Những nhành hoa khiêm nhường

Khi những làn mưa bụi mỏng manh giăng mềm trên lá, trên hoa cũng là lúc từng vạt chua me đất lan ra xanh rờn. Màu xanh dìu dịu của lá loáng thoáng điểm vài nhành hoa màu hồng phơn phớt làm cho màu xanh ấy lung linh quyến rũ đến lạ thường.

Minh họa: Thanh Chung

Chua me đất cứ lặng lẽ xanh, lặng lẽ non tơ, âm thầm khoe những nhành hoa nhỏ xíu ven đồi, ven suối bình dị khiêm nhường bên muôn loài cây lá chẳng cần ai để ý, chẳng cần ai nâng niu. Những cánh lá hình trái tim mỏng manh cứ ngời ngợi xanh, đu đưa, rung rinh nhè nhẹ mỗi khi có làn gió thoảng qua. Ngày còn bé tôi rất thích ngồi bên những vạt chua me đất ấy, đưa bàn tay nhỏ bé khẽ lướt trên những cánh lá mỏng manh, êm mềm như nhung rồi nhón tay bứt vài nhành hoa hồng phớt đem về cắm vào chiếc lọ nhỏ bày trên bàn học. Chỉ thế thôi cũng đủ làm cho căn phòng mộc mạc của tôi sáng bừng lên. Lọ hoa chua me đất bình dị mà tinh khôi ấy đã theo tôi đi suốt một thời ấu thơ.

Rồi những trưa hè bỏng rát, sau một hồi nghịch ngợm đủ thứ trò, la hét đến khản đặc cả giọng, đám trẻ lại khoan khoái ngả mình bên những triền đồi vắng, đưa tay bứt một nắm chua me đất bỏ vào miệng nhấm nháp. Cái vị chua chua, thanh thanh của nó cộng với vài hạt muối mằn mặn cũng đủ làm dịu bớt cơn khát cào xé trong lòng. Có đứa tỉ mẩn lấy que nhọn đào những chiếc thân ngầm mà chúng tôi vẫn quen gọi là củ chua me đất nằm sâu dưới lớp lá. Cũng thật lạ khi chua me đất lá xanh và chua nhưng củ lại trắng ngần, tròn xoe, to bằng đầu ngón tay út, mọng nước và có vị ngọt man mát. Mỗi khi làm cỏ vườn, các anh thường để dành những củ chua me đất ngon lành ấy cho tôi - đứa em bé bỏng còi cọc. Mỗi lần nhận những củ chua me đất từ bàn tay còn lấm lem bụi đất của các anh tôi lại reo lên sung sướng như vừa được tặng thứ gì quý giá lắm. Niềm vui trẻ thơ nhiều khi cũng thật nhỏ nhoi đơn giản. Nó cứ long lanh, len lỏi trong tâm hồn để đến vài chục năm sau vẫn lung linh không hề mờ phai. Nhiều lần nhìn đám chua me đất mọc dại ven đường những ký ức đẹp đẽ ấy lại ùa về thương nhớ da diết.

Bao năm đi xa nhưng tôi chưa bao giờ quên mùi vị bát canh cá chua me đất của mẹ. Mẹ là người đảm đang luôn nấu cho bố con tôi những bữa cơm đơn giản nhưng ngon miệng từ chính những thứ rau cỏ mọc đầy quanh vườn. Cái vị ngọt đậm của thịt cá rô đồng cộng với vị chua thanh thanh của chua me đất, của cà chua bi, thêm chút thơm của rau thì là xanh mướt cũng đủ để anh em tôi đánh bay cả nồi cơm của mẹ. Bụng no căng mà mắt vẫn còn thòm thèm nhìn nồi canh chua đã cạn tới đáy. Sau này, nhiều lúc bộn bề với bao nỗi lo toan, chẳng kịp nấu một bữa cơm tử tế, tôi lại nhớ da diết món canh chua me đất của mẹ. Rồi lại ước giá như mình bé lại để được trở về những ngày tháng thơ ngây, rúc đầu vào lòng mẹ, được nhìn thấy nụ cười ấm áp mà thật hiền của mẹ, được eo xèo làm nũng đòi mẹ nấu cho món canh chua me đất thì hạnh phúc biết nhường nào.

Trong nồi nước gội đầu của mẹ ngoài những thứ lá thơm như bồ kết, lá hương nhu, lá sả còn có vài nắm lá chua me đất. Mẹ thường bảo: Chua me đất sẽ không làm cho tóc bị rối, tóc sẽ mượt và dày hơn. Có lẽ vì vậy mà tóc mẹ tôi rất đẹp, rất mềm, êm mượt chảy dài óng ả trên tấm lưng hao gầy của mẹ. Mỗi khi mẹ gội đầu, ngồi hong tóc bên hiên nhà tôi rất thích ngồi cạnh mẹ, hít hà mùi thơm tỏa ra từ mái tóc bà, thích lùa bàn tay bé xíu của mình vào mái tóc mềm mượt, ngát hương ấy. Đến tận lúc đột ngột rời xa bố con tôi để bay về một phương trời xa thẳm, tóc mẹ vẫn dày mượt, dài đến tận khoeo chân. Nước mắt tôi đã rơi mãi không thôi khi lần cuối cùng được vuốt ve, được cầm lược chải lại tóc cho mẹ.

Ngày nay không mấy ai còn bỏ thời gian kỳ công nấu một nồi nước gội đầu bằng các loại lá mọc đầy trong vườn như mẹ ngày ấy. Những mái tóc được chăm sóc, được làm đẹp bởi đủ các loại hóa chất nhưng vẫn xác xơ như rễ tre. Tháng chín về, mùa khoai rũ lá, mùa tóc rụng, cầm từng nắm tóc rụng trên tay, tôi lại thương lắm nồi nước gội đầu có vị thơm của các loài cây lá, có vị chua của những nắm chua me đất mẹ nấu thuở nào.

Thu qua đông tới, thời gian vẫn chầm chậm trôi. Bao mùa chua me đất vẫn âm thầm xanh, âm thầm lớn lên cùng với đất trời. Những nhành chua me đất bé nhỏ, lẻ loi vẫn phớt hồng khắc khoải ven đồi, ven suối mặc bàn chân ai vô tình lướt qua. Mặc ai quên, ai nhớ, ai vô tình chua me đất vẫn lặng lẽ chắt chiu từng hạt đất màu lặng lẽ phủ đầy các vạt đồi quê tôi. Thương lắm những nhành chua me đất. Loài cây bé nhỏ, rất đỗi dịu dàng đã cùng tôi đi qua bao năm tháng ấu thơ.

Tản văn của Bùi Thị Hồng Vân