Văn hóa ứng xử trong gia đình: Đừng xem nhẹ

“Giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa ứng xử tốt đẹp trong gia đình” là chủ đề của ngày Gia đình Việt Nam 28/6/2019.

Đây là một thông điệp để gửi tới các gia đình Việt về ý nghĩa của văn hóa ứng xử bởi đây chính là yếu tố quan trọng để xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc, bền vững. Trong guồng quay của đời sống hiện đại, đôi khi những giá trị về đạo đức, về cách ứng xử có văn hóa bị xem nhẹ, vì thế chủ đề về gia đình năm 2019 giúp chúng ta có ý thức và trách nhiệm hơn nữa trong việc ứng xử một cách có văn hóa với các thành viên trong chính ngôi nhà của mình.

Trước đó, Bộ VH,TT&DL cũng đã ký Quyết định 4843 ban hành thí điểm “Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình”, có hiệu lực từ ngày 8/12/2017. Trong đó, tiêu chí chung được đưa ra là: Tôn trọng - Bình đẳng - Yêu thương và Chia sẻ. Bên cạnh đó là tiêu chí ứng xử cụ thể đối với từng đối tượng mà ở đó: vợ, chồng chung thủy, nghĩa tình; Cha mẹ với con, ông bà với cháu: gương mẫu, yêu thương...

Thực tế hiện nay, văn hóa ứng xử trong gia đình đang đi xuống và điều dễ nhận thấy đấy là khi cuộc sống ngày càng hiện đại thì chuyện ứng xử có văn hóa ít được coi trọng hơn. Bằng chứng là vài năm trở lại đây, có nhiều câu chuyện đau lòng về gia đình đã xảy ra, nguyên nhân lại cũng bắt đầu từ việc ứng xử thiếu văn hóa. Đấy là câu chuyện về một người cha ở xã Nông Trường (Triệu Sơn) đánh con gái đến bầm tím người chỉ vì con không chịu nói vì sao có vết xước trên mặt. Đấy là câu chuyện ghen tuông của một người chồng ở xã Xuân Dương (Thường Xuân) vì nghi vợ ngoại tình mà tước đoạt cả tính mạng của vợ... Quay trở lại với câu chuyện của người cha đánh con ở xã Nông Trường mà mới đây người cha đã bị Công an huyện Triệu Sơn xử phạt 2,5 triệu đồng. Nếu ứng xử một cách có văn hóa, khuyên bảo con nhẹ nhàng và hãy để con từ từ giải thích mà không phải dùng đến sự quát tháo, đòn roi thì câu chuyện có lẽ đã đi theo chiều hướng tốt đẹp hơn.

Đấy là những câu chuyện mang tính chất nghiêm trọng vì thiếu đi văn hóa trong cách ứng xử. Khi đã không có văn hóa thì con người sẽ không kiểm soát được hành vi, dễ dẫn đến bạo lực với chính người thân của mình.

Trong cuộc sống gia đình, có những câu chuyện mâu thuẫn giữa các thành viên không lớn tuy nhiên nếu không được giải quyết một cách triệt để, không được góp ý thẳng thắn thì chuyện bé lại xé ra to. Gia đình nào cũng đã trải qua những hoàn cảnh như việc vợ, chồng bất đồng quan điểm hay mẹ chồng xích mích với nàng dâu... Vấn đề ở chỗ khi chồng giận thì vợ bớt lời, nàng dâu sai thì mẹ chồng động viên, tâm sự hay mẹ chồng có lỡ lời thì con dâu cũng cố gắng im lặng để khi nào vui vẻ thì ngồi thủ thỉ với mẹ...

Chia sẻ của chị Nguyễn Thị Hương ở xã Đông Lĩnh (TP Thanh Hóa) là một ví dụ. Chị Hương nói: Tôi không có nhan sắc nhưng lấy được anh chồng lại rất đẹp trai. Ngay cả sau này, khi đã có 3 mặt con, mẹ chồng tôi vẫn đôi lần chê tôi trước mặt người khác. Tôi giận nhưng không biết làm gì, mỗi lần như vậy chỉ cười xòa: xấu có cấu nuôi chồng mẹ ạ. Và tôi cứ cố gắng từng ngày để làm tròn vai của người vợ, người mẹ, người con... Nếu cứ làm lớn chuyện thì mâu thuẫn mẹ - con thậm chí chồng - vợ lại càng lớn...

Văn hóa ứng xử trong gia đình chưa bao giờ là thừa mà càng cần phải gìn giữ và phát huy từ thế hệ này sang thế hệ khác. Thiếu văn hóa ứng xử là thiếu hơi ấm của hạnh phúc gia đình, thiếu đi sự đoàn kết, gắn bó và càng khiến con người ta xa nhau hơn. Xin được trích lời của TS. Lê Trung Kiên, Viện Văn hóa và Phát triển (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) để khép lại bài viết này: “Gia đình là trường học đầu tiên, là tế bào của xã hội, gia đình có phát triển tốt thì cộng đồng xã hội mới phát triển tốt, chất lượng văn hóa ứng xử gia đình là cái cốt lõi của sự bền vững tạo nên nền tảng văn hóa gia đình độc đáo đậm đà giàu bản sắc truyền thống dân tộc tiếp tục được giữ gìn và phát huy trong thời kỳ hội nhập và phát triển. Xã hội văn minh phải bắt đầu từ văn hóa ứng xử trong mỗi gia đình để hướng tới thiết lập văn hóa cộng đồng và xã hội đi lên vững chắc”.

Thiện Nhân