Trên vùng đất Mường Ca Da

Vùng đất Mường Ca Da (Quan Hóa) gắn liền với những huyền thoại cũng như những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cộng đồng các dân tộc cùng sinh sống nơi đây. Những năm qua, phát huy tiềm năng, lợi thế cũng như sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các chương trình, dự án, chính sách dân tộc được triển khai trên địa bàn huyện Quan Hóa đã và đang góp phần tạo nên diện mạo mới, thúc đẩy kinh tế - xã hội (KT-XH) ngày một phát triển, quốc phòng - an ninh (QP-AN) trên địa bàn luôn được giữ vững.

Huyện Quan Hóa tổ chức hội nghị biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến trong vùng đồng bào DTTS năm 2023.

Phát huy vai trò những điển hình tiên tiến

Quan Hóa là huyện vùng cao biên giới phía Tây của tỉnh Thanh Hóa có 7 xã thuộc khu vực I, 8 xã khu vực II và 36 bản, khu phố đặc biệt khó khăn. Dân số toàn huyện có hơn 50.000 người gồm 5 dân tộc chủ yếu là Thái, Mường, Mông, Hoa, Kinh, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm trên 91% dân số.

Những năm qua, huyện Quan Hóa đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, các chương trình, dự án phát triển KT-XH, đảm bảo QP-AN trên địa bàn, các chính sách dân tộc, chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) đang được Nhà nước đầu tư... Qua đó, góp phần tạo sự chuyển biến tích cực trong phát triển KT-XH, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc. Cơ cấu kinh tế từng bước chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hóa, góp phần xóa đói, giảm nghèo, tăng thu nhập cho người dân. Thu nhập bình quân đầu người năm 2022 đạt 27,63 triệu đồng; 100% xã đều đã có đường ô tô đến trung tâm; 100% bản có điện lưới quốc gia...

Có được những kết quả quan trọng đó, còn có sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ người có uy tín, già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ, nhân sĩ trí thức, doanh nhân tiêu biểu vùng đồng bào DTTS trên địa bàn huyện Quan Hóa. Toàn huyện có 104 người có uy tín trong đồng bào DTTS. Bằng uy tín của mình, người có uy tín đã tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, XDNTM; tích cực sản xuất, kinh doanh, xóa đói, giảm nghèo; vận động đồng bào dân tộc xóa bỏ tập tục mê tín dị đoan; đấu tranh phòng, chống tội phạm và các tệ nạn xã hội. Tiêu biểu như ông Cao Bằng Nghĩa, người có uy tín tiêu biểu khu phố Khằm, thị trấn Hồi Xuân là người tích cực trong việc vận động bà con phát triển kinh tế, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Thái. Ở bản Choong, xã Thiên Phủ, ông Hà Văn Tú được bà con biết đến là người có uy tín tiêu biểu đã phát huy vai trò người có uy tín trong việc tham gia phát triển KT-XH, xây dựng gia đình ấm no hạnh phúc. Ở bản Suối Tôn, xã Phú Sơn, ông Mùa A Lo đã tích cực tuyên truyền, vận động bà con thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ đồng bào Mông, góp phần thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”. Ở bản Thành Yên, xã Thành Sơn, ông Đinh Ngọc Xiêng là người có uy tín tiêu biểu, có nhiều kinh nghiệm vận động xây dựng, nhân rộng và nâng cao chất lượng mô hình khu dân cư tiêu biểu, khu dân cư kiểu mẫu lồng ghép với xây dựng bản, làng văn hóa. Ở bản Ho, xã Hiền Kiệt có ông Hà Văn Cường là người có uy tín, tích cực vận động người dân tham gia bảo vệ và phát triển rừng, xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế, bảo vệ đường biên cột mốc...

Ngoài ra, còn rất nhiều các tấm gương sáng, những hành động đẹp mà người có uy tín, nhân sĩ, trí thức, doanh nhân DTTS trên địa bàn huyện Quan Hóa đã đóng góp trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Họ thực sự là những ngọn lửa luôn tỏa sáng, những gương điển hình tiên tiến trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, được cộng đồng tin tưởng, đồng tình ủng hộ.

Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đến đồng bào

Trong những năm qua, Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Quan Hóa đã chỉ đạo các cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể thực hiện tốt các chủ trương, chính sách, pháp luật về dân tộc; tăng cường thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân. Tích cực tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đến với đồng bào DTTS trên toàn huyện. UBND huyện Quan Hóa đã chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn phối hợp với Ủy ban MTTQ huyện, các đoàn thể, Công an huyện, Đồn Biên phòng triển khai công tác thông tin tuyên truyền các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước thuộc lĩnh vực mình quản lý tới đồng bào. Đây là cơ sở và là nền tảng quan trọng để huyện Quan Hóa phát triển KT-XH, củng cố QP-AN trên địa bàn.

