Khách tết

Sắp trưa ba mươi tết, cô giáo trẻ Thanh Trúc đang vội làm bữa cơm đoàn kết, như cách mẹ cô hay nói thì đứa con gái vừa đầy tuổi cứ khóc ngằn ngặt. Đã thế lại có một cú điện thoại gọi đến, tán dương cô đến mức thớ lợ. Đang lúc ấy thì mẹ cô, bà giáo Nhân về. Bà đón lấy cháu, nựng. Tranh thủ lúc ấy, Thanh Trúc đi lên cầu thang tầng trên, ra tum, gay gắt nói vào máy: “Sao cậu vẫn cứ quá đáng thế! Mình đang có một gia đình hạnh phúc. Đừng bao giờ gọi đến mình với cái giọng đó nữa nhé! Cậu nghe rõ chưa?”. Thanh Trúc nói xong liền tắt máy, đi xuống. Đến đầu cầu thang tầng một, cô dừng, lặng đi vì nghe mẹ mình đang đứng nhìn lên và nói:

Minh họa: LINH CHI

-Bé con, nó khóc mọc răng đấy. Con đi làm cơm cúng tất niên kẻo muộn. Trưa nay, cả nhà anh Mai con đến ăn cơm và còn mời thêm khách nữa đấy.

Thanh Trúc:

- Khách nào, mẹ?

Bà Nhân:

-Anh con chỉ dặn thế, mẹ cũng không tiện hỏi.

2.Thanh Trúc vào bếp. Dư âm cuộc thoại vẫn chưa buông cô. Đầu tuần trước, lớp 12A1 có cuộc họp mặt nhân mười năm kết thúc thời học sinh phổ thông. Cuộc họp do Nò, bạn cùng lớp nay là Thanh Tùng đài thọ, được tổ chức rất hoành tráng tại khách sạn 5 sao Trống Đồng. Ai cũng vui mừng và tỏ ra khâm phục đại gia trẻ Thanh Tùng, người vừa có sáng kiến họp lớp, vừa là chủ chi cho một cuộc hội ngộ chưa từng có từ khi các cựu học sinh lớp 12A1 rời ghế phổ thông. Thanh Trúc cũng rất vui, cô còn được bầu làm thành viên ban liên lạc của lớp, do Nò làm chủ nhiệm. Cô là phó một, phụ trách hậu cần. Tuy nhiên sau khi ban liên lạc lớp ở lại lên kế hoạch cho năm sau xong, thành viên thứ ba có việc về trước, Thanh Tùng đã vồ vập nâng đôi tay của Thanh Trúc lên hôn và nói như đứt hơi rằng, anh ta tổ chức cuộc họp lớp hoành tráng như vừa rồi chỉ là lấy cớ để gặp Thanh Trúc…

Thanh Trúc nhìn vẻ mặt có vẻ thực lòng của Nò, cô trở nên nghiêm túc: “Cám ơn cậu nhưng mình đã có một gia đình rất hạnh phúc. Dù có Bill Gates đến đây cũng không thể lay chuyển được lòng mình đâu. Thế nhé!”.

Nói xong, cô lạnh lùng chào Nò, bỏ đi.

Nhưng đã một tuần nay, ngày nào Nò cũng gọi cho cô không dưới chục lần. May mà đợt này chồng cô đang đi công tác nước ngoài, sau tết mới về, nếu không, chắc cũng làm bận lòng anh.

3.Bà Nhân từ ngoài vào bếp khiến Thanh Trúc rời được ý nghĩ về chuyện liên quan đến Nò. Bà vui vẻ nói với con gái:

- Cháu ngủ rồi!.Có cần mẹ phụ giúp việc gì không?

Thanh Trúc nhìn thấy mẹ vui liền hỏi:

- Trông mẹ hôm nay rất phong độ, chắc người ấy có về họp lớp phải không ạ?

Bà giáo Nhân đỏ rựng cả mặt lên, gạt đi:

- Đừng có bắt nọn mẹ!

