Dấu ấn Đền thờ Tư Mã Hai Đào ở huyện vùng biên

Cách cửa khẩu biên giới Tén Tằn (nay là thị trấn Mường Lát) huyện Mường Lát không xa, ngôi đền thờ tướng quân Tư Mã Hai Đào được người dân xây dựng khang trang, nhằm cảm tạ, tri ân vị phò mã đã có công khai phá, bảo vệ biên giới.

Theo nhiều già làng kể lại, vào khoảng thế kỷ thứ XV, có một người trai ở làng Đào thuộc Mường Khô xưa (nay là xã Điền Quang, huyện Bá Thước). Thuở nhỏ mồ côi cha mẹ, giỏi chơi đu, chơi cù, luyện kiếm, khi lớn lên tinh thông võ nghệ. Nghe tin triều đình chiêu mộ anh tài, phò vua diệt giặc ngoại xâm, chàng trai được nhà vua ưng thuận và trở thành phò mã Hai Đào.

Thuở ấy, vùng biên giới nước ta gặp họa ngoại xâm. Phò mã Hai Đào xin vua cầm quân đi dẹp giặc, giữ yên vùng biên giới. Vua phong tướng quân và cấp vũ khí, quân lương cho chàng ra trận. Hai Đào trở về quê triệu tập binh Mường, rèn thêm vũ khí rồi xuất binh đuổi giặc ở khu vực biên giới (thị trấn Mường Lát ngày nay) đánh đuổi giặc ngoại xâm, trấn ải biên cương.

Được nhà vua phong tước Tư mã Biên phòng đóng đồn tại Tén Tằn (thị trấn Mường Lát ngày nay). Thấy đất Mường Xia đẹp còn thưa thớt dân cư, ông chọn Mường Xia xây dựng thủ phủ và sinh sống. Ông xin nhà vua cho được lập làng dựng bản, dân từ Mường Bén và Mường Sôi bên Lào cũng lần lượt quay về.

Sau khi ông mất, đồng bào Thái nói riêng và đồng bào các dân tộc nói chung đã lập đền, hương khói thờ phụng Tướng quân Hai Đào.

Hàng năm Lễ hội Tén Tằn thờ Tư Mã Hai Đào được tổ chức vào ngày 29 tháng Chạp (tức ngày 29 Tết âm lịch).

TRUNG LÊ