là già hóa và số cán bộ trẻ đang kiêm nhiệm 2 chức danh này không nhiều. Nhưng câu chuyện ở 2 Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn dưới đây còn trẻ và là những con người năng động, tâm huyết.

Nhân dân thôn Đắc Châu 2, xã Tân Châu (Thiệu Hóa) làm đường làng ngõ xóm.

Năm 2017, anh Lê Huy Trường 34 tuổi, là Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn và kiêm luôn Trưởng Ban công tác mặt trận thôn Châu Sơn (cũ). Sau khi sáp nhập thôn, anh tiếp tục được bầu làm Bí thư chi bộ kiêm Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Đắc Châu 2, xã Tân Châu (Thiệu Hóa). Nhiệm kỳ 2020 - 2022, anh Trường được bầu làm Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn Đắc Châu 2.

Sau một thời gian làm cán bộ kiêm nhiệm thôn, anh Trường cho rằng: "Kiêm nhiệm 2 chức danh lãnh đạo chủ chốt thôn thì áp lực công việc sẽ nặng nề hơn. Tuy nhiên cũng phải xác định, đã vào Đảng thì phải làm cho đến nơi, đến chốn, cùng với các đồng chí trong cấp ủy, đảng viên trong chi bộ để thực hiện tốt hơn vai trò, trách nhiệm".

Và dù chỉ mới nhận nhiệm vụ mới trong một thời gian ngắn, anh Lê Huy Trường đã vận động nhân dân xây dựng hệ thống sân khấu thôn ngoài trời và là thôn luôn dẫn đầu trong các phong trào. Đặc biệt, thôn Đắc Châu 2 cũng là thôn về đích thôn NTM đầu tiên của xã Tân Châu. Được biết, anh Lê Huy Trường được tôn vinh điển hình tiên tiến của tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2015 - 2020.

Hơn Lê Huy Trường 2 tuổi, anh Trương Công Thắng, sinh năm 1979 hiện đang là Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn Phố Kiểu, xã Yên Trường (Yên Định). Sau khi sáp nhập thôn và tại Đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2020 - 2022 vừa qua, anh Thắng tiếp tục tái cử chức danh Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn. Với anh, khó khăn nhất khi thực hiện nhiệm vụ đó là thôn Phố Kiểu (mới) chủ yếu là buôn bán, kinh doanh còn thôn Thạc Quả (cũ) chủ yếu là sản xuất nông nghiệp. Anh chia sẻ: “Dưới tôi còn có đồng chí Phó Bí thư kiêm Trưởng Ban Công tác Mặt trận. Trước đây, đồng chí là Bí thư chi bộ thôn Thạc Quả (cũ) nên giao đồng chí phụ trách mảng nông nghiệp. Nếu có vấn đề gì không làm được thì tôi sẽ lên để cùng bàn bạc, giải quyết. Cũng rất may, trong công việc, ban cán sự thôn phối hợp đoàn kết, hài hòa nên nhiệm vụ với Đảng, với dân tôi luôn cố gắng để hoàn thành"...

Tiếp tục thực hiện chủ trương NTH chức danh

Có thể khẳng định, Nghị quyết 232 của HĐND tỉnh và Công văn 1555 của Tỉnh ủy Thanh Hóa ra đời đã tháo gỡ khó khăn cho một số địa phương có số dân đông, diện tích lớn, nhân sự không đảm bảo... Thực tế, đã có những huyện giảm sâu về số lượng Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn như huyện Vĩnh Lộc từ trên 80% số thôn NTH chức danh thì tại Đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2020-2022, đã giảm xuống chỉ còn 31% số thôn thực hiện. Tuy nhiên, bên cạnh đó, một số huyện vẫn quyết liệt tiếp tục thực hiện mô hình NTH chức danh này. Huyện Thiệu Hóa là ví dụ.

Sau sáp nhập thôn, huyện Thiệu Hóa có tới 91% thôn NTH Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn. Sau Đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2020 - 2022, Thiệu Hóa còn 76%, Theo ông Hoàng Trọng Cường - Trưởng ban Tổ chức Huyện ủy Thiệu Hóa: Đối với huyện Thiệu Hóa, thứ nhất là vẫn phải thực hiện nghiêm việc NTH Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn, trường hợp nào khó khăn thì xã phải báo cáo với huyện qua Ban Tổ chức lý do vì sao lại tách. Hướng của Thiệu Hóa vẫn là hướng nhất thể, trừ những trường hợp đặc biệt. Quan điểm của huyện là không lạm dụng Công văn 1555 mà chia tách ra. Và có mở như thế nào thì 6 chức danh cũng không quá 3 người. Người làm Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn mặt tích cực vẫn là cơ bản vừa thống nhất trong Đảng lại vừa lấy được ý kiến của nhân dân để triển khai nhiệm vụ. Tuy nhiên có hạn chế trường hợp bản thân người NTH chức danh mà ý thức chưa đúng thì có thể vừa “đá bóng vừa thổi còi” dẫn tới mất dân chủ ở thôn.

Tại huyện Lang Chánh, sau sáp nhập thôn có 37/78 thôn NTH chức danh. Tại Đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2020-2022, Lang Chánh có thêm 17 thôn NTH Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn. Ông Phạm Đăng Lực - Bí thư Huyện ủy Lang Chánh đưa ra quan điểm: Vấn đề quan trọng đối với việc NTH chức danh Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn là phải chọn được người làm được việc. Hầu hết nhiệm kỳ vừa qua, chúng tôi phải chọn lại cán bộ. Nếu những Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn nào mà ngại việc, thoái thác trách nhiệm và đưa ra lý do không chính đáng, muốn tách ra thì huyện sẽ thay người. Trên thực tế, Lang Chánh vẫn còn một số thôn, bản vẫn phải dùng phương án mở của Nghị quyết 232, tức là tùy vào điều kiện cơ sở, không nhất thiết phải NTH chức danh. Nhưng quan điểm của tôi là không phải vì phương án mở này mà giảm Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn. Chỉ khi không chọn được nguồn mới phải thực hiện Bí thư riêng, Trưởng thôn riêng. Và riêng đối với Lang Chánh sẽ tiếp tục chủ trương NTH Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn.

Hoàng Việt Anh