Thanh Trúc vẫn ra vẻ truy:

- Con biết từ lâu rồi…

Bà giáo vội ngăn:

-Luyên thuyên! Làm cỗ thắp hương đi kẻo muộn! Vợ chồng nhà Mai sắp sang rồi đấy. Tính thằng anh cô, háu đói lắm!

Từ khi còn nhỏ, cô đã được chứng kiến cha mẹ mình không hạnh phúc. Cha cô cao to thô kệch về hình thức và cũng rất thô bạo trong tính nết mẹ cô thì hoàn toàn ngược lại. Bà ưa nhã nhặn, tinh tế và đặc biệt yêu quý con cái. Hai người thường xung khắc nhưng bao giờ mẹ cô cũng làm lành trước.

Tuy nhiên có một lần, khi cô vào tuổi mười lăm thì trong nhà xảy ra một việc khủng khiếp. Đó là ông Hoành, bạn học cùng lớp với cha mẹ cô dẫn đến một người tên là Nhật. Hai người hồ hởi chào hỏi bố mẹ cô, còn bố cô thì lạnh lùng nhìn khách, nói cộc lốc:

- Các vị ngồi đi!

Ông Hoành phải nói ngay:

- Mảng, cậu không nhớ à? Vị, vót gì? Đây là Nhật cán sự văn của lớp ta đấy.

Ông Nhật cũng nói:

- Chào Mảng, mình về quê, Hoành rủ đến chơi thăm Mảng và Nhân.

Ông Mảng:

- Hai vị ngồi đi, uống rượu hay uống trà?

Ông Mảng nói thế rồi khệ nệ bê ra một bình rượu khủng, trong đó ngâm một con rắn hổ mang đầu dựng lên, lưỡi thè lè ra trông rất đe dọa. Ông Hoành nhìn khách bảo ông Nhật:

- Cậu bị khớp, làm một chén loại này là bay hết.

Khách lắc đầu. Ông Mảng tự nhiên nổi nóng:

- Mẹ kiếp, ông đến chơi, mời thứ qué gì ông cũng lắc, vậy ông đến đây với mục đích gì?

Bà giáo Nhân sững người. Ông Nhật bình tĩnh nói:

- Mục đích chỉ muốn gặp lại bạn bè cũ, thăm sức khỏe và công việc làm ăn của mọi người. Mình trông thấy hai thứ đó ở đây rất tốt rồi. Mình cũng đang vội, Hoành ở chơi, cho phép mình về trước. Chào các cậu nhé.

Khách nói xong, bắt tay từng người rồi đi ra ngoài. Ông Hoành cáu kỉnh nói với ông Mảng: “Sao cậu thô lỗ thế? Cậu đối xử với bạn cũ thế à?”.

Ông Mảng phẩy tay:

- Ông nữa, cũng biến đi! Ông rách việc làm tôi khó chịu quá!

Ông Hoành trố mắt nhìn ông Mảng rồi bảo với bà Nhân:

- Mình xin lỗi Nhân! Bụng dạ mình chỉ muốn làm điều tốt thôi. Không ngờ. Chào Nhân!

Trong lúc ông Hoành đi ra, bà Nhân cũng đi theo, tiễn, thì ông Mảng đập tan cái bình rượu có con rắn hổ. Bà Nhân vào nhà, ngồi xuống ghế không phản ứng gì. Ông Mảng quát hỏi:

- Vẫn còn tơ tưởng thằng Nhật ba lăng nhăng đó hả?

Bà Nhân vẫn ngồi im nhưng hai hàng nước mắt cứ trào ra.

Nhìn thấy nước mắt, ông Mảng bợp lấy cằm bà Nhân dựng lên dồn lại góc phòng. Cô bé Thanh Trúc từ nãy đến giờ đứng ở đầu cầu thang lao vụt xuống xô bật ông Mảng ra, hét lên:

- Bố không được đánh mẹ!

Rồi cô đứng chắn trước mẹ cô, căm uất nhìn ông Mảng.

