Thành cổ Quảng Trị - bản anh hùng ca bất tử

Chúng ta đang sống trong những ngày tháng Tám mùa thu lịch sử, cả dân tộc đang hướng về kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh 2/9. Đây cũng là dịp để mỗi người dân Việt Nam hướng về cội nguồn, tri ân thế hệ cha ông đã hy sinh xương máu để đất nước có được nền độc lập, tự do hôm nay. Và trong dòng chảy hào hùng ấy, Thành cổ Quảng Trị luôn được nhắc đến như một bản anh hùng ca bất tử, được khắc sâu trong tâm khảm của bao thế hệ người Việt.

Di tích Thành cổ Quảng Trị nhìn từ trên cao.

Mùa hè đỏ lửa ở Thành cổ Quảng Trị năm 1972 đã trở thành một biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Đây là chiến trường ác liệt nhất trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta.

Sau trận chiến 81 ngày đêm, toàn bộ thị xã và tòa thành cổ bị san bằng. Thành cổ Quảng Trị chỉ còn dấu vết của một số đoạn thành, lao xá, cổng tiền, cổng hậu... Từ năm 1993-1995, hệ thống hào, cầu, cống, một số đoạn thành, cổng tiền đã được tu sửa.

Đài tưởng niệm được mô hình hóa thành nấm mộ chung.

Đặc biệt, Đài tưởng niệm được mô hình hóa thành nấm mộ chung thiết kế theo quan niệm triết lý âm dương mang ý nghĩa sâu sắc là để siêu thoát cho linh hồn những người đã khuất. Có 81 bậc thang đi lên tượng trưng cho 81 ngày đêm chiến đấu ở Thành cổ Quảng Trị. Phía bên ngoài tầng lưỡng nghi có 81 bức phù điêu là 81 tờ lịch ghi lại từng ngày một của cuộc chiến 81 ngày đêm tại Thành cổ Quảng Trị từ 28/6/1972 - 16/9/1972 theo chiều ngược kim đồng hồ.

Trong 81 ngày đêm khốc liệt năm ấy, hàng vạn chiến sĩ đã kiên cường bám trụ, chiến đấu, giành giật từng mét hào, tấc đất với quân thù, trong ngàn ngạt bom cày, đạn xới. Máu các anh đã nhuộm đỏ dòng Thạch Hãn, hòa vào lòng đất Quảng Trị, làm nên biểu tượng sáng ngời của tinh thần quả cảm - ý chí quật cường, bất khuất.

Đế quốc Mỹ đã đổ xuống đây một khối lượng bom đạn khổng lồ 328.000 tấn, tương đương khoảng 7 quả bom nguyên tử mà Mỹ đã ném xuống Hiroshima (Nhật Bản) năm 1945. Như vậy, cứ mỗi mét vuông đất ở Thành cổ Quảng Trị phải gánh chịu sự tàn phá của 16,4 tấn bom đạn và cứ mỗi người lính bị vùi dập trong 32,8 tấn bom đạn, một điều tưởng chừng như không thể, nhưng lại là sự thật ở mảnh đất thiêng này.

Trong hàng ngàn người lính đã vĩnh viễn nằm lại với đất thiêng Thành cổ, có không ít những người con ưu tú của quê hương Thanh Hóa anh hùng. Các anh đã rời xa quê hương, lên đường theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, mang trong mình niềm tin, lý tưởng, khát vọng cháy bỏng thống nhất non sông, đất nước.

Với những người mẹ xứ Thanh, những cuộc tiễn đưa chồng, con ra mặt trận là những cuộc tiễn đưa trong khắc khoải nhưng cũng rất đỗi vinh quang, tự hào. Dù còn đó rất nhiều những cuộc tiễn đưa mãi mãi không bao giờ ngày trở về... Nhưng chính từ mất mát ấy, đất nước đã hồi sinh. Xương máu của những người con Thanh Hóa, cùng với bao thế hệ người Việt trên khắp mọi miền Tổ quốc đã hòa vào lịch sử dân tộc như một phần không thể tách rời.

Bảo tàng Thành cổ Quảng Trị - nơi lưu giữ tư liệu, hình ảnh, hiện vật chiến tranh, đặc biệt là về chiến dịch 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ năm 1972.

Ngày nay, khi đất nước đã sạch bóng quân thù, Thành cổ Quảng Trị trở thành địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ mai sau. Mỗi dịp tháng Tám lịch sử, từng đoàn người từ khắp mọi miền đất nước, kiều bào ở nước người lại về đây thắp nén tâm nhang tưởng nhớ, thả hoa trên dòng Thạch Hãn để tri ân những người đã ngã xuống. Để rồi những thế hệ hôm nay càng ý thức rõ trọng trách bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc, quyết tâm xây dựng một đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, văn minh.

Lê Xuân Bính (CTV)