“Thóc thừa cân, quân vượt mức”

Trong cuộc kháng chiến trường kỳ chống đế quốc Mỹ xâm lược, Thanh Hóa tiếp tục khẳng định vai trò “hậu phương lớn” với những đóng góp lớn lao về sức người, sức của.

Tượng đài Lão dân quân Hoằng Trường.

21 năm kháng chiến chống Mỹ, Nhân dân Thanh Hóa tiếp tục khẳng định vai trò “hậu phương lớn”, “thóc thừa cân, quân thừa mức”, cùng với Nhân dân cả nước làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975.

Ngay sau chiến thắng Điện Biên Phủ, các địa phương trong tỉnh vừa thực hiện ổn định cuộc sống, tái thiết sản xuất vừa sẵn sàng chiến đấu, là hậu phương lớn cho miền Nam ruột thịt. Cùng một lúc thực hiện 2 nhiệm vụ khó khăn, nhất là khi vừa bước ra khỏi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, nhưng Nhân dân Thanh Hóa với tinh thần “không có gì quý hơn độc lập tự do” đã khắc phục khó khăn, đẩy mạnh các phong trào thi đua, tăng gia sản xuất.

Huyện Hoằng Hóa là một trong những địa phương chi viện sức người, sức của lớn cho chiến trường miền Nam. Người dân Hoằng Hóa đã luôn “chắc tay súng, vững tay cày”, thực hiện hiệu quả các phong trào cách mạng cũng như phong trào sản xuất. Là địa phương có nhiều vị trí chiến lược xung yếu tại bờ Bắc cầu Hàm Rồng có đường sắt Bắc Nam, Quốc lộ 1A, đường sông, đường biển với 2 cửa Lạch Trường và Lạch Trào, có cầu Tào Xuyên thông thương Bắc Nam trên con đường chiến lược chi viện từ Bắc vào Nam. Trở thành điểm đánh phá ác liệt nhất của không quân và hải quân Mỹ. Lịch sử Đảng bộ huyện Hoằng Hóa có ghi “Không quân Mỹ đã đánh vào huyện 820 trận, trút xuống hàng vạn quả bom, 20 lần pháo kích từ ngoài biển vào đất liền. Có 100% xã trong huyện bị đánh phá, trong đó 2/3 số xã bị tàn phá nặng nề. Bom Mỹ đã giết hại gần 3.000 người dân vô tội, phá hủy trên 7.000 ngôi nhà cùng nhiều trạm trại, HTX, công trình thủy lợi, hàng ngàn trâu bò, lợn gà bị giết... Chỉ tính riêng xã Hoằng Long (nay là phường Tào Xuyên, TP Thanh Hóa) với diện tích chưa đầy 2km2 với số dân khoảng 3.500 người nhưng đã phải gánh chịu 3.600 quả bom phá, 22.000 bom bi, 160 quả đại bác, 950 quả rốc két, 16 bom từ trường và 320 loạt đạn 20 ly...”. Nhưng những Trung đội lão dân quân Hoằng Trường, Trung đội dân quân nữ Hoằng Hải, Trung đội dân quân nữ Hoằng Trường... cùng với Nhân dân trong huyện đã chặn đứng từng cuộc tiến công của giặc Mỹ, bảo vệ vững chắc các vị trí chiến lược.

Đồng thời, trong 10 năm (1965 – 1975) huyện Hoằng Hóa đã chi viện cho tiền tuyến trên 60.000 tấn lương thực, hơn 5.000 tấn thịt lợn, 2.600 tấn cá tôm, 180 tấn vịt gà và gần 3.000 tấn lạc. Trên mặt trận giao thông, đã tổ chức 5.820 lượt người và phương tiện vận chuyển 8.315 hòm đạn phục vụ cho các trận địa pháo bắn máy bay, tàu chiến. Tham gia 940.000 ngày công đào đắp công sự, đóng góp 50.000 cọc tre, tháo dỡ 1.536 nhà cho xe pháo đi qua, làm trận địa, hầm cứu thương cho bộ đội và xây dựng tuyến phòng thủ bờ biển, tổ chức 30 đội với 212 người tháo gỡ 16 quả bom phá, 36 bom từ trường, giải phóng đường 1A cho xe vận tải hàng hóa, đạn dược vào Khu 4 và giải phóng ngư trường cho ngư dân đánh bắt hải sản. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, toàn huyện có 5.016 người đã hy sinh, gần 2.000 người để lại một phần máu thịt tại các chiến trường. Trong đó có 304 gia đình có 2 con, 16 gia đình có 3 con, 72 gia đình có 1 con độc nhất là liệt sĩ.