5.Bà giáo Nhân nằm liệt mất ba hôm. Cô bé Thanh Trúc năn nỉ hỏi nguyên nhân từ đâu mà ông Mảng lại cư xử thô lỗ như vậy nhưng bà không nói. Sau ba ngày, bà bỗng sai cô nấu bát cháo đậu xanh, bà ăn hết và đến trường dạy học như thường, có điều bà gần như tuyệt đối im lặng với ông Mảng trừ những câu chào lúc đi, lúc về nhà.

Thanh Trúc đành phải tìm đến một người bạn gái của bà Nhân. Đó là bà giáo Sáng. Bà này khi còn hiếm muộn đã xin nuôi cô mấy năm làm con đỡ đầu. Thế rồi bà may mắn sinh đôi được hai cậu con trai. Nghe Thanh Trúc nỉ non khóc hết cả nước mắt, bà đành cho cô biết, ông Nhật chính là người yêu đầu của mẹ cô. Hai người hồi đó đều học giỏi. Mẹ cô không những học giỏi mà còn hát hay. Khi mới học lớp 8, tỉnh đội rồi quân khu đã cho người về tuyển mẹ cô vào văn công quân đội nhưng mẹ cô ham học hơn là đi theo con đường ca hát.

Là người sinh ra ở thôn quê nhưng cô Nhân ngày đó dáng người mảnh dẻ cao ráo, da trắng như trứng gà bóc nên sớm có nhiều kẻ nhăm nhe. Nghĩ đến hoàn cảnh mẹ góa con côi, họ hàng thân tộc ít, người mẹ cũng muốn cho con gái mình sớm có một chỗ dựa. Chỗ dựa được bà ưng ý hơn cả là cậu Mảng, con ông Bè, trưởng phòng nông nghiệp huyện. Bà mẹ đem cái chỗ dựa ấy ra bàn với Nhân. Cô liền nổi cáu với mẹ và kể, ở chỗ lán học sơ tán, nữ sinh trong lớp đã nhiều lần phát hiện ra cậu Mảng hay rình mò lúc họ tìm chỗ kín đáo đi tiểu. Bà mẹ nghe Nhân nói, liền bỏ ý định.

Nhưng rồi một lần bà đi bán gạo hàng xáo dưới chợ xa về. Trưa nắng, bụng đói bà cố lết về đến gốc đa đầu làng thì xỉu luôn. Mảng trông thấy, cậu ta liền vứt xe đạp, cõng bà vào trạm xá cấp cứu rồi đưa bà về nhà.

Cũng ngày hôm đó, cô Nhân bí mật tiễn Nhật lên ga để đi làm thuê ở miền trong. Còn hơn một tháng nữa mới thi đại học, cậu tranh thủ đi kiếm tiền để lo phí tổn trường ốc thi cử.

Lúc Nhân về đến đầu làng thì giông gió lúc hoàng hôn nổi lên đùng đùng, nghe người làng kể lại chuyện mẹ cô bị ngất, cô rất hoảng, đạp xe như bay về nhà.

Vào nhà, thấy cậu Mảng đang sắc thuốc cho mẹ cô ở bếp, Nhân ngạc nhiên hỏi thì Mảng chỉ tủm tỉm cười. Nhân bổ vào chỗ mẹ mình nằm, bà mẹ kể lại sự may mắn đã gặp được Mảng. Cậu ta kịp thời cấp cứu bà, cho bà uống sữa pha với bột đậu xanh, rồi sắc cho bà một bát thuốc giải cảm hàn và đang sắc tiếp nước thứ hai để đến đêm, uống. Bà mẹ dặn con gái, phải cảm ơn lòng tốt của Mảng. Nói rồi bà mẹ mệt mỏi nằm thiếp đi.

Cơn giông lúc chập choạng tối vẫn chưa dứt. Dưới bếp nhà Nhân, cậu Mảng phải dùng cái nong chắn gió, sợ tắt bếp lửa đang sắc thuốc.

Nhân xuống, giúp Mảng lấy đòn gánh chống nghiêng vào cái nong. Cô đang nghĩ cách cám ơn Mảng thì bị cậu ta đè ra sàn bếp. Sức liễu yếu đào tơ của một cô gái vừa đạp xe cả ngày lo hết chuyện nọ đến chuyện kia đã không cưỡng lại được sức chiếm đoạt của gã trai mười tám tuổi cao 1 mét 85, nặng 80 cân, có máu di truyền của ông trưởng phòng nông nghiệp Chu Bè mắt lé.

