“Trả lại” sự trong lành cho người dân (Bài 3): Nhiều khó khăn đặt ra

Bà Nguyễn Thị Minh Huệ: Vị trí tiếp nhận khó khả thi

PV: Với các cơ sở thuộc đối tượng phải di dời, thực tế họ phải đối diện với rất nhiều khó khăn. Sự di dời, thực tế không hề dễ dàng nếu xét ở cả hai yếu tố khách quan và chủ quan. Bà có thể cho biết cụ thể hơn về vấn đề này?

Bà Nguyễn Thị Minh Huệ: Hầu hết các cơ sở, các hộ hoạt động tự phát trên đất ở, quy mô nhỏ lẻ, mặt bằng sản xuất chật hẹp, không có kinh phí, sử dụng lao động thủ công, tận dụng thời gian nông nhàn để sản xuất, chăn nuôi,... do đó, nhiều cơ sở, nhiều hộ không có đủ nguồn lực (kinh phí, nhân lực) để thực hiện sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, chăn nuôi khi được di dời đến vị trí mới.

Việc di chuyển ra vị trí mới sẽ làm giảm khối lượng công việc do xa vị trí dân cư. Việc yêu cầu chuyển đổi ngành nghề gây khó khăn cho các cơ sở do yêu cầu phải có tay nghề, kỹ thuật hoặc việc dừng hoạt động sẽ ảnh hưởng đến kinh tế, lực lượng lao động lúc nông nhàn... Kinh phí thực hiện di dời đối với các hộ sẽ lớn vì việc di dời sẽ gây hư hỏng nhà xưởng, máy móc thiết bị (do hầu hết các cơ sở có nhà xưởng xuống cấp, máy móc thiết bị lạc hậu, cũ kỹ...). Trường hợp các cơ sở gây ô nhiễm môi trường, vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường sẽ không được hỗ trợ, vì vậy sẽ gây khó khăn cho các hộ khi triển khai, thực hiện.

PV: Liệu có khả thi đối với vị trí tiếp nhận các cơ sở di dời đến?

Bà Nguyễn Thị Minh Huệ: Hầu hết các khu công nghiệp (KCN), cụm công nghiệp (CCN), khu sản xuất tập trung trên địa bàn tỉnh chưa được đầu tư xây dựng đầy đủ kết cấu hạ tầng về bảo vệ môi trường. Hiện tại, mới có 2/8 KCN đã đầu tư và vận hành hệ thống xử lý nước thải tập trung; có 5 CCN cơ bản hoàn thành đầu tư hạ tầng CCN theo giai đoạn và đang tập trung thu hút nhà đầu tư thứ cấp vào hoạt động. Các CCN còn lại đang đầu tư hạ tầng, thực hiện giải phóng mặt bằng, hoàn chỉnh các thủ tục đầu tư để thực hiện dự án.

Nhiều cơ sở có loại hình sản xuất, kinh doanh dịch vụ không phù hợp với loại hình thu hút đầu tư tại các KCN, CCN, đặc biệt là các loại hình chăn nuôi, giết mổ..., do đó, cũng không thu hút vào KCN, CCN, khu sản xuất tập trung hiện có.

Một số KCN, CCN có loại hình thu hút đầu tư phù hợp với các cơ sở sản xuất phải di dời, tuy nhiên, khoảng cách địa lý từ cơ sở cần di dời đến KCN, CCN xa, do đó, việc thực hiện di dời đối với các cơ sở này khó khả thi.

Việc bố trí quỹ đất để hình thành các khu chăn nuôi tập trung ở các huyện cũng khó khả thi vì kinh phí để xây dựng hạ tầng các khu chăn nuôi tập trung lớn trong khi các hộ chủ yếu là chăn nuôi nhỏ lẻ, tận dụng thực phẩm, thức ăn thừa để chăn nuôi.

Ông Chu Hữu khuyến: Hoạt động chăn nuôi không được khuyến khích

PV: Ông có thể cho biết về những giải pháp của huyện đối với các doanh nghiệp chăn nuôi thuộc đối tượng phải di dời?

Ông Chu Hữu Khuyến: Theo đề án phát triển huyện Hoằng Hóa đến năm 2030, phấn đấu thành thị xã, do đó, hoạt động chăn nuôi không được khuyến khích thay vào đó là định hướng các hoạt động nông nghiệp có thu nhập cao, sử dụng đất, tài nguyên ít và mức phát thải thấp (canh tác khoai tây, cà rốt, rau sạch...). Theo Đề án, huyện Hoằng Hóa có 1 doanh nghiệp và 2 hộ gia đình chăn nuôi lợn cần được di dời ra khỏi khu dân cư.

Việc di dời các cơ sở theo Đề án trên địa bàn huyện Hoằng Hóa cơ bản thực hiện được do khi khảo sát, đánh giá các đơn vị chức năng đã làm việc với các cơ sở để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng. Theo đó, đối với 2 cơ sở tại thị trấn Bút Sơn và xã Hoằng Thái hiện chủ cơ sở đã đề nghị chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang sản xuất, kinh doanh và dịch vụ thương mại. Đối với cơ sở tại xã Hoằng Sơn, khu vực trên tuy vẫn giữ nguyên quy hoạch nhưng hợp đồng thuê đất sắp hết nên theo nguyện vọng của chủ cơ sở và chính quyền xã sẽ xem xét hình thức canh tác khác, không chăn nuôi lợn như hiện tại.

Ông Lê Thiều Hoa: Nhất thiết phải có quỹ đất

PV: Về một khu sản xuất tập trung, đó là mong muốn cũng là trăn trở của người làm nghề, thưa ông?

Ông Lê Thiều Hoa: Trước năm 1980, các hộ chủ yếu sản xuất thủ công. Từ năm 2000 trở đi, tiếp cận công nghệ, đưa máy móc vào sản xuất. Đã là máy móc thì phải có bến bãi, không tránh được tiếng ồn, bụi bặm. Từ năm 2003, khoảng 60 hộ sản xuất đã chuyển ra khu vực chân núi Nhồi. Trước đó, các hộ làm tại gia đình.

Nghề truyền thống muốn phát huy được phải đáp ứng điều kiện về công nghệ, con người, trí tuệ cũng như bàn tay khéo léo... Nhưng bất cập lâu nay, đó là các xưởng không có chỗ tiêu nước thải. Để gỡ khó, một số gia đình đào hố sâu để cho nước chảy vào sau đó lại lấy nước này tái sản xuất. Tuy nhiên, cũng có những hộ gia đình vì chưa có điều kiện để làm hố này nên nước đã chảy lênh láng không chỉ quanh khu vực xưởng mà ra đường, ảnh hưởng đến môi trường.

Người dân đã nhiều lần đề nghị với cấp ủy, chính quyền địa phương, cũng như qua các cuộc tiếp xúc cử tri, tạo điều kiện quỹ đất để làng nghề hoạt động quy mô hơn. Bởi khi có quỹ đất sẽ làm được hệ thống tiêu thoát nước, cống rãnh, bể phốt... Như những xưởng mới bây giờ đều xây dựng hố 3 ngăn, giảm thiểu tác động môi trường nhưng để làm được đồng loạt thì nhất thiết phải có quỹ đất...