Nhớ mãi một Hữu Loan trong “Màu tím hoa sim”
Nhắc đến nhà thơ Hữu Loan người đọc thường nhớ đến những bài thơ tình mang đầy tâm sự và đậm khí chất người lính, nhưng để lại sâu sắc và ấn tượng nhất trong lòng bạn đọc có lẽ là một “Màu tím hoa sim”, cái màu khiến người đọc không khỏi xót xa, ngậm ngùi, tiếc thương cho một “em gái” hồng nhan bạc phận.
Nhà thơ Hữu Loan. Ảnh: Internet
Đặc biệt, với lối viết tự do mang âm điệu giàu nhạc tình, tràn đầy tình yêu thương và xuất phát từ nỗi lòng của riêng ông, nhà thơ Hữu Loan đã chinh phục biết bao thế hệ người đọc cùng xúc động và đồng cảm theo trái tim tác giả.
Nhà thơ Hữu Loan, tên thật là Nguyễn Hữu Loan, sinh năm 1916, tạ thế ngày 18-3-2010 tại quê nhà ở thôn Vân Hoàn, xã Nga Lĩnh (Nga Sơn, Thanh Hóa). Ông đỗ tú tài năm 1943, từng đi dạy học, tham gia Mặt trận bình dân, tham gia Việt Minh ở thị xã Thanh Hóa (nay là TP Thanh Hóa).
Bài thơ “Màu tím hoa sim” ra đời sau khi người vợ đầu tiên của ông là bà Lê Đỗ Thị Ninh qua đời tại quê nhà vào năm 1949. Nhà thơ nghe tin dữ khi đang trên đường hành quân khiến ông đã viết lên những vần thơ bất hủ và “Màu tím hoa sim” đã đi sâu vào lòng người đọc cho đến tận bây giờ.
Chiều hành quân
Qua những đồi hoa sim
Những đồi hoa sim
những đồi hoa sim dài trong chiều không hết
Màu tím hoa sim
tím chiều hoang biền biệt.
“Màu tím hoa sim” nói về một cuộc tình đau khổ trong chiến tranh. Nhân vật chính trong bài thơ là tác giả với cô thiếu nữ xinh đẹp Lê Đỗ Thị Ninh. Họ yêu nhau, cưới nhau, trước khi chia tay nhau để anh lính đi ra trận. Anh vẫn thường lo lắng nếu như mình bỏ mạng nơi chiến trường thì thương cho người vợ, thế nhưng vào cái ngày anh trở về với niềm háo hức, thì nghe tin vợ đã mất. Trong miền hồi tưởng, anh nhớ về những kỷ niệm xưa, với hình bóng dịu dàng, thầm lặng của người thiếu nữ, anh nghĩ đến những đứa em, những người anh của cô gái cũng đã đi lính nơi xa xăm. Rồi anh lại ra đi. Trên con đường hành quân, qua những đồi sim tím, hình bóng của người vợ nhỏ vẫn vang về đâu đó.
Trên thực tế, bà Ninh là con gái của ông Lê Đỗ Kỳ, kỹ sư canh nông, đã từng giữ chức Tổng Thanh tra Canh nông Đông Dương. Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, ông Kỳ là đại biểu Quốc hội khoá đầu tiên. Vợ ông là con một nhà khoa bảng đất Thanh Hóa, sau cách mạng có công tác ở Hội phụ nữ. Hữu Loan quen biết gia đình ông Lê Đỗ Kỳ khi nhà thơ 26 tuổi và được mời về dạy học cho ba người con trai lớn của ông quan kỹ sư Canh nông, lúc đó cô Ninh mới 8 tuổi. Trong suốt thời gian ở trong gia đình họ Lê Đỗ, ông coi cô như em gái của mình.
Sau này, khi biết được gia đình ông bà Kỳ có ý tác thành, nhà thơ về thưa chuyện với ông bà xin cưới cô Ninh. Đám cưới diễn ra đơn giản. Bà Ninh tuy là con nhà giàu nhưng cô sống hết sức giản dị, ngày cưới cô còn không đòi phải may áo mới vì cô Ninh nói với ông là vợ chồng cốt ở yêu nhau, không cần bày vẽ.
Tôi người Vệ quốc quân
xa gia đình
Yêu nàng như tình yêu em gái
Ngày hợp hôn
nàng không đòi may áo mới
Nhà thơ và “cô em gái nhỏ” làm lễ thành hôn năm 1949 trong một lần ông xin về phép. Điểm nổi bật của đám cưới chỉ là chiếc bình hoa. Chiếc bình mà ba tháng sau ông về khóc vợ đã thành chiếc bình đựng hương trên mộ, chiếc bình hương đặc biệt ấy ông Hữu Loan vẫn giữ đến tận bây giờ, đặt trên bàn thờ cô Ninh. Từ ngày cưới đến ngày cô Ninh mất là hơn 3 tháng. Số ngày cô sống bên chồng chỉ đếm trên đầu ngón tay. Cô Ninh hay mặc áo tím và ông cũng đã có lần dẫn cô đi chơi lên những đồi hoa sim tím và ngẫu nhiên là dọc bờ sông nơi cô mất cũng mọc đầy những hoa sim tím.
Lấy chồng thời chiến binh
Mấy người đi trở lại
Nhỡ khi mình không về
thì thương
người vợ chờ
bé bỏng chiều quê...
Chiếc bình hoa ngày cưới
thành bình hương
tàn lạnh vây quanh
Hôm nay, ngày 18/3 là tròn 13 năm kể từ ngày nhà thơ Hữu Loan đi thật xa. Bạn đọc vẫn nhớ đến ông về một câu chuyện đời có thật nhưng lạ kỳ như một huyền thoại về một lão thi nhân. Hơn hết, câu chuyện về tác giả “Màu tím hoa sim” sẽ đi mãi vào lòng mỗi độc giả khi lướt qua. Và chừng nào người ta còn nói đến nhân cách một nghệ sĩ, một kẻ sĩ, thì cái tên Hữu Loan hẳn sẽ còn lấp lánh ánh kim cương.
Hương Giang (tổng hợp)
{name} - {time}
- 2023-03-20 13:15:00
♦ Sự kiện văn hóa - thể thao - giải trí ngày 20-3
- 2023-03-20 08:36:00
Về quê hương của người anh hùng “áo vải” Lê Hoàn
- 2023-03-17 14:00:00
Từ “cháy thành vạ lây” đến “ao cá lửa thành”
Người dân nô nức trẩy hội Sòng Sơn - Ba Dội
♦ Sự kiện văn hóa - thể thao - giải trí ngày 17-3
Văn bia và dấu ấn văn hóa lịch sử của xứ Thanh
♦ Sự kiện văn hóa – thể thao – giải trí ngày 16-3
60% du khách tham gia du lịch văn hoá tâm linh dịp đầu năm
Tấm Bản đồ tỉnh Thanh Hóa thời vua Tự Đức được bán đấu giá ở Pháp
Tượng vàng Oscar 2023 gốc Việt Quan Kế Huy - vinh quang chưa bao giờ là muộn
Sôi nổi Hội thi “Nấu cơm truyền thống” tại Lễ hội Sòng Sơn - Ba Dội
Phát huy giá trị của hát khúc trong cuộc sống hôm nay và mai sau