Cơn điên của kẻ cuồng dâm mới lớn chỉ diễn ra mươi lăm tích tắc trong giông gió sấm mưa đã biến một thiếu nữ thanh tân dáng vóc mảnh mai, tâm hồn mộng mơ tinh khiết thành một người đàn bà khốn khổ.

Sau cú hoảng hồn bị cướp đoạt quá chóng vánh, Nhân nổi cơn thịnh nộ, cô rút con dao phay cài ở phên bếp, cứ nhằm về phía Mảng mà bổ. Đang khi ấy thì bà mẹ đầu tóc tã tượi nước mưa run lẩy bẩy, tay xách cái đèn bão đi vào. Cậu Mảng vội quỳ xuống trước bà. Cũng lúc đó cô Nhân lại vớ cái đòn gánh định phang nhưng bà mẹ ngăn: Nhân, dừng lại con.

Nhân đã không nghe bà, chiếc đòn gánh liền phang xuống nhưng Mảng cũng kịp đỡ và giữ chắc lấy nó. Bà mẹ lao đến, ôm lấy con gái, bà nói như đứt hơi:

- Nhân ơi! Mẹ…, mẹ biết đã xảy ra chuyện xấu xa, nghiêm trọng rồi. Và bà lấy hết sức bình sinh, quát vào mặt Mảng: Cậu đã hại đời con gái tôi. Cậu phải có trách nhiệm với nó.

Mảng tế bà như tế sao:

- Con lạy cô. Vì con yêu Nhân từ lâu, con có quá đáng cũng là chỉ muốn lấy được em...

Nhân hét lên:

- Câm mồm đi! Thằng ăn cướp, câm mồm!

Bà mẹ chắp tay vái Nhân:

- Bây giờ thì mẹ lạy con. Mẹ con ta không có con đường nào để thoát nữa đâu. Con mà cưỡng lời mẹ, mẹ chết, không nhắm mắt được mà con thì không sống được ở cái làng này nữa.

Sự việc được giải quyết chóng vánh. Ngay đêm đó, ông nội và mẹ Mảng phải sang ký vào giấy cam đoan sẽ cưới Nhân cho Mảng trong vòng mười ngày trở lại.

Cũng đêm đó, Nhân khóc, mắt chảy cả ra huyết và như hóa điên.

Khi nỗi đau tạm lắng, nhìn bà mẹ nằm như cái gọng xương khô, nước da đã mất hết thần sắc, cô phải ôm lấy mẹ, hứa vâng lời, miễn là bà phải sống.

Đám cưới của Nhân và Mảng to và sang lắm.

Nhật về làng. Cậu kiếm được đủ số tiền cho hai người đi thi đại học nhưng đã mất đứt người yêu. Trước ngày Nhật đi thi, cô bạn tên Sáng của Nhân mang đến trả lại cậu quyển vở ghi 99 bài thơ lục bát cậu đã viết tặng Nhân.

Nhân vẫn đỗ đại học rồi sinh được một bé trai, nét dáng tuy thanh tú nhưng một bên mắt hơi bị hiêng hiếng, đích thị là dòng giống nhà ông Chu Bè…

Thanh Trúc vừa nghe câu chuyện của bà Sáng, vừa khóc. Kể xong, bà chỉ tha thiết yêu cầu cô, nghe vậy chỉ để biết vậy thôi, chứ bố cô mà biết bà kể thì rắc rối to.

*

* *

Cách một năm, sau ngày Thanh Trúc về nhà chồng, cô thấy mẹ cô cứ rạc rài đi, da xanh lướt, mắt đổ quầng thâm... Cô rất lo, vội đưa mẹ đi khám bệnh, các thầy thuốc bảo bà giáo không có bệnh gì, chỉ là dạng bị căng thẳng, suy kiệt thôi. Cô lại đem điều này thổ lộ với bà Sáng. Bà ngần ngại rồi cũng nói: “Con đã trưởng thành rồi, mẹ cũng không giấu con làm gì. Đó là… là… mẹ con phải chịu đựng, chịu đựng… Mẹ con vóc mai mình liễu không lại được với thứ phàm tục vũ phu, ăn lấy được. Khổ thân mẹ con”.

