Thương những mùa xoài...

Cánh cửa mùa hè mở ra một miền xanh trong rộn rã thanh sắc, như giục gọi bước chân tôi quay về mảnh vườn của mẹ. Gốc xoài già đứng trầm tư ở một góc vườn, vô vàn chùm hoa xoài bé xíu màu vàng nhạt, qua bao ngày chờ đợi đã tượng hình thành quả xoài non đong đưa trong gió. Chúng âm thầm lớn dần dưới bàn tay khéo léo của mẹ thiên nhiên, để rồi một ngày nọ tôi đã phải ngỡ ngàng nhận ra giữa khoảng trời trong veo là những chùm xoài đầy đặn, lúc lỉu.

Tôi về lại quê nhà giữa mùa xoài trĩu quả, lủng lẳng trên tán cây cao thu hút những ánh nhìn. Chùm quả mọng níu ghì cành nhánh, vạt nắng đầu mùa dịu dàng phớt lên quả xoài một màu ửng vàng bắt mắt. Tán xoài rộng bao dung tỏa bóng mát yên lành, lá đan xen lá cùng khúc rì rào bất tận mỗi khi có làn gió ngang qua. Hương xoài chín rất nhẹ tan vào góc quê êm ả, kịp để lại chút dư âm dịu ngọt trong lòng người. Mùa xoài đã về giữa xôn xao tiếng chim rót vào tâm hồn, trong giấc mơ quê nhà lặng thầm giữa dòng thời gian.

Trong ánh nắng mênh mông phóng khoáng đổ xuống như rót mật, màu của vỏ xoài được nhuộm vàng từ đỉnh đầu lan dần xuống dưới. Những quả xoài dân dã, bình dị lớn lên giữa bao ánh mắt đợi mong, khơi gợi trong tôi dòng chảy ký ức miên man dạt về bến bờ thơ ấu.

Mùa xoài chín, cha lom khom vót tre làm chiếc lồng hái quả, chỉ cần đứng dưới gốc cây khéo léo giật nhẹ là quả xoài sẽ nằm gọn trong lồng. Mẹ lót rơm khô trên chiếc rổ nan, rồi nhẹ nhàng đặt vào đó những quả xoài chín ửng cha mới hái. Nếu không hái sớm thì chúng bị gió lay rụng xuống đất, hoặc bị chim ăn không còn được nguyên vẹn. Vào đầu mùa, bao giờ cha cũng chọn những quả chín hườm, to tròn, tươi ngon nhất để kính cẩn dâng lên ông bà tổ tiên.

Những ngày còn bé, tôi thường lon ton theo mẹ ra góc chợ quê ngồi bán xoài, rồi nóng lòng đợi được thưởng cho vài chiếc bánh trôi, bánh đúc. Từng quả xoài chín mọng, vàng ươm còn lấm vết nhựa cây, chắt chiu vị ngọt dịu êm, hương thơm mộc mạc mà vấn vương, quyến luyến. Mẹ vừa bán vừa biếu những người quen gặp được ở chợ, nồng hậu trao cho nhau tấm lòng người nhà quê thơm thảo, nên thường là buổi chợ chưa tan mà rổ xoài đã hết. Những đồng tiền lẻ được mẹ vuốt lại cho phẳng phiu, rồi khéo léo vun vén từng bữa cơm gia đình.

Những mùa xoài khi anh em tôi phải xa nhà đi học, mẹ tảo tần gói ghém từng quả chín vào chiếc thùng đựng lỉnh kỉnh quà quê, rồi gửi vào phố cho đàn con luôn canh cánh nỗi nhớ nhà. Cầm trên tay quả xoài thơm nồng nã, trong lòng tôi lại xốn xang bao ký ức trong veo của những trưa trốn ngủ trèo cây, ngồi vắt vẻo trên cành cao thích thú ăn luôn những quả xoài chín lịm. Nhớ những bữa cơm cả nhà quây quần lao xao cười nói, giữa mâm cơm là tô xoài bằm dằm nước mắm đường chua ngọt khó quên. Nhớ cả những chiếc bánh xoài màu vàng mật, mẹ tráng từng lát mỏng trên chiếc nia to rồi nhón chân phơi lên hiên nắng. Từng quả xoài mẹ gửi như lưu giữ vẹn nguyên tình yêu thương lặng thầm, cùng bao nỗi hy sinh thấm thía, để lòng tôi vỡ oà trong từng giọt ký ức rưng rưng.

Nhìn những trái xoài được xếp ngay ngắn trong ổ rơm khô, tôi xót xa mường tượng dáng cha liêu xiêu ngước lên cao hái quả, bên cạnh là mẹ ngồi lụi cụi đặt chúng vào chiếc rổ tre. Chợt nhận ra lẫn trong vị ngọt của xoài là vị mồ hôi ròng rã suốt một đời lam lũ của cha mẹ. Có lẽ bởi thế mà dẫu tôi có ăn nhiều loại xoài khác được bày bán khắp nơi, cũng không thể tìm được vị của quả xoài quê nhà. Những quả xoài mang theo vị của ký ức, của tình yêu thương vô hạn, cùng nỗi quay quắt dõi về cố hương...

TRẦN VĂN THIÊN