Sống bất an bên cạnh mỏ đá

Liên tục những tiếng nổ mìn làm rung chuyển nhà cửa, tiếng nổ lớn vang trời, khói thuốc mìn và cả bụi đất đá khổng lồ bao trùm lên hơn 10 hộ dân thuộc thôn 1, xã Tân Phúc (huyện Nông Cống). Sự việc kéo dài cả gần 1 thập kỷ và nhiều lá đơn kiến nghị, kêu cứu lên các cấp chính quyền, song tất cả đều rơi vào im lặng một cách khó hiểu?

Dân kêu không thấu

Chúng tôi tìm tới thôn 1, xã Tân Phúc nơi có hơn chục hộ dân nằm sát trục đường Nghi Sơn đi Sao Vàng và tiệm cận mỏ đá thuộc Công ty TNHH Sản xuất và Dịch vụ thương mại Thanh Hưng. Thời điểm chúng tôi có mặt, người dân nơi đây không khỏi bức xúc khi cho rằng mỏ đá nằm quá sát khu dân cư (trên dưới 100m). Việc khai thác, nổ mìn để lại nhiều hệ lụy về môi trường và nỗi lo về sự an nguy đối với các hộ dân.

Hộ ông Đỗ Văn Thư (thôn 1) bức xúc: “Ngày trước, họ còn thông báo trước khi đánh mìn. Kể từ khi người dân chúng tôi quay phim, chụp ảnh phản ánh lên cơ quan chức năng, lên mạng xã hội thì họ không thông báo nữa. Họ quá xem thường tính mạng của người dân”.

Ông Thư bức xúc khi mỏ đá nằm gần sát khu dân cư, không đảm bảo khoảng cách gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Cũng theo hộ dân này, tình trạng đơn vị nổ mìn đá văng vào nhà dân là chuyện “cơm bữa”. Lần nào đất đá văng vào nhà dân gây hư hại lớn thì đơn vị doanh nghiệp thỏa thuận, đền bù, hỗ trợ sửa chữa nhà cửa cho người dân. Tuy nhiên, nếu cứ sống trong thực trạng lo lắng thấp thỏm, bụi bặm ô nhiễm mù mịt như thế này thì người dân không thể nào chấp nhận an phận đánh đổi.

Mới đây, khoảng cuối tháng 8, đơn vị nổ mìn làm rung chuyển nhà cửa, tiếng nổ lớn vang trời, không rõ lượng thuốc mìn là bao nhiêu mà khiến cho khoảng hơn 10 hộ dân bị bao trùm bởi khói bụi, đất đá. Người dân đã quay video ghi lại làm bằng chứng.

Theo hộ ông Thư thì người dân trong thôn kiến nghị nhiều lần, ra cả Trung ương. Thế nhưng, những trả lời nhận được là chuyển về tỉnh, tỉnh chuyển sang sở, ngành. Còn thực tại, hệ lụy người dân vẫn từng ngày phải gánh chịu? Động thái gần đây nhất của cơ quan hữu trách là ngày 6/9/2019 có đoàn kiểm tra từ Sở Tài nguyên và Môi trường về nắm bắt thực tại. Một lãnh đạo của sở này khẳng định: “Khoảng cách như thế này là quá gần”. Nhưng, sau ngày đơn vị về kiểm tra thì ngày 7/9 doanh nghiệp họ nổ mìn còn lớn hơn, bụi bặm hơn.

Thiếu trách nhiệm?

Trước những phản ánh của người dân, trao đổi với ông Lê Văn Hùng - Chủ tịch UBND xã Tân Phúc (huyện Nông Cống) tỏ ra thờ ơ: “Họ gửi đơn lên tỉnh, Trung ương chứ không gửi lên xã, huyện”. Và khi chúng tôi nhấn mạnh về tồn tại ở địa phương ảnh hưởng tới cuộc sống người dân thì ông Hùng mới thừa nhận việc khai thác gây bụi bặm như nhân dân phản ánh là đúng. Tuy nhiên, khai thác, nổ mìn không thể không bụi bặm.

Cũng theo ông Hùng, mỏ đá hoạt động từ năm 2001. Trước thời điểm mỏ đá hoạt động, người dân đã ra ở trái phép. Về sau xã xét lập hồ sơ, xem xét. Tuy nhiên, tồn tại kéo dài đến tận năm 2012 người dân mới được cấp trích lục. So với những năm trước, mỏ đá hoạt động khai thác phía bên kia mỏ, ít ảnh hưởng hơn. Gần đây, mỏ hoạt động khai thác phía bên này sát với dân, khối lượng, công suất khai thác cũng lớn hơn nên ảnh hưởng cũng lớn hơn.

Vì sao khi các hộ dân ra ở trái phép không đủ khoảng cách với mỏ xã vẫn lập hồ sơ để cấp trích lục cho các hộ? Ông Hùng cho rằng: “Cái đó phải hỏi các bác lãnh đạo trước đó. Khi tôi lên thì đã thống nhất xét cho các hộ rồi thì cứ thế mà cấp”. Vậy bây giờ khoảng cách không đảm bảo thì phải xử lý như thế nào? Ông Hùng cho rằng, nếu khoảng cách không đảm bảo thì tỉnh không cấp phép?

Trao đổi với ông Lê Thanh Tùng - Trưởng phòng Tài nguyên & Môi trường huyện Nông Cống về vấn đề trên, tuy nhiên ông Tùng cho rằng: “Các anh nên vào Sở Tài nguyên & Môi trường tỉnh mà làm việc. Cái này tỉnh cấp phép”.

Sơn Đình