Phát triển không gian văn hóa trong lòng phố thị (Bài 2): Không gian văn hóa, sắc màu riêng trong hành trình khám phá

Mang trong mình những dấu ấn riêng, các không gian văn hóa (KGVH) đang trở thành điểm đến độc đáo trên bản đồ du lịch. Tại đây, du khách không chỉ được ngắm nhìn vẻ đẹp truyền thống mà còn lắng nghe hơi thở cuộc sống, cảm nhận sắc màu bản địa hòa quyện trong từng trải nghiệm.

Góc trang trí đậm chất dân dã, tinh thần yêu nước thu hút khách đến check-in tại An Nam cà phê.

Không gian văn hóa lịch sử

Khi KGVH, nhất là những không gian mang đậm tính lịch sử phát huy được thế mạnh, thể hiện bản sắc và đặc trưng của địa phương, thì sẽ trở thành một "thỏi nam châm” hút du khách trên hành trình khám phá đất và người. Trong đó, du lịch bảo tàng đang nổi lên như một xu hướng mới, đặc biệt hấp dẫn giới trẻ và những người yêu thích văn hóa, lịch sử. Sự sáng tạo và đổi mới không ngừng đã biến bảo tàng không chỉ thành nơi lưu giữ hiện vật quý giá, mà còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, điểm đến thú vị cho du khách.

Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa, hiện nay có khoảng 30.000 hiện vật, trong đó có 3 bảo vật quốc gia, nhiều hiện vật và sưu tập hiện vật quý hiếm. Những năm qua, sự đổi mới mạnh mẽ trong hoạt động của bảo tàng đã nâng tầm trải nghiệm cho khách tham quan. Việc hiện đại hóa hệ thống trưng bày, ứng dụng công nghệ số để số hóa hiện vật và phục vụ giới thiệu trực quan không chỉ giúp bảo vệ di sản mà còn tạo cơ hội cho du khách tiếp cận thông tin một cách sinh động, hấp dẫn, nhất là với các bạn trẻ. Bên cạnh đó, bảo tàng cũng chú trọng nâng cấp cơ sở vật chất, đào tạo đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm như triển lãm chuyên đề, tọa đàm, và các chương trình giáo dục cho học sinh, sinh viên. Trong đó, định kỳ hàng tháng, bảo tàng thực hiện các chương trình giáo dục lịch sử theo chuyên đề như: “Hàm Rồng chiến thắng, vang mãi bản hùng ca bất tử”, “Em là mầm non cua Đảng”, “Vui Tết thiếu nhi, nhớ Bác Hồ kính yêu”... Đặc biệt, trong những ngày lễ lớn của đất nước, bên cạnh triển lãm trưng bày theo chủ đề, bảo tàng còn xây dựng các tiểu cảnh, trang trí khuôn viên rực rỡ, trở thành điểm check-in yêu thích của người dân.

Ông Trịnh Đình Dương, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa, chia sẻ: “Chúng tôi luôn nỗ lực kết hợp giữa bảo tồn và đổi mới, vừa lưu giữ giá trị truyền thống, vừa tạo ra trải nghiệm mới mẻ cho du khách. Mục tiêu là giúp mọi người không chỉ tham quan mà còn cảm nhận sâu sắc về lịch sử, văn hóa và con người xứ Thanh”. Những hoạt động đa dạng, phong phú của bảo tàng giúp người tham quan có cái nhìn sâu sắc hơn về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật thông qua những trải nghiệm thực tế. Đồng thời, khẳng định vai trò của bảo tàng như một trung tâm văn hóa kết nối cộng đồng, nơi truyền cảm hứng sáng tạo và bảo tồn giá trị di sản.

Được biết, năm 2024 bảo tàng thu hút 30.000 lượt khách đến tham quan, trải nghiệm. Trong 9 tháng năm 2025, đã có khoảng 25.000 lượt khách du lịch đến với bảo tàng, trong đó có nhiều khách ngoài tỉnh, nước ngoài.

