Mùa nếp nương ở Quang Chiểu - mùa no ấm

Thời điểm này, bà con nông dân xã Quang Chiểu đang bước vào vụ thu hoạch lúa nếp Cay Nọi. Đây là giống lúa đặc sản cho hạt gạo nổi tiếng thơm ngon, gắn liền với đời sống văn hóa, sinh hoạt của bà con các dân tộc thiểu số nơi đây. Năm nay, lúa được mùa, được giá nên bà con rất phấn khởi.

Niềm vui được mùa của người nông dân xã Quang Chiểu.

Những ngày này về xã Quang Chiểu - một xã biên giới vùng cao của tỉnh Thanh Hóa, đến đâu cũng bắt gặp cảnh người dân thu hoạch lúa nếp nương. Gia đình nào cũng tất bật vào vụ, người gặt, người chở lúa, người sàng sảy ngay tại bờ ruộng, không khí rất rộn ràng. Mùi thơm hương lúa chín bay khắp các nẻo đường, thôn, bản. Đây là giống lúa nếp Cay Nọi trồng trên ruộng bậc thang từ tháng 5, mỗi năm duy nhất chỉ một vụ. Thời gian gieo trồng lâu ngày nên lúa chín muộn, hạt gạo rất thơm, ngon, giàu dinh dưỡng.

Cũng như những gia đình khác, bà Vi Thị An, ở Bản Pùng, xã Quang Chiểu, đang tất bật thu hoạch vụ lúa nếp Cay Nọi. Mặc dù không phải là hộ có diện tích trồng lúa nếp Cay Nọi nhiều nhất bản, nhưng từ đầu vụ thu hoạch đến nay, ngày nào bà cũng bận rộn gặt hái, sàng sảy, chọn những hạt lúa chắc để đóng bao cho thương lái đến mua. Niềm vui ánh lên trên gương mặt bà bởi đây là vụ mong đợi nhất trong năm của cả nhà. Bà nhẩm tính sau khi để lại một số lúa để gia đình ăn trong năm, số lúa còn lại sẽ bán cho thương lái. Số tiền bán lúa vụ này của gia đình được khoảng 15 triệu đồng, đủ trang trải một số việc lớn trong nhà.

Năm nay, điều kiện chăm sóc tốt hơn nên các thửa ruộng năng suất lúa đều cao hơn các năm trước. Cách thu hoạch lúa của người dân nơi đây cũng khá đặc biệt bởi họ không vội vàng, mỗi ngày thu hoạch một khoảnh ruộng cho đến khi gặt hết. Thời gian thu hoạch vì thế có thể kéo dài khoảng nửa tháng. Các khâu thu hoạch hoàn toàn thủ công từ cắt lúa đến sàng sảy ngay tại ruộng loại bỏ hạt lép, chỉ lấy những hạt lúa chắc để đóng vào bao. Rơm rạ cũng được phơi luôn ngoài đồng. Thường là việc cắt lúa, sàng sảy là của phụ nữ. Những người đàn ông sẽ đi xe máy đến bờ ruộng chở bao lúa về phơi trên đường làng hoặc sân nhà. Sau khi thu hoạch, bà con sẽ giữ lại một phần để dùng trong bữa ăn thường ngày của gia đình hoặc sử dụng trong các dịp lễ, tết, còn lại được bán cho thương lái.

Gạo đặc sản Cay Nọi đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao của tỉnh Thanh Hoá từ năm 2021. Vụ lúa năm nay, Hợp tác xã nông lâm Chung Thành, xã Quang Chiểu dự kiến thu mua được khoảng hơn 200 tấn và bao tiêu sản phẩm ổn định. Gạo nếp Cay Nọi sản xuất ra đến đâu, được tiêu thụ hết ngay trong ngày, chủ yếu là các đầu mối lớn chuyển đi khắp các vùng miền trong và ngoài tỉnh.

Chị Lương Thị Nồng, Giám đốc Hợp tác xã nông lâm Chung Thành cho biết: "Từ khi hợp tác xã thành lập, được cấp trên quan tâm việc bao tiêu sản phẩm ổn định hơn, giá cả cao hơn trước. Đến nay, hợp tác xã đã mua được hơn 80 tấn lúa của nhân dân. Giá gạo nếp Cay Nọi hiện nay đang được bán ra tại xã Quang Chiểu ở mức từ 270.000 đồng đến 310.000 đồng/1 yến".

Ông Triệu Minh Xiết, Bí thư Đảng ủy xã Quang Chiểu, cho biết: "Toàn xã hiện có 342 ha lúa nếp Cay Nọi. Năng suất năm nay ước đạt 45 tạ/ha. Sau khi vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, xã Quang Chiểu chủ trương tiếp tục giữ vững thương hiệu gạo nếp Cay Nọi thông qua việc hỗ trợ người dân xây dựng mô hình chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ. Đồng thời, định hướng phát triển cây nếp Cay Nọi với mục tiêu vừa bảo tồn giống lúa bản địa, gắn với du lịch nông nghiệp, tạo sinh kế bền vững cho bà con".

Minh Thúy