Dạy AI từ tiểu học: Làm thế nào để kích thích sáng tạo thay vì lười suy nghĩ?

Bộ GD-ĐT vừa chính thức ban hành khung nội dung thí điểm giáo dục trí tuệ nhân tạo cho học sinh bậc phổ thông. Theo đó, khung nội dung giáo dục AI cho học sinh được phát triển dựa trên 4 mạch kiến thức chính, tương ứng với 4 miền năng lực, hoà quyện và bổ trợ cho nhau, bao gồm: tư duy lấy con người làm trung tâm, đạo đức AI, các kĩ thuật và ứng dụng AI, thiết kế hệ thống AI.

Ảnh minh họa.

Khung nội dung được thiết kế tương ứng với hai giai đoạn giáo dục: giai đoạn giáo dục cơ bản (bao gồm cấp tiểu học và cấp trung học cơ sở) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (cấp trung học phổ thông).

Bà Nguyễn Thị Lệ Thủy, Phó Giám đốc kiêm Trưởng phòng đào tạo Công ty Cổ phần Giáo dục và Công nghệ số Việt Nam nhận định, việc đưa AI vào giảng dạy mang lại nhiều lợi ích to lớn cho học sinh từ tiểu học. Sinh ra trong thời đại công nghệ, trẻ em từ 4-5 tuổi đã có thể sử dụng thành thạo các thiết bị thông minh, do đó, việc tiếp cận với AI từ sớm không chỉ giúp các em hiểu về bản chất của công nghệ mà còn khơi gợi sự sáng tạo và ham học hỏi.

Theo bà Thủy, để dạy AI cho học sinh hiệu quả ngay từ bậc tiểu học, giáo viên cần trang bị cho mình kiến thức, hiểu biết về AI để lựa chọn các phương pháp truyền tải kiến thức phù hợp với từng đối tượng học sinh. Đơn cử như với học sinh tiểu học, các bài giảng cần bắt mắt, gần gũi, dễ tiếp cận. Chẳng hạn, thầy cô có thể dùng AI dạy phép trừ bằng cách tạo một clip có 10 con thỏ trong hang, khi có 2 con chạy ra khỏi hang, hỏi trong hang còn lại bao nhiêu con.

Với nhiều năm đào tạo ứng dụng công nghệ cho giáo viên, bà Thủy cho rằng, làm thế nào để đưa AI vào bài học một cách gần gũi, sinh động là thách thức rất lớn cho giáo viên, đặc biệt là giáo viên tiểu học: “Việc đưa AI vào giảng dạy từ bậc tiểu học đòi hỏi giáo viên có cách nhìn mới, sáng tạo trong bài giảng, sử dụng AI như công cụ hữu hiệu để đạt được mục đích của các bài giảng. Khi hiểu bản chất rằng AI chỉ là công cụ hỗ trợ, thầy cô mới là người điều khiển, làm chủ, đưa ra ý tưởng để AI thực hiện, việc ứng dụng sẽ dễ dàng hơn. Trong quá trình đi tập huấn cho giáo viên, chúng tôi nhận thấy còn rất nhiều thầy cô, nhất là ở các vùng nông thôn còn khá mơ hồ, khó tiếp cận AI.

Có thể hình dung, việc đưa AI vào giảng dạy cũng giống như trước đây chúng ta di chuyển bằng xe máy, ô tô thì nay có thể đi bằng máy bay để nhanh đến điểm đích hơn, rút ngắn thời gian, quãng đường cần đi. Việc học cách sử dụng AI cũng vậy, công cụ này sẽ giúp thầy cô và các em giảng dạy, học tập hiệu quả hơn.

Đối với học sinh, khi các em hiểu rằng AI là một công cụ và mình là người điều khiển cái công cụ đó, các em sẽ có tính chủ động, sáng tạo và hứng khởi trong học tập. Khi thí điểm dạy AI từ tiểu học trong tất cả các môn học, tránh làm nội dung này trở nên căng thẳng, khiến các em sợ hãi sẽ rất khó tiếp cận”, bà Thủy nhấn mạnh.

PGS.TS Phạm Văn Thuần, Giám đốc Học viện Quản lý giáo dục cho rằng, chuyển đổi số trong giáo dục đã được triển khai từ rất sớm. Việc ứng dụng AI được triển khai dưới 2 hình thức chính gồm trong quản trị nhà trường và trong hoạt động giảng dạy. Tại các cơ sở giáo dục đại học, AI còn ứng dụng trong các hoạt động nghiên cứu.

Trong bối cảnh AI phát triển như vũ bão, PGS.TS Phạm Văn Thuần nhận định, AI mang lại những tác động tích cực, hỗ trợ tốt hơn công tác quản lý, giảng dạy, song cũng có những “tác dụng phụ” khó tránh. Do đó, vấn đề đặt ra là cần sử dụng AI thế nào giúp hỗ trợ tốt nhất hoạt động giảng dạy, học tập, kích thích sự sáng tạo, đổi mới và hạn chế tối đa những tác động tiêu cực của AI đến trẻ em, trong đó có vấn đề lười suy nghĩ, ỉ lại.

Để thực hiện hiệu quả chương trình thí điểm dạy AI, PGS.TS Phạm Văn Thuần cho rằng, các trường sư phạm cần hỗ trợ các trường phổ thông trong việc bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý. Bộ GD-ĐT cũng cần sớm ban hành các chương trình bồi dưỡng giáo viên, tập trung vào các kỹ năng còn thiếu. Đối với các khu vực khó khăn, việc ứng dụng AI đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ về hạ tầng số và cơ sở vật chất hiện đại. Trong bối cảnh các trường nội trú, bán trú đang được nâng cấp cùng những chính sách lớn như xây trường liên cấp vùng biên giới, PGS.TS Phạm Văn Thuần kỳ vọng nhiều trường vùng cao sẽ sớm đủ điều kiện để đưa AI vào giảng dạy một cách thiết thực, phù hợp với đặc thù địa phương.

Theo VOV