Không chỉ riêng Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa, mà nhiều KGVH, nơi lưu giữ các hiện vật lịch sử quý hiếm như Bảo tàng Cổ vật Hoàng Long, bảo tàng gốm (thuộc Linh Kỳ Mộc), Khu Du lịch Lâm Sơn trang của anh Nguyễn Hải Hưng (xã Vĩnh Lộc) với hơn 50 ngàn cổ vật và 5 căn nhà cổ quý giá... đã trở thành những điểm đến lý tưởng cho bất kỳ ai muốn cảm nhận trọn vẹn, khám phá văn hóa lịch sử xứ Thanh.

Khi quán cà phê trở thành điểm đến văn hóa độc đáo

Từ lâu, cà phê không chỉ là thức uống quen thuộc mà còn trở thành biểu tượng văn hóa, một phong cách sống. Khách hàng ngày nay không dừng lại ở việc thưởng thức hương vị, mà mong chờ nhiều hơn: một không gian trọn vẹn, một câu chuyện ý nghĩa và trên hết là trải nghiệm địa phương độc đáo. Bởi vậy, nhiều quán cà phê đã “biến” mình thành những KGVH, vừa là điểm đến yêu thích của người đô thị, vừa là điểm dừng chân thú vị cho du khách muốn tìm hiểu phong tục, tập quán địa phương.

Đúng như cái tên thuần Việt của mình, An Nam cà phê mang phong cách mộc mạc, dân dã của làng quê Bắc bộ xưa. Không gian nơi đây gợi mở một cảm giác gần gũi, thân thuộc, như đưa người ta trở về tuổi thơ với mái nhà ngói đỏ, bức tường vàng rêu phong, hàng cau xanh mát và chiếc chum nước quen thuộc trước hiên. Sự kết hợp hài hòa giữa cảnh quan, vật dụng và màu sắc đã tạo nên một tổng thể hoài cổ nhưng tinh tế, vừa mộc mạc lại vừa cuốn hút.

Tại An Nam, khách không chỉ tìm thấy một chốn nghỉ chân để thưởng thức ly cà phê đậm đà, mà còn được trải nghiệm một “bảo tàng nhỏ” về văn hóa dân gian ngay giữa lòng phố thị. Từng chiếc bàn ghế gỗ, chiếc đèn dầu, chiếc quạt nan... đều như kể lại một câu chuyện, gợi nhắc về nếp sống truyền thống mà hôm nay đôi khi ta đã vô tình lãng quên. Chính sự trọn vẹn trong từng chi tiết ấy đã biến An Nam trở thành một KGVH đặc biệt, nơi để khám phá, cảm nhận và đồng điệu. Chị Thu Trang, một du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: “Tới bất kỳ điểm du lịch nào, khi uống cà phê tôi đều hỏi người địa phương quán nào mang phong cách khác lạ, độc đáo, để có thể vừa thưởng thức cà phê và tìm hiểu về văn hóa nơi đó. Đến du lịch phường Hạc Thành, tôi được bạn bè giới thiệu về An Nam cà phê. Quán không làm cho tôi thất vọng”.

Chính nhờ những trải nghiệm của những du khách như chị Trang, mà An Nam không đơn thuần là một quán cà phê, mà đã trở thành một điểm đến văn hóa độc đáo, để mỗi du khách khi ghé qua đều mang về cho mình một mảnh ký ức, một dư vị khó quên về văn hóa dân gian trong lòng phố thị.

Nhà nghiên cứu văn hóa Hà Huy Tâm cho rằng: “Khi những quán cà phê được xây dựng không chỉ để bán đồ uống mà còn khéo léo đưa vào đó hơi thở truyền thống, câu chuyện về phong tục hay những giá trị về lịch sử, cách mạng... thì chúng đã trở thành những KGVH mới lạ. Ở đó, con người không chỉ thưởng thức cà phê, mà còn tìm lại được mạch nguồn văn hóa trong nhịp sống hiện đại”.

Bài và ảnh: Vân Anh