Đoàn kết một lòng, nêu cao khẩu hiệu “Thóc thừa cân, quân vượt mức”, “Xe chưa qua, nhà không tiếc”, “Tổ quốc cần người có người, cần của có của”, “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”... Lớp cha trước, lớp con sau, người trước ngã, người sau tiến lên, nhiều thế hệ con em Thanh Hóa đã xung phong ra mặt trận, có mặt trên khắp các chiến trường ác liệt, nguy hiểm nhất, lập nên những chiến công hào hùng. Cùng với đó, khí thế của các phong trào thi đua “Thanh niên ba sẵn sàng”, “Phụ nữ ba đảm đang”, “Tiếng hát át tiếng bom”, “Hòn đá chống Mỹ”, “Ba giỏi”... hừng hực khắp mọi nơi. Nhiều mô hình điển hình ở Thanh Hóa đã được nhân rộng trên toàn miền Bắc, tiêu biểu như mô hình HTX Đông Phương Hồng, Yên Trường, Xuân Thành, Định Công... được Bác Hồ vào thăm hoặc gửi thư khen ngợi. Chính khí thế đó là động lực để những người nông dân “một người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt”, tạo nên những “cánh đồng năm tấn”.

Trong chiến đấu bảo vệ quê hương, quân và dân Thanh Hóa đã đánh 9.983 trận đánh trên không, bắn rơi 376 máy bay (trong đó có 3 máy bay B52), bắt sống 36 giặc lái; đánh 175 trận trên biển, bắn chìm, bắn cháy 57 tàu biệt kích và khu trục hạm. Phục vụ chiến đấu với 4,6 triệu ngày công làm trận địa, với 1,9 triệu ngày công làm đường, bảo vệ giao thông. Toàn tỉnh có khoảng 250 ngàn thanh niên ưu tú và hàng vạn cán bộ, đảng viên lên đường nhập ngũ và gia nhập thanh niên xung phong. Thanh Hóa cũng xây dựng và huấn luyện 78 tiểu đoàn bộ đội bổ sung cho các chiến trường. Gần 57 nghìn người con Thanh Hóa hy sinh, hơn 32 nghìn người đã mất đi một phần thân thể... Ghi nhận những đóng góp to lớn của Nhân dân Thanh Hóa, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý, như: Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Sao Vàng, Huân chương Độc lập hạng Nhất. 188 đơn vị được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân; 9 đơn vị Anh hùng Lao động; 88 cá nhân được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân, 15 cá nhân được tuyên dương Anh hùng Lao động...

Hiện nay, tại Bảo tàng tỉnh, phòng trưng bày Thanh Hóa trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc giai đoạn 1945–1975, còn lưu giữ nhiều tài liệu, hiện vật tái hiện nhiệm vụ hậu phương lớn của tỉnh nhà trong chi viện cho tiền tuyến miền Nam và chiến đấu bảo vệ quê hương. Mỗi hiện vật là một câu chuyện sinh động, chân thật về những con người Thanh Hóa anh dũng, kiên cường “chắc tay súng, giỏi tay cày”.

Bài viết có sử dụng tư liệu sách "Lịch sử Đảng bộ và phong trào cách mạng của Nhân dân Hoằng Hóa"; "Lịch sử Lực lượng vũ trang Nhân dân huyện Hoằng Hóa" (1945-2007); "55 năm lực lượng vũ trang Thanh Hóa" (1947-2002).

Bài và ảnh: Phan Thị