(vhds.baothanhhoa.vn) - Vốn là nghề truyền thống và tạo được việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người lao động, nhưng nghề cót làng Giàng (nay là phường Thiệu Dương, TP Thanh Hóa) nguy cơ mai một hiện rõ.

Chông chênh nghề cót làng Giàng

Vốn là nghề truyền thống và tạo được việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người lao động, nhưng nghề cót làng Giàng (nay là phường Thiệu Dương, TP Thanh Hóa) nguy cơ mai một hiện rõ.

Chông chênh nghề cót làng GiàngChị Dương Thị Phương, người dân phố 1 đang chăm chỉ lồng đan từng tấm nan cót.

Làng Giàng có lịch sử phát triển lâu đời ven bờ sông Mã, nơi đây từng là địa điểm của thành Tư Phố thời Bắc thuộc và đất trấn thành của tỉnh từ thời Hậu Lê đến Tây Sơn. Vì thế đây là nơi trao đổi, mua bán hàng hóa nhộn nhịp một thời. Trong đó, không thể không nhắc đến tấm cót Giàng - một biểu tượng đan lát đẹp bền, độc đáo, ít nơi nào có được (theo Địa chí huyện Thiệu Hóa).

Không ai biết chính xác nghề đan cót ở làng Giàng có từ khi nào, chỉ biết các thế hệ người dân nơi đây cứ nối tiếp nhau làm nghề và sống bằng nghề. Tuy chỉ là nghề phụ, tranh thủ lúc nông nhàn nhưng ở thời hưng thịnh nghề đan cót đã là nguồn thu nhập chính cho người dân địa phương. Ngày nay, do cuộc sống phát triển, người dân địa phương không còn mặn mà với nghề mà tìm đến những ngành, nghề khác cho thu nhập cao hơn.

Chông chênh nghề cót làng GiàngBà Dương Thị Lượt (phố 3) đang là những người giữ nghề cót làng Giàng.

Theo các cụ cao niên ở phường Thiệu Dương kể lại, từ những năm 1960 của thế kỷ trước, cót làng Giàng vẫn có mặt ở khắp các chợ quê trong huyện, thành phố, do nhu cầu sử dụng khác nhau. Nhiều năm trở lại đây, người dân làng Giàng chuyển sang làm cót ép, dần dần chiếm lĩnh thị trường trong nước và xuất khẩu.

Bà Dương Thị Lượt, người dân phố 3 cho biết, trước đây nghề đan cót mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho bà con. Còn hiện nay, người trẻ đi làm tại các công ty, nhà máy, lương ổn định, chẳng ai còn thiết tha gì với nghề này. Chỉ còn lại người già và trẻ con tận dụng thời gian rỗi ngồi đan cót để kiếm thêm thu nhập.

Năm nay đã ở cái tuổi “thất thập cổ lai hy” nhưng bà Dương Thị Ninh, người dân phố 1 vẫn rất minh mẫn, nhanh nhẹn, đôi mắt vẫn rất tinh anh. Vừa chẻ nan, bà vừa kể: “Nghề cót từng là nghề mang lại “cơm áo, gạo tiền” cho người dân cả phường, có hộ giàu lên từ nghề đan cót, song đến nay chỉ còn ít hộ làm, có chăng chỉ tranh thủ lúc thời gian nhàn rỗi, chứ trông chờ vào mấy tấm cót này chắc không đủ ăn. Thường thì các hộ trong khu phố chủ yếu là các bà, các mẹ trong độ tuổi trung niên lấy nứa từ chủ cơ sở thu mua về làm, trung bình từ 1 - 2 tuần mới xong được 50kg nứa giao khoán, thu nhập chỉ dao động từ 200.000 – 300.000 đồng.

Chị Dương Thị Phương, người dân phố 1 đã có nhiều năm làm nghề đan cót, đôi tay chị đã nhiều lần tứa máu vì bị nan cứa vào, thậm chí dao cắt phải tay, cho biết: “Yêu cầu của nghề này là vừa khéo léo, lại vừa nhanh tay tránh bị nứa cứa”. Nhờ có nghề này, chị đã nuôi dạy con cái ăn học, có nghề nghiệp ổn định. Giờ đây, khi cuộc sống đã có phần dư dật, nhiều lần chị muốn bỏ nghề, nhưng rồi không làm lại buồn tay buồn chân nên vẫn duy trì. Theo tìm hiểu, một tấm cót có diện tích 3,1m2, trong khi đó người lao động một ngày làm được từ 2 - 3 tấm, với mức thu nhập bèo bọt 48.000đ/tấm cót. Đây là lý do phần lớn người dân không hứng thú với nghề nữa.

Chông chênh nghề cót làng GiàngBà Dương Thị Ninh (phố 1) đang là những người giữ nghề cót làng Giàng.

Là người duy nhất của địa phương còn bám trụ với nghề thu mua cót đồng thời chuyên bao tiêu sản phẩm cho các hộ dân, ông Dương Khắc Thành cho biết, với mong muốn khôi phục lại nghề truyền thống, ông đã lặn lội từ Nam ra Bắc, ngược xuôi, ngày đêm trăn trở cùng nghề. Đến nay, cơ sở của gia đình thu hút trên 200 hộ dân, rải rác ở 10 khu phố, chủ yếu ông giao khoán tại nhà cho các hộ tự làm, bình quân sản phẩm làm ra trên 10 vạn tấm/tháng. Với tâm huyết giữ nghề của mình, ông vẫn cần mẫn với công việc, những sản phẩm làm ra của các hộ dân, ông Thành thu mua rồi đưa ra Hà Nội, sau đó xuất khẩu sang thị trường Thụy Điển.

Ông Dương Văn Nghị, Bí thư Đảng ủy phường Thiệu Dương cho biết: “Thiệu Dương hiện có 3.300 hộ, trên 13.000 khẩu, với tổng số 10 khu phố. Trước kia nghề đan cót là nghề mũi nhọn, mang lại thu nhập cho người lao động. Từ khi quy hoạch vào thành phố, phường thu hút được nhiều nhà máy, xí nghiệp về đầu tư xây dựng, người dân trong độ tuổi lao động đã đổ xô đi làm công nhân, với mức thu nhập cao hơn nghề đan cót rất nhiều. Đến nay, địa phương đã hình thành cụm công nghiệp vừa và nhỏ Thiệu Dương, với 5 công ty lớn, nhỏ, hàng năm thu hút gần 2.000 lao động”. Do đó, việc lưu truyền và phát triển nghề đan cót làng Giàng chỉ trông chờ vào những người già, gắn bó với nghề lâu năm.

Bài và ảnh: Trung Lê



 {name} - {time}

 Trả lời

{body}
 {name}- {time}
{body}

0 bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu
Chia sẻ thông tin với bạn bè!
Tắt [X]