Văn hóa, con người - thước đo hiệu quả

Văn hóa và con người là cội nguồn, là nền tảng tinh thần của mọi sự phát triển. Nếu kinh tế là động lực vật chất thì văn hóa chính là “sức mạnh mềm” định hướng tư tưởng, hành vi và nhân cách con người. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, việc phát triển toàn diện văn hóa và con người trở thành yếu tố then chốt khơi dậy nguồn nội lực tinh thần, khẳng định vị thế và tầm vóc văn hóa, con người xứ Thanh trong thời kỳ mới.

Lễ hội Đền thờ Lê Văn Hưu.

Trên vùng đất cổ - quê hương của nhà sử học Lê Văn Hưu và nghề đúc đồng danh tiếng, những giá trị văn hóa được bảo tồn và phát huy không chỉ trong không gian di sản, mà ngay trong đời sống đương đại. Điều này được minh chứng qua việc Đền thờ nhà sử học Lê Văn Hưu và Đền thờ Trà Đông được công nhận là di tích quốc gia. Cùng với đó, nghề đúc đồng Trà Đông được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đang hồi sinh mạnh mẽ với các sản phẩm đạt chuẩn OCOP 4 sao. Không dừng ở việc giữ gìn quá khứ, xã Thiệu Trung còn chú trọng xây dựng đời sống văn hóa cơ sở phong phú, khuyến khích người dân tham gia các phong trào xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa, tích cực sinh hoạt văn nghệ - thể thao, lan tỏa tinh thần đoàn kết và nếp sống văn minh.

Phó Chủ tịch UBND xã Thiệu Trung Trần Ngọc Tùng chia sẻ: “Văn hóa truyền thống đã nuôi dưỡng con người phát triển toàn diện, tạo môi trường văn minh, hiện đại, trở thành nền tảng để phát triển địa phương. Và cũng chính những con người trưởng thành từ vùng đất giàu truyền thống này đã trở thành hạt nhân trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, đưa văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần, là động lực để địa phương phát triển”.

Nếu Thiệu Trung cho thấy sức sống của văn hóa trong đời sống đương đại, thì Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh lại là biểu tượng của ký ức lịch sử, nơi tinh thần dân tộc và bản lĩnh con người xứ Thanh được bồi đắp qua thời gian. Khu di tích lịch sử Lam Kinh - cái tên nổi bật trong kho tàng di sản văn hóa nhờ những giá trị quý báu và độc đáo. Trải qua bao thăng trầm, biến động, Lam Kinh ngày nay hiện lên bề thế, uy nghiêm. Đó là sự khẳng định về sự trường tồn của văn hóa, mà trong đó con người vừa là sản phẩm từ văn hóa, cũng vừa là chủ thể văn hóa, là linh hồn của văn hóa, giúp văn hóa tỏa sáng.

Thời gian qua tỉnh Thanh Hóa đã có nhiều nỗ lực trong công tác quản lý, bảo tồn nhằm đưa Khu di tích Lam Kinh dần trở thành điểm đến văn hóa - di sản hấp dẫn. Lam Kinh được quan tâm xây dựng quy hoạch, tạo cơ sở pháp lý, khoa học, từng bước được tạo dựng “dáng hình” bề thế như ngày nay. Không những vậy, những giá trị văn hóa phi vật thể gắn với Lam Kinh được những người làm văn hóa và người dân phục dựng, thực hành thường xuyên.

Những kết quả trên cho thấy những “tín hiệu” tích cực trong việc phát triển văn hóa, con người xứ Thanh. Đó là thành quả từ việc thực hiện Chương trình nâng cao chất lượng văn hóa tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021-2025 và các nghị quyết, chương trình về phát triển văn hóa. Chương trình nâng cao chất lượng văn hóa xác định mục tiêu là xây dựng nền văn hóa và con người Thanh Hóa phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ.

Để cụ thể hóa mục tiêu, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 17-NQ/TU ngày 04/7/2024 về tiếp tục xây dựng, phát triển văn hóa và con người Thanh Hóa trong thời kỳ mới; UBND tỉnh ban hành Chương trình hành động số 172/CTr-UBND ngày 08/8/2024 về thực hiện Nghị quyết số 17-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh với 10 chỉ tiêu, 8 nhóm nhiệm vụ giải pháp với 34 đề án, kế hoạch để cụ thể hóa chương trình hành động. Các nhiệm vụ, giải pháp phát triển văn hóa và con người có sự đổi mới, đón đầu. Đặc biệt, việc xác định văn hóa đặt ngang hàng với chính trị, kinh tế, cho thấy tư duy đổi mới trong công tác lãnh đạo phát triển văn hóa của Đảng bộ tỉnh.

Trên tinh thần đó, cấp ủy đảng, chính quyền các cấp đã xác định xây dựng, phát triển văn hóa và con người Thanh Hóa đáp ứng yêu cầu hội nhập trong thời kỳ mới là mục tiêu, nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài, tạo động lực để phát triển nhanh và bền vững. Các địa phương, ngành đã xây dựng chương trình, kế hoạch cụ thể, phù hợp với địa phương, đơn vị và định hướng phát triển của tỉnh.

Một cách làm hiệu quả để nâng cao chất lượng văn hóa, con người mà các địa phương chú trọng thực hiện đó là duy trì, tổ chức triển khai nhân rộng hiệu quả nhiều phong trào, mô hình phát triển toàn diện văn hóa, con người. Điển hình như triển khai phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” với các chương trình, phong trào của các địa phương, đơn vị như: “Xây dựng gia đình văn hóa”; “Công dân kiểu mẫu”; “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo”; “Xây dựng đô thị văn minh, công dân thân thiện”... Các phong trào tạo sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của Nhân dân, góp phần phát huy phẩm chất, truyền thống tốt đẹp, hoàn thiện nhân cách, xây dựng con người Thanh Hóa đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển. Đồng thời, các phong trào đã góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh. Đến nay, tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 85,4%; tỷ lệ thôn, bản, tổ dân phố được công nhận khu dân cư văn hóa đạt 84,7%.

Phát triển toàn diện văn hóa và con người không chỉ là một mục tiêu mang tính chiến lược, mà còn là hành trình bồi đắp những giá trị tốt đẹp cho hôm nay và mai sau. Với những chuyển biến tích cực đó, Thanh Hóa đang từng bước hiện thực hóa khát vọng phát triển bằng con đường bền vững: Lấy văn hóa và con người làm trung tâm.

Bài và ảnh: Nguyễn Thùy