Thanh Trúc hiểu ra sự tình và thấy rất căm tức cha mình và nghĩ cách phải giải thoát cho bà Nhân. Cô bàn với chồng, viện cớ hoàn cảnh vợ chồng trẻ, ở riêng, chồng hay đi công tác xa, cần đón bà ngoại về giúp trông nom cháu bé mỗi khi chồng vắng nhà lâu ngày. Bà Nhân về ở với vợ chồng cô mới một thời gian ngắn, đã thấy tươi tắn hẳn lên, trẻ ra đến dăm tuổi…

Hôm nay trong bộ áo dài và khoác thêm cái áo len mỏng màu hoàng yến, trông bà chỉ như người phụ nữ chỉ mới hơn bốn mươi chút chút…

6.Bà giáo Nhân mang đĩa salat vào khiến Thanh Trúc rời khỏi mạch nghĩ. Cô khen mẹ: - Lâu rồi, con mới thấy mẹ trẻ như hôm nay.

Bà Nhân: - Trần đời nhà cô, lại đi khen một bà già năm mươi tuổi là trẻ. Để những lời tốt ấy mà khen chồng cô nha.

Thanh Trúc vẫn ngắm mẹ và nịnh tiếp:

- Con nói thật mà! Mẹ chịu khó nhuộm mấy sợi tóc bạc kia đi thì còn khối bác bánh tẻ U 40 bám gót. Trông mẹ còn ngon lắm!

Bà Nhân nghiêm mặt lại nhìn con gái, nói:

- Luyên thuyên. Này, mẹ hỏi, sao gần đây, con điện thoại cứ úp úp mở mở thế? Không phải của thằng Dũng gọi về, đúng không? Chẳng ai yêu thương vợ con như thằng Dũng đâu, con mà ngang trái với nó, mẹ từ.

Thanh Trúc trêu mẹ:

- Có một người đang chết rạp dưới chân con, con định quên anh Dũng vài năm, thay đổi không khí cho vui đời đấy ạ!

Bà Nhân trừng mắt lên, thất sắc, nói:

- Nòi nhà tao không sinh ra cái của ấy. Trúc, tu thân lại đi!

Thấy mẹ thất kinh quá thể, Thanh Trúc vội nói:

- Con đùa thôi! Đúng là có một thằng bạn đang gạ con nhưng con đã bảo với hắn, Bill Gates còn chả ăn thua nữa là cậu. Con thề, không hư đốn.

Cô nói thế và ôm lấy mẹ, hỏi:

- Mẹ ơi, hôm nay bác Nhật có về họp lớp không ạ?

Nét mặt bà Nhân trở nên xúc động:

- Có về họp nhưng rồi đi ngay! Tội nghiệp, trông cứ vội vội vàng vàng…

Thanh Trúc:

- Bác ấy có tặng thơ mẹ không?

Bà giáo lúng túng:

- Luyên thuyên! Già rồi thơ với thẩn gì? Gặp, thấy còn khỏe mạnh là mừng nhất.

Bà Nhân nói thế nhưng bà lại nhớ, trong cuộc hội lớp, ông Nhật có đọc thơ tặng mọi người. Bài thơ có hai câu cuối khiến bà ấn tượng: Hai tay nâng một nụ cười/ Thấy trong thăm thẳm chao ôi, một thời.

7. Ông Mảng đột ngột xuất hiện ở ngõ. Bà Nhân liền tái mặt. Thanh Trúc vội chạy ra cổng ngăn lại song ông Mảng nói như người sắp hết hơi:

-Bố, bố…xi…in… con, năm hết tết đến, cho bố sang đây cùng ăn bữa cơm đoàn kết… của nhà mình. Vợ chồng anh Mai con đã điện mời bố! Bố… già rồi… Con cho bố xin… in…

Truyện ngắn của Lê Ngọc Minh