Văn hóa bản địa – “chìa khóa” cho du lịch miền núi

Trong những năm gần đây, du lịch miền núi Thanh Hóa đã có bước chuyển mình rõ nét, từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch trong nước và quốc tế. Có được kết quả ấy là nhờ sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền địa phương trong khai thác tiềm năng, xác định đúng hướng đi là lấy văn hóa bản địa làm nền tảng, coi đó là “chìa khoá” để xây dựng du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, phát triển bền vững.

Sắc màu văn hóa bản địa đang trở thành chìa khóa cho du lịch cộng đồng phát triển bền vững.

Bản Bút, xã Nam Xuân là một trong những điểm đến lý thú trên bản đồ du lịch miền Tây xứ Thanh. Giữa nhịp sống đổi thay, bản vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ với ruộng bậc thang uốn lượn, những nếp nhà sàn truyền thống ẩn mình trong màu xanh núi rừng. Hình ảnh các bà, các mẹ, những thiếu nữ Thái duyên dáng trong trang phục truyền thống đã trở thành dấu ấn đặc biệt, níu chân du khách gần xa.

Những ngôi nhà sàn truyền thống ở bản Bút được người dân bảo tồn, phát huy giá trị để làm du lịch cộng đồng.

Không gian văn hóa ấy đã giúp bản Bút phát triển loại hình du lịch cộng đồng, góp phần tạo việc làm ổn định cho gần 50 lao động địa phương. Nhiều hộ gia đình tham gia làm homestay, gắn lưu trú với các dịch vụ trải nghiệm như dệt thổ cẩm, nấu rượu cần men lá, biểu diễn văn nghệ dân gian.... Qua đó, văn hóa không chỉ được gìn giữ, mà còn trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng.

Theo chị Phạm Thị Nhị, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Nam Xuân, việc phát huy nội lực văn hóa bản địa đã và đang mang lại nhiều lợi ích thiết thực, vừa bảo tồn giá trị văn hoá truyền thống, bảo vệ môi trường sinh thái, vừa tạo ra công ăn việc làm, thu nhập cho người dân.

Sở hữu không gian nhà sàn với tầm nhìn trải rộng giữa sắc vàng rực rỡ mỗi độ lúa chín, Homestay Minh Huy mang đậm dấu ấn văn hóa Thái. Từ cách bài trí kiến trúc đến không gian trưng bày các dụng cụ cồng chiêng, váy áo truyền thống... tất cả đều được Homestay Minh Huy chăm chút tỉ mỉ. Chính thức đi vào hoạt động từ tháng 6/2022, Homestay Minh Huy là tâm huyết của chị Hà Thị Tuôn, người mong muốn đưa câu chuyện văn hóa của dân tộc mình đến gần hơn với du khách. Không chỉ chú trọng đến chất lượng dịch vụ ăn nghỉ, Homestay Minh Huy còn phối hợp với đội văn nghệ của bản mang đến những làn điệu dân ca, dân vũ của dân tộc Thái mộc mạc mà cuốn hút. “Làm du lịch cộng đồng phải dựa vào chính bản sắc của mình. Khi du khách đến, được ăn món truyền thống, ngủ nhà sàn, xem múa xòe, tôi thấy văn hóa của dân tộc mình đang được trân trọng”, chị Hà Thị Tuôn chia sẻ.

Những Homestay ở bản Bút, xã Nam Xuân, nép mình bên các thửa ruộng bậc thang, tạo nên bức tranh hài hòa giữa cuộc sống con người và thiên nhiên.

Điểm đến nổi tiếng của du lịch miền núi Thanh Hóa những năm gần đây chính là bản Đôn, xã Pù Luông. Là nơi quần cư lâu đời của đồng bào Thái, bản Đôn đã chọn cách phát triển du lịch gắn với bảo tồn bản sắc truyền thống. Từ việc gìn giữ những ngôi nhà sàn cổ, không gian sinh hoạt cộng đồng đến nếp sống, phong tục tập quán. Điều đó cho thấy, người dân nơi đây đang biến văn hóa bản địa thành sức hút riêng, tạo nền tảng cho du lịch cộng đồng phát triển bền vững.

Chị Vi Thị Biên, người dân bản Đôn, chia sẻ: “Từ khi có du lịch cộng đồng, chúng tôi có công ăn việc làm ổn định, có điều kiện để nâng cao chất lượng cuộc sống và vẫn giữ được bản sắc văn hóa của dân tộc mình”.

Từ văn hóa bản địa, du lịch cộng đồng đã mở ra cơ hội việc làm cho người dân bản Đôn, xã Pù Luông.

Điểm nhấn ở bản Đôn là hàng chục ha ruộng bậc thang uốn lượn mềm mại theo triền núi, những nếp nhà sàn nằm nép mình dưới chân đồi xanh mướt... Vài năm trở lại đây, lượng khách du lịch quốc tế tìm đến Bản Đôn ngày một nhiều, bởi nơi đây có cảnh quan thiên nhiên thanh bình, khí hậu mát mẻ gần như quanh năm và không gian văn hóa đậm sắc bản địa.

Anh Nicolas, du khách đến từ Ý ấn tượng khi trải nghiệm tại đây: "Khi đến bản Đôn, tôi bất ngờ trước thiên nhiên tươi đẹp và bản sắc văn hóa rõ nét. Nơi này rất khác so với những điểm tôi từng đến ở Việt Nam. Người dân hiền hậu, thân thiện và luôn sẵn sàng chia sẻ về cuộc sống của họ".

Để bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch, các homestay ở bản Đôn được thiết kế theo phong cách mới nhưng dựa trên nền tảng nhà sàn truyền thống của người Thái. Không gian mở, chan hòa với thiên nhiên, vật liệu, kiến trúc, cách bài trí đều tôn trọng văn hóa bản địa, giúp du khách có thể phóng tầm mắt chiêm ngưỡng ruộng bậc thang xanh mướt hay cảnh mây núi mờ xa.

Du lịch cộng đồng ở bản Đôn, xã Pù Luông bố trí hài hòa với cảnh quan, giữ trọn bản sắc văn hóa.

Du lịch cộng đồng, một dạng “du lịch xanh” đang dần khẳng định vị thế và bản sắc văn hóa chính là “chìa khóa” cốt lõi cho sự phát triển. Không chỉ mở ra sinh kế bền vững cho người dân miền núi, loại hình du lịch này còn góp phần bảo vệ môi trường sinh thái và gìn giữ, lan tỏa những giá trị văn hóa độc đáo của các dân tộc.

Dù chặng đường phía trước vẫn còn không ít khó khăn, thách thức nhưng với sự chung sức, đồng lòng của các cấp ủy, chính quyền và người dân ở mỗi địa phương, du lịch cộng đồng miền Tây xứ Thanh hoàn toàn có cơ sở để vươn lên, trở thành điểm đến sinh thái hấp dẫn, giàu bản sắc và bền vững trong tương lai không xa.

Hà Hồng