Làm du lịch thì không nên “ăn xổi”

Làm gì để du lịch thoát tình trạng “ăn xổi” theo mùa vụ, để hướng dẫn viên không bị “đói tour”, sức hấp dẫn của điểm đến không bị giảm đi? Là bài toán phải giải quyết từ việc thay đổi tư duy, nhận thức của người làm du lịch và các cơ quan quản lý du lịch.

Mùa hè vốn được coi là “mùa du lịch” với các khu du lịch biển.

Dãy nhà tôi những ngày hè oi bức này, tối tối mọi người hay ngồi quây lại trong sân vườn nhà ông Chín. Mấy ông thì uống bia cho mát, các bà thì phe phẩy cái quạt nan, cười hà hà kể chuyện từ xóm này sang xóm kia. Lũ trẻ cũng vừa kết thúc năm học, í ới gọi nhau đi chơi trước khi vào năm học mới.

Câu chuyện cuối tuần lần này không xoay quanh giá cả nông sản, chuyện chính trị thế giới, hay kinh tế quốc nội như thường lệ, vì mấy ông bạn còn bận giành nhau kể chuyện được con đưa đi du lịch dịp lễ, lần này là “sang bển” hẳn hoi.

Nói đến nước ngoài nhưng cũng là loanh quanh mấy nước Thái Lan, Singapore, rồi cả Campuchia vì sẵn SEA Games vừa kết thúc.

Giọng ông Chín hào hứng nhất xóm, kể rằng vài năm gần đây các con bắt đầu có dư, mỗi năm lại cho ông đi một tỉnh ở Việt Nam để khám phá đất nước. Năm nay đang xem giá đi Phú Quốc, tỉ mẩn so sánh thiệt hơn thì anh con trai phát hiện giá đi tour Thái Lan rẻ hơn hẳn.

Tour Bangkok - Pattaya - Lễ hội Té nước Thái Lan, đi từ Hà Nội giá chỉ khoảng 6,5 triệu đồng/khách, trong khi khảo sát trên mạng lúc đó, riêng vé máy bay khứ hồi Hà Nội - Phú Quốc rẻ nhất đã gần 5 triệu đồng/người; tính thêm cả ăn uống ngủ nghỉ, tiết kiệm lắm cũng mất 8-9 triệu đồng một suất cho cả chuyến. Ông Chín kể hết lịch trình 4 ngày 3 đêm ở Thái Lan rồi chép miệng: “Lạ chưa, đi nước ngoài giờ rẻ hơn trong nước luôn”.

Nhận xét này tuy lạ nhưng cũng không còn mới. Từ đầu năm 2023, chuyện tour nội đắt hơn tour ngoại đã được nhận thấy rõ rệt. Dịp lễ 30-4 và 1-5 hay dịp nghỉ 1-6 sắp tới và dịp lễ dài 2-9 chính là những mùa vụ lớn của ngành du lịch.

Mùa hè cũng luôn được gọi là “mùa du lịch”, nên giá vé máy bay, dịch vụ lưu trú cũng tăng lên so với các khoảng thời gian khác. Các công ty du lịch, khách sạn, dịch vụ trong thời điểm này cũng mang tâm thế “tận thu” và “bóp ví” du khách.

Tất nhiên, yếu tố mùa vụ - tận dụng sự khác biệt giữa các không gian trong cùng thời điểm, sự thay đổi tích cực về thời tiết, cảnh quan, văn hóa, ẩm thực giữa các vùng miền, các sự kiện thể thao - văn hóa, các kỳ nghỉ của khách - là một đặc tính tất yếu của ngành du lịch.

Nhưng khai thác mùa vụ khác với phụ thuộc vào mùa vụ. Tình trạng phụ thuộc mùa vụ về lâu dài sẽ làm giảm sức hấp dẫn của điểm đến, giảm tỷ lệ trở lại của du khách, thay vì nuôi dưỡng nguồn thu lâu dài, các bên liên quan tới điểm đến đều tranh thủ tận thu, bởi tư duy “làm một mùa, ăn cả năm”.

Tư duy nhiệm kỳ của chính trị, tư duy thương vụ của doanh nhân và lối canh tác “nhìn giá chọn giống cây” của nông dân đều đang dần thay đổi. Du lịch, một ngành kinh tế giàu tiềm năng, không lý do gì để chậm chuyển đổi, nhằm thoát khỏi sự lệ thuộc vào “mùa vụ”.

Du lịch là ngành tổng hợp, từ giá trị kinh tế, văn hóa, xã hội, cảnh quan sinh thái đến căn bếp, nếp nhà. Ngành du lịch có thể tận dụng tính hấp dẫn sẵn có của ẩm thực, danh thắng, con người Việt Nam để phục vụ tốt nhất ham muốn “món ngon vật lạ” của con người - thứ nhu cầu không phụ thuộc vào mùa vụ.

Làm gì để du lịch thoát tình trạng “ăn xổi” theo mùa vụ, theo người viết, là bài toán phải giải quyết từ việc thay đổi tư duy, nhận thức của người làm du lịch. Chăm sóc tốt khâu này, chắc rằng sẽ đưa được cái nhìn khác về du lịch với du khách trong nước và quốc tế, để điểm đến nào cũng có thể hút khách vào dịp cuối tuần, góp phần tăng thời gian du lịch trong năm.

Hoàng Sơn