Nghè làng Đông Lỗ nơi còn lưu giữ nhiều sắc phong quý

Di tích lịch sử Nghè làng Đông Lỗ (còn gọi là Đền thờ Thành hoàng làng Đông Lỗ, xã Thiệu Long, huyện Thiệu Hóa) hiện còn lưu giữ được nhiều sắc phong và bia đá có niên đại hàng trăm năm ghi danh những người đỗ đạt.

Nghè thờ hai vị thần là Cao Minh Quảng Đức tôn thần và Uy Minh Hoằng Đức tôn thần. Đây là những người đã có công giúp nước, bảo vệ và che chở cho dân, được Nhân dân tôn thờ và các triều đại phong kiến ban tặng sắc phong.

Tương truyền, khi mới 17 tuổi, tài năng của Cao Minh Quảng Đức tôn thần và Uy Minh Hoằng Đức tôn thần đã nổi tiếng, uy lực truyền đến triều đình, Vua biết tin xuống chiếu triệu về triều thi tài năng. Sau khi thi tài được Vua phong tước nhưng hai ông không nhận, chỉ xin về nhà.

Sau đó có giặc Ai Lao và Chiêm Thành nổi lên cướp bóc dân cư, chiếm đoạt đất đai nước ta, Vua đích thân cầm quân đi đánh giặc nhưng không đẩy lui được quân địch, bèn truyền lệnh trong nước ai tài phá được địch thì giúp triều đình.

Biết tin, hai ông đã xin đi đánh giặc Chiêm Thành. Hai ông cho quân tiến đến trang ấp Đông Lỗ, triệu tập Nhân dân chọn lấy người tài, xin Vua cấp thêm binh mã để tiếp chiến rồi chia quân làm hai đạo đánh giặc làm quân Chiêm Thành vỡ trận tan tác.

Vua triệu hai ông về triều thưởng tước lộc nhưng hai ông không nhận, chỉ xin với Vua lấy trang Đông Lỗ làm nơi trú dưỡng. Vua ưng thuận, hai ông trở về trang Đông Lỗ mở yến tiệc khao thưởng quân dân.

Sau khi hai ông mất, Nhân dân trang bản làm tấu về triều, Vua ban sắc phong cho dân ở hai cung của trang Đông Lỗ trùng tu cung sở làm nơi thờ.

Qua các đạo sắc phong được các triều đại phong kiến ban cho các vị thần từ niên hiệu Vĩnh Thịnh thứ 6 (1710) đến niên hiệu Khải Định thứ 9 (1924) có thể khẳng định nghè làng Đông Lỗ đã có từ thời Hậu Lê.

Hiện nay ở nghè còn lưu giữ rất nhiều sắc phong do các triều Vua phong tặng cho hai vị thần này. Trong đó có 10 đạo sắc thời Lê, từ năm Vĩnh Thịnh thứ 6 (1710) đến năm Cảnh Thịnh thứ 4 (1796) và các đạo sắc thời Nguyễn (từ năm Thiệu Trị thứ 4 (1844) đến năm Khải Định thứ 9 (1924).

Nội dung các đạo sắc phong thời Lê đều ban phong mỹ tự cho các vị thần, không ghi tên địa danh (3 đạo sắc ban cho Cao Minh Quảng Đức tôn thần và 7 đạo sắc ban cho Uy Minh Hoằng Đức tôn thần).

Riêng các đạo sắc phong thời Nguyễn đều được ghi rõ các mỹ tự được ban và địa danh thờ tự. Trong 9 đạo sắc phong thời Nguyễn có 5 đạo sắc gồm 3 sắc niên hiệu Thiệu Trị thứ 4 (1844), 1 sắc niên hiệu Tự Đức thứ 3 (1850) và 1 sắc niên hiệu Đồng Khánh thứ 2 (1887) đều chuẩn cho xã Đông Lỗ, huyện Thụy Nguyên phụng thờ hai vị thần như cũ…

Ông Lê Văn Vũ, người trong coi nghè làng Đông Lỗ cho biết các sắc phong đã được dịch ra chữ quốc ngữ để người dân dễ tiếp cận.

Năm 1958 - 1960 nghè làng Cao Lỗ bị phá để làm các công trình công cộng, chỉ còn lại phần nền. Trong những năm qua, việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị lịch sử không chỉ được chính quyền mà còn được đông đảo người dân địa phương quan tâm. Nghè làng được trùng tu trên nền đất cũ của di tích. Năm 2018 tỉnh hỗ trợ 300 triệu đồng cùng với ngân sách địa phương đã xây dựng thêm nhà sửa lễ, tường rào, trang bị hệ thống điện, nước…

Bia đá ghi danh những người đỗ đạt.

Nghè làng Đông Lỗ gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của người dân, trở thành một trung tâm sinh hoạt văn hóa của địa phương. Nghè đã được xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh năm 2016.

Phương Anh