Suýt mất tiền vì “học bổng du học” giả

Một buổi tối tháng 5, khi đang lướt Facebook, N.H.Y. (19 tuổi, TP Thanh Hóa) vô tình nhìn thấy bài viết giới thiệu về “Chương trình học bổng trại hè quốc tế tại Nhật Bản, miễn 100% học phí và chi phí ăn ở”. Với ước mơ được một lần ra nước ngoài, Y. đã lập tức ấn vào đường link đăng ký. Nếu không có sự tỉnh táo vào phút chót, cô gái trẻ có thể đã mất trắng số tiền gần 10 triệu đồng.

Giấc mơ du học và cái bẫy hoàn hảo

Y. kể lại, fanpage giới thiệu chương trình được thiết kế rất chuyên nghiệp, sử dụng tên gọi có yếu tố nước ngoài, logo giống với một tổ chức giáo dục thực tế từng hợp tác với nhiều trường đại học lớn. Các bài viết đều có lượng tương tác lớn, kèm bình luận “người thật, việc thật” chia sẻ cảm nghĩ sau khi tham gia chương trình.

Thông báo giả mạo trúng tuyển học bổng du học quốc tế.

“Trang fanpage còn đăng các hình ảnh học sinh tham gia trại hè tại Nhật, chụp ảnh cùng giảng viên người bản xứ, có cả giấy chứng nhận. Em thấy uy tín nên điền vào form đăng ký. Sau đó, có người tự xưng là nhân viên điều phối gọi điện hướng dẫn em hoàn thiện hồ sơ”, Y. chia sẻ.

Trong vòng chưa đầy 1 ngày, Y. nhận được hợp đồng, cùng email thông báo đã trúng tuyển và yêu cầu nộp lệ phí 9 triệu đồng để được cấp thư mời. Người gọi điện rất thuyết phục, giọng nói lịch sự, cung cấp thêm một “đường dây nóng” để Y. có thể liên hệ trực tiếp với “Ban tổ chức Nhật Bản”.

“Em mừng rỡ báo cho bố mẹ. May là bố em nghi ngờ vì cách gửi thư mời và nội dung quá sơ sài. Khi tra cứu tên tổ chức trên trang web của Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam thì không thấy thông tin nào. Lúc đó em mới vỡ lẽ mình suýt bị lừa”, Y. nói.

Những chiêu thức tinh vi

H.Y. không phải là trường hợp hiếm. Cơ quan công an cho biết, chỉ trong quý I/2025, đơn vị đã tiếp nhận hàng trăm đơn trình báo từ người dân - chủ yếu là học sinh, sinh viên - bị lừa đảo dưới hình thức chương trình du học, trại hè, học bổng toàn phần.

Một số nạn nhân đã chuyển khoản từ 20 triệu đồng đến hơn 50 triệu đồng cho các đối tượng lừa đảo với hy vọng sẽ được “ra nước ngoài miễn phí” hoặc “nhận học bổng danh giá”. Tuy nhiên, sau khi nộp tiền, người tư vấn đột nhiên chặn liên lạc hoặc chỉ gửi những tài liệu không có giá trị pháp lý.

Các đối tượng sử dụng chiêu bài học bổng, trại hè quốc tế để đánh vào tâm lý ham học hỏi, mong muốn được đi nước ngoài của giới trẻ. Chúng lập trang web, fanpage có tên tương tự các tổ chức hợp pháp, sử dụng ngôn từ chuyên nghiệp, xen lẫn bình luận ảo để tăng độ tin cậy.

Ngoài ra, các trang này thường có link “đăng ký nhanh” yêu cầu điền đầy đủ thông tin cá nhân như họ tên, số CCCD, địa chỉ, email, trường học... Từ đó, kẻ gian có thể sử dụng để đánh cắp danh tính, phục vụ cho nhiều mục đích phạm tội khác nhau.

Chúng thường yêu cầu nạn nhân chuyển khoản phí xét duyệt, phí giữ chỗ, hoặc đặt cọc visa với lý do “nếu chậm sẽ mất suất”. Khi nạn nhân nôn nóng chuyển tiền thì lập tức bị mất liên lạc, hoặc bị dẫn dắt sang các khoản phí tiếp theo.

Cảnh báo pháp lý

Theo luật sư, hành vi lừa đảo dưới hình thức chương trình du học, học bổng có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự. Cụ thể:

Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản: Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản trị giá từ 2 triệu đồng trở lên có thể bị phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm hoặc tù chung thân (tùy theo mức độ nghiêm trọng).

Ngoài ra, hành vi giả mạo tổ chức, cơ quan, sử dụng tài khoản mạng xã hội để lừa đảo còn có thể vi phạm Luật An ninh mạng 2018, với các mức xử lý hành chính và hình sự tương ứng.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nhiều lần phát đi cảnh báo về các chương trình học bổng giả mạo. Để đảm bảo an toàn thông tin, người dân cần lưu ý chỉ tìm hiểu các chương trình học bổng, du học qua các kênh chính thống: Website của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các cơ quan ngoại giao (Đại sứ quán, Lãnh sự quán), hoặc các trường đại học uy tín. Kiểm tra kỹ các tổ chức mời gọi, nhất là khi có yếu tố nước ngoài. Có thể tra cứu tên tổ chức trên website chính thức hoặc gọi trực tiếp đến Đại sứ quán nước đó tại Việt Nam.

Tuyệt đối không chuyển tiền khi chưa xác minh rõ ràng thông tin. Các chương trình học bổng thật sự thường không yêu cầu lệ phí xét tuyển hoặc tiền đặt cọc giữ suất. Không cung cấp thông tin cá nhân cho trang web hoặc cá nhân lạ, đặc biệt là số CCCD, hình ảnh giấy tờ tùy thân, tài khoản ngân hàng...

Chia sẻ thông tin với phụ huynh hoặc giáo viên trước khi quyết định tham gia bất kỳ chương trình nào.

Đức Trường