Ngày này năm xưa (9/12): Hồ Chủ tịch ký sắc lệnh về chế độ báo chí; đèn giao thông đầu tiên trên thế giới được lắp đặt

Ngày này năm xưa (9/12), ghi dấu nhiều sự kiện đáng chú ý trong nước, từ ngày sinh của bà Lê Thị Xuyến – một trong những cán bộ lãnh đạo đầu tiên của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, đến sắc lệnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chế độ báo chí năm 1956, hay ngày mất của học giả lớn Nguyễn Khánh Toàn vào năm 1993. Những dấu mốc này cho thấy dấu ấn của con người và những quyết sách quan trọng đã góp phần tạo nên diện mạo lịch sử – văn hóa Việt Nam qua từng thời kỳ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm cho báo chí và các nhà báo. Ảnh tư liệu: TTXVN

*Ngày 9/12/1956: Hồ Chủ tịch ký sắc lệnh về chế độ báo chí, nhằm đảm bảo quyền tự do ngôn luận của nhân dân và ngǎn cấm những kẻ lợi dụng báo chí hại đến công cuộc đấu tranh cho hoà bình, thống nhất, độc lập và dân chủ của nước nhà.

Bà Lê Thị Xuyến - Chủ tịch đầu tiên của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Ảnh tư liệu

*Ngày 9/12/1909: Ngày sinh bà Lê Thị Xuyến tại huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam. Bà là một trong những cán bộ lãnh đạo đầu tiên và có thời gian công tác lâu nhất (32 năm) của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam kể từ khi thành hợp nhất các tổ chức phụ nữ thành Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Bà mất ngày 5/5/1996 tại Hà Nội.

Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Khánh Toàn. Ảnh tư liệu

*Ngày 9/12/1993: Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Khánh Toàn qua đời tại Hà Nội. Ông sinh năm 1905 ở Nghệ An. Ông là một học giả uyên thâm, có kiến thức sâu rộng về các lĩnh vực: sử học, vǎn học, triết học, ngôn ngữ học, dân tộc học, giáo dục học, cùng vốn hiểu biết phong phú về vǎn hoá phương Đông và phương Tây.

*Ngày 9/12/1959, trên Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh có bài viết: “Tiêu chuẩn của người đảng viên”. Bài báo nhấn mạnh: “Khi phát triển Đảng cần phải chọn lọc rất cẩn thận, phải xem trọng chất lượng quyết không nên làm một cách ồ ạt, không nên tham nhiều... Đảng viên tốt thì Đảng mới mạnh. Đảng mạnh thì mới làm trọn nhiệm vụ nặng nề nhưng rất vẻ vang...”.

Hình vẽ mô tả đèn giao thông đầu tiên trên thế giới. Ảnh: Londonist

*Ngày 9/12/1868, đèn giao thông đầu tiên trên thế giới đã được lắp đặt tại giao lộ giữa hai con phố Great George và Bridge, cạnh tòa nhà Quốc hội Westminster của Anh. Người sáng chế là kỹ sư đường sắt John Peake Knight, đã mô phỏng cách thức hoạt động của đèn như tín hiệu đèn báo đường sắt (cánh tay semaphore). Thiết kế gồm hai cánh tay thẳng đứng với hai đèn khí do cảnh sát vận hành bằng tay.

Ban ngày, khi cánh tay thẳng đứng có nghĩa là “đi”, khi nằm ngang có nghĩa là “dừng lại”. Còn ban đêm, đèn gas được sử dụng với màu xanh lá cây là “đi” và màu đỏ là “dừng lại”. Vài tháng sau khi lắp đặt, một vụ nổ vô tình đã làm viên cảnh sát phụ trách vận hành nó bị thương nặng và đèn giao thông đã bị tháo dỡ.

Tuy nhiên, sáng tạo này đã trở nên phổ biến trên toàn cầu và không ngừng được cải tiến. Năm 1914, đèn giao thông chạy bằng điện đầu tiên trên thế giới được lắp đặt tại Cleveland (Mỹ). Tại châu Âu, đèn đầu tiên được lắp là ở Berlin (Đức) vào năm 1924.

LP (tổng hợp)