Tình yêu chung thủy vợ chồng qua ca dao Việt Nam

(VH&ĐS) Nói đến đời sống vợ chồng, người phụ nữ Việt Nam xưa nay đều lấy tình yêu chung thủy, sắt son một lòng làm trọng. Quan niệm một vợ, một chồng trở thành nét đẹp văn hóa truyền thống và được đúc kết cho thế hệ mai sau bài học về hạnh phúc gia đình, cái nôi của mái ấm tình yêu.

Ngay từ thời con gái, người phụ nữ Việt Nam đã biết trân trọng việc lựa chọn người bạn đời. Dân ta thường nói: “Con gái mười hai bến nước” biết đâu đục, đâu trong, chính điều đó trong lúc tìm hiểu bạn đời phải tìm hiểu rõ ràng, hiểu tông tích và đạo đức của con người cụ thể: “Anh đã có vợ con chưa?/ Mà anh ăn nói, đón đưa ngọt ngào/ Mẹ già anh ở nơi nao?/ Để em tìm vào, hầu hạ thay anh”.

Ước nguyện của người con trai cũng là tìm được người bạn đời hiền thục để giữ lửa hạnh phúc gia đình: "Làm trai lấy được vợ hiền/ Như cầm đồng tiền mua được của ngon".

Hoặc: "Phận gái lấy được chồng khôn/ Xem bằng cá vượt vũ môn hóa rồng".

Khi con người đã yêu nhau chung thủy, họ tin tưởng cùng nhau và hứa hẹn với nhau: "Ước gì anh hóa ra hoa/ Để em nâng lấy rồi mà cài khăn/ Ước gì anh hóa ra chăn/ Để cho em đắp, em lăn, em nằm".

Đạo đức của người phụ nữ Việt Nam khi đã có gia đình thì họ tự vạch cho mình một hướng đi và trở thành nguyên tắc cho cuộc sống vợ chồng: "Không chồng đi dọc đi ngang/ Có chồng thì cứ một đàng mà đi".

Hoặc: "Đói lòng ăn nắm lá sung/ Chồng một thì lấy, chồng chung thì đừng".

Người phụ nữ chính chuyên chỉ lấy một chồng đó là đạo lý người phụ nữ Việt Nam và mong ước của người phụ nữ đối với gia đình luôn luôn êm ấm, vững bền, một chồng mới có tình yêu chân chính: "Người ta thích lấy nhiều chồng/ Tôi chỉ thích lấy một ông thật bền/ Thật bền như tượng đồng đen/ Trăm năm, quyết với cùng em một lòng".

Ngược dòng lịch sử để nhớ thời kỳ phong kiến người đàn ông khá giả lâm vào cảnh đa thê “năm thê bảy thiếp”, người phụ nữ không được tôn trọng, nhân phẩm bị chà đạp, xã hội lên án đả kích cảnh đàn ông “đèo bòng” gây nên hậu quả xấu cho bản thân gia đình và xã hội, dân gian lên án mạnh mẽ: "Nhà tường mà lợp tranh mây/ Thân anh hai vợ như dây buộc mình".

Nên: "Đạo nào bằng đạo phu thê/ Tay ấp, má kề, sinh tử có nhau".

Đó là bài học thực tiễn mà ca dao Việt Nam đã bảo vệ hạnh phúc gia đình trong ấm ngoài êm. Con người sống ở đời không phải lúc nào cũng như mặt nước hồ phẳng lặng, không tránh khỏi những lúc sóng gió, ghen tuông cũng do con người gây ra. Dân ta có câu: “Có ghen mới có yêu” nên người phụ nữ hay ghen. Ghen là chính đáng vì có yêu chồng thắm thiết mới ghen. Nếu “ông ăn chả, bà ăn nem” thì hạnh phúc nằm bên bờ vực thẳm. Ca dao xưa khuyên bảo người đời: "Ớt nào mà ớt chẳng cay/ Gái nào mà gái chẳng hay ghen chồng".

Gái mà ghen chồng thực chất là yêu chồng, thủy chung, son sắt: Trăm năm lòng gắn dạ ghi/ Nào ai thay nút đổi khuy cũng đừng.

Hoặc: "Trăng tròn chỉ có đêm rằm/ Tình ta tháng tháng, năm năm vẫn tròn".

Khi nói về người phụ nữ chung thủy với chồng mà chồng lại ngoại tình dứt khoát phải ghen. Ngược lại người chồng yêu vợ thắm thiết, nếu người vợ lăng nhăng với người khác thì người chồng cũng phải ghen. Cho nên tình yêu vợ chồng chung thủy cũng phải từ hai phía. Ca dao lại khuyên bảo người đời: "Thương nhau tạc một chữ tình/ Trăm năm thề quyết bạn mình có nhau".

Hoặc: "Thương nhau gặp khúc sông vơi/ Khó khăn, gian hiểm chẳng rời thủy chung".

Trong đời sống hôn nhân, muốn có hạnh phúc, vợ chồng phải biết ứng xử với nhau bình đẳng và “Thuận vợ, thuận chồng tát biển đông cũng cạn”. Cho dù lúc khổ đến lúc sướng phải một lòng thủy chung, tình yêu ngày càng thắm thiết tôn trọng lẫn nhau, gia đình trở thành tổ ấm, đó là hạnh phúc nhất của đời người: "Râu tôm nấu với ruột bầu/ Chồng chan vợ húp, gật đầu khen ngon".

Ngày nay, Luật Hôn nhân gia đình đã ra đời, nguyên tắc “Một vợ, một chồng” ai đã có gia đình thì phải biết trân trọng giữ gìn. Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trung hậu đảm đang “Giỏi việc nước, đảm việc nhà”, nhất là thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ đã qua còn sáng mãi trong tâm hồn mọi người chúng ta. Phụ nữ Việt Nam vốn giàu lòng chung thủy, xây đắp hạnh phúc gia đình, không ai có thể lay chuyển được: "Mưa rơi gió tạt vô thành/ Đôi ta chồng vợ, ai dỗ dành đừng xiêu".

Hoặc: "Đôi ta như rượu với nem/ Đang say ngây ngất, ai dèm chớ xa".

Nguyễn Trọng Hữu