SOS tình trạng kháng thuốc kháng sinh

(VH&ĐS) Mua dễ dàng, lạm dụng, sử dụng thuốc kháng sinh chưa hợp lý... đang làm gia tăng tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh.

Thói quen mua thuốc không đơn

Đến nay, bác Nguyễn Văn Huế, xã Hải Lộc, huyện Hậu Lộc vẫn bàng hoàng khi kể lại câu chuyện bị sốc thuốc: "Hôm đó thấy mình có triệu chứng bị sốt, đau đầu tôi liền ra hiệu thuốc trong thôn bảo cô dược sỹ bán cho mấy liều thuốc về uống, khoảng 30 phút sau thấy mệt hơn, người như bị mất sức, tưởng rằng thuốc không có tác dụng nên lên giường đi nằm nghỉ. Khi tỉnh dậy thì thấy mình đang nằm ở bệnh viện.

Theo hàng xóm kể lại thì bác Huế đã bị bất tỉnh sau khi uống thuốc. Rất may có người sang nhà thấy bác bất tỉnh liền kêu người đưa đi cấp cứu.

Còn bà Lê Thị Lan (tiểu khu Phúc Sơn, TT Bút Sơn, Hoằng Hóa) cũng từng bị phản ứng thuốc khi tự ý mua thuốc uống theo kinh nghiệm: "Thấy người bị sốt nên tôi tự ra hiệu thuốc gần nhà nói triệu chứng, rồi cô dược sỹ bán cho mấy liều thuốc gồm hạ sốt, thuốc chống viêm, kháng sinh... Mới uống được liều đầu tiên người tôi liền nổi ban, ngứa khắp người, nghĩ mình bị dị ứng thuốc nên tìm cách nôn ra, đồng thời uống nhiều nước, lúc sau thì đỡ dần.

Không những bác Huế, bà Lan mà hầu hết người dân đều có trên một lần mua thuốc không có đơn. Nhất là đối với những bệnh thường gặp như sốt, đau đầu, phát ban, tiêu chảy... thì việc mua thuốc đều theo kinh nghiệm hoặc ra hiệu thuốc nói triệu chứng là có thuốc về uống.

Cơ quan chức năng tăng cường công tác kiểm tra tại các quầy thuốc tư nhân.

Theo ông Phạm Ngọc Thơm - Phó Giám đốc Sở Y tế thì có 3 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng kháng thuốc hiện nay: Đó là việc kê đơn của một bộ phận bác sỹ chưa chuẩn xác, lạm dụng thuốc kháng sinh trong điều trị bệnh; các cửa hàng tư nhân bán thuốc theo nhu cầu của khách mà không cần đến đơn thuốc, kể cả với những loại thuốc bắt buộc bán theo đơn và cuối cùng là ý thức của người dân trong việc mua và sử dụng thuốc kháng sinh. Rất nhiều người có thói quen mua thuốc không đơn, mà chỉ dựa theo kinh nghiệm.

Qua khảo sát của chúng tôi về việc bán thuốc kháng sinh tại một số hiệu thuốc vùng nông thôn và thành thị cho thấy, nhận thức về kháng sinh và kháng kháng sinh của người bán thuốc và người dân còn thấp, nhất là ở vùng nông thôn, có đến 2/3 số nhà thuốc được hỏi bán thuốc kháng sinh không có đơn. Tình trạng mua thuốc kháng sinh mà không cần đơn của bác sĩ diễn ra rất phổ biến, nhất là đối với 3 loại thuốc kháng sinh thông dụng trên thị trường hiện nay: Amoxicilin, Cephalexin, Azithromycin.

Chính tình trạng sử dụng kháng sinh tại nhà tràn làn, tùy tiện như vậy nên tình trạng kháng thuốc tại các bệnh viện hiện nay rất phức tạp.

“Ngày mai không có thuốc dùng”

Tổ chức Y tế thế giới đã xếp Việt Nam vào danh sách các nước có tỷ lệ kháng thuốc kháng sinh cao nhất thế giới. Theo các chuyên gia nhận định nếu tình trạng này cứ kéo dài mà không có giải pháp ngăn chặn hiệu quả thì khoảng 10 năm nữa chúng ta sẽ không có thuốc dùng.

Ngăn chặn tình trạng kháng thuốc kháng sinh, từ năm 2013, Bộ Y tế đã phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn 2013 - 2020, với mục tiêu đẩy mạnh các hoạt động phòng, chống kháng thuốc, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác phòng, chống dịch bệnh, khám chữa bệnh góp phần vào sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân. Theo đó, Sở Y tế Thanh Hóa cũng đã chỉ đạo đến tất cả các bệnh viện trên địa bàn nghiêm túc thực hiện việc kê đơn đúng bệnh, đúng thuốc, không dùng kháng sinh khi không cần thiết. Thực hiện ký cam kết bán thuốc theo đơn đối với các chủ, quầy bán thuốc tư nhân trên địa bàn. Đồng thời, chỉ đạo các huyện, thị, thành phố tuyên truyền, mở các lớp tập huấn trang bị kiến thức về việc bán thuốc theo đơn cho các hộ kinh doanh, buôn bán thuốc. Dán pano, áp phích tại các cửa hàng thuốc với khẩu hiệu “không hành động hôm nay, ngày mai không có thuốc dùng”; đối với các loại thuốc kháng sinh có chỉ định thì bắt buộc phải bán theo đơn...

Tuy nhiên để Kế hoạch này có hiệu quả thì đòi hỏi sự nỗ lực và cam kết của tất cả các bộ, ngành, các cấp từ trung ương đến địa phương cùng vào cuộc để ngăn chặn tình trạng kháng thuốc. Cùng với đó là sự thay đổi ý thức của người dân trong việc mua, sử dụng thuốc và trách nhiệm của các bác sỹ trong việc kê đơn thuốc.

Phan Vân