Diện mạo vùng đất Quan Hóa ngày một đổi mới, phát triển. Ảnh: T.L

Hiện nay, huyện Quan Hóa đang triển khai thực hiện 3 Chương trình MTQG về phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi; XDNTM; giảm nghèo bền vững, vì vậy, công tác tuyên truyền, vận động đồng bào là giải pháp quan trọng để thực hiện thắng lợi các chương trình nói riêng, mục tiêu, nhiệm vụ trong phát triển KT-XH, QP-AN nói chung trên địa bàn. Đặc biệt, thực hiện Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021-2025 theo Quyết định 1719, ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ (viết tắt Chương trình 1719), năm 2023, huyện Quan Hóa đang triển khai thực hiện các dự án thuộc vốn đầu tư phát triển và các dự án thuộc vốn sự nghiệp ngân sách Trung ương. Trong đó có việc triển khai một số dự án, tiểu dự án góp phần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động đồng bào.

Điển hình như Hội LHPN huyện Quan Hóa chủ trì, phối hợp với cơ sở triển khai thực hiện Dự án 8, Chương trình 1719 (bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em) trên địa bàn huyện. Tổ chức các hội nghị truyền thông xóa bỏ định kiến giới và khuôn mẫu giới, xây dựng môi trường sống an toàn cho phụ nữ và trẻ em. Tổ chức hội nghị truyền thông về phòng, chống bạo lực gia đình, hôn nhân cận huyết thống cho các thành viên tổ truyền thông và đồng bào các thôn, bản đặc biệt khó khăn trên địa bàn huyện...

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 9 của Chương trình 1719, huyện Quan Hóa đẩy mạnh tuyên truyền, vận động về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống (TH&HNCHT) trong vùng đồng bào DTTS và miền núi. Huyện đã tổ chức 2 mô hình điểm tại bản Suối Tôn, xã Phú Sơn và bản Ho, xã Hiền Kiệt; 3 hội nghị tập huấn về giảm thiểu TH&HNCHT cho lãnh đạo các Phòng Dân tộc, Phòng Tư pháp, Hội LHPN, Huyện đoàn; lãnh đạo và các đoàn thể cấp xã, bí thư, trưởng bản, Đồn Biên phòng Hiền Kiệt và 178 hộ gia đình tiêu biểu của 2 bản Suối Tôn, bản Ho. Tổ chức 6 hội thi “Rung chuông vàng” tại 6 trường THCS trên địa bàn thu hút 600 em học sinh dân tộc tham gia dự thi, cùng đông đảo học sinh, phụ huynh tại các điểm trường diễn ra hội thi. Ngoài ra, huyện đã cấp phát tờ rơi, treo pa nô, băng rôn tuyên truyền đến các xã, thị trấn và các trường học trên địa bàn về TH&HNCHT. Hiện nay, Quan Hóa không có HNCHT, tình trạng tảo hôn cũng đã giảm.

Thực hiện Tiểu dự án 1, Dự án 10, Chương trình 1719, huyện Quan Hóa đã tổ chức hội nghị biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến vùng DTTS; phổ biến, giáo dục pháp luật, trợ giúp pháp lý và tuyên truyền, vận động đồng bào; thực hiện thông tin đối ngoại vùng đồng bào DTTS và miền núi. Cụ thể, đối với Nội dung số 1, Tiểu dự án 1, Dự án 10, Chương trình 1719, huyện Quan Hóa đã tổ chức hội nghị biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến vùng đồng bào DTTS và miền núi vào tháng 9/2023 và tôn vinh, khen thưởng 73 cá nhân tiêu biểu. Thực hiện Nội dung số 2, Tiểu dự án 1, Dự án 10, huyện Quan Hóa đã tổ chức 5 hội nghị phổ biến giáo dục pháp luật và tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS tại các xã, đơn vị: Hiền Chung, Trung Thành, Phú Lệ, Nam Tiến, Trung tâm Chính trị huyện với hơn 1.000 người tham gia, góp phần tăng cường khả năng tiếp cận và thụ hưởng hoạt động trợ giúp pháp lý chất lượng cho người dân, nhất là đồng bào DTTS. Ngoài ra, huyện thực hiện tốt thông tin đối ngoại vùng đồng bào DTTS và miền núi...

Cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể, các tổ chức chính trị huyện Quan Hóa đang tiếp tục triển khai các nhiệm vụ phát triển KT-XH, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Trong đó, tập trung tuyên truyền, nâng cao trách nhiệm và ý thức tham gia của đồng bào DTTS, thực hiện có hiệu quả các chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước, gắn với phát huy vai trò người có uy tín trong đồng bào các DTTS. Tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức và biện pháp tuyên truyền, nhân rộng điển hình tiên tiến theo hướng thiết thực, phù hợp với thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ chính trị của các địa phương, cơ quan, đơn vị. Từ đó, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững trật tự an toàn xã hội và củng cố QP-AN trên địa bàn huyện Quan Hóa.

Bài và ảnh: Ngọc Huấn