Chủ động nguồn nhân lực chất lượng cao

Đã đến lúc chúng ta cần phải thay đổi nhận thức rằng, cơ hội “vàng” không phải là nguồn lao động trẻ, dồi dào như chúng ta đang có và thường đề cập đến, mà phải là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Hoạt động thí nghiệm tại Trường ĐH Hồng Đức. (Ảnh minh họa của Trường Giang)

Phát triển nguồn nhân lực là vấn đề rất quan trọng để đẩy mạnh thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế. Dù rất được chú trọng, đầu tư kinh phí cho việc đào tạo nguồn nhân lực, nhưng thực tế cho thấy nguồn nhân lực của chúng ta vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra. Nhân lực sau đào tạo vẫn nặng về lý thuyết, chưa giỏi thực hành, gây khó khăn cho đơn vị sử dụng.

Theo thống kê của VCCI hiện nay có khoảng 48% số lao động cần phải đào tạo lại. Cũng theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, có tới 68% số cơ sở đào tạo tại Việt Nam chưa sẵn sàng cho cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và tác động của dịch bệnh.

Qua thực tế tại nhiều lĩnh vực, doanh nghiệp cho thấy chúng ta đang thiếu đội ngũ chuyên gia có chuyên môn về kinh tế, kỹ thuật và công nhân lành nghề. Đây là “rào cản” lớn trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Điểm nghẽn chất lượng nguồn nhân lực này cần phải được tháo gỡ sớm, để chúng ta bước vào kỷ nguyên số, hội nhập quốc tế sâu rộng.

Theo nhiều chuyên gia, hiện nay nhiều cơ sở đào tạo đang quá “nặng” về lý thuyết, nhưng lại “nhẹ” về thực hành. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến chất lượng nguồn nhân lực không đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Để đáp ứng yêu cầu không ít đơn vị sử dụng lao động đã phải bỏ thời gian và chi phí ra đào tạo lại sau khi tuyển dụng. Điều đó cho thấy, giữa một số cơ sở đào tạo và các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động vẫn chưa có được tiếng nói chung.

Xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn, Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã xác định 1 trong 3 khâu đột phá chiến lược để phát triển đất nước đó là phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao; ưu tiên phát triển nguồn nhân lực cho công tác lãnh đạo, quản lý và các lĩnh vực then chốt trên cơ sở nâng cao, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện, cơ bản về chất lượng giáo dục, đào tạo gắn với cơ chế tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ nhân tài, đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng và phát triển mạnh khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Ở Thanh Hóa, vấn đề nâng cao và chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh cũng là một trong những khâu đột phá được tỉnh đặc biệt quan tâm. Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2015-2020 đã đề ra Chương trình đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực là 1 trong 5 chương trình trọng tâm của tỉnh trong nhiệm kỳ.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội, giai đoạn 2016-2020 toàn tỉnh đào tạo, cung ứng cho thị trường được 410.600 lao động, vượt 3,7% kế hoạch, trong đó các cơ sở giáo dục đại học đào tạo 18.000 người, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo 392.600 người. Về cơ bản nguồn nhân lực đã đáp ứng yêu cầu lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành ở các cơ quan Nhà nước, cơ quan Đảng và hệ thống chính trị trong tỉnh. Tuy nhiên nguồn nhân lực có chất lượng cao đáp ứng cho các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp FDI trên địa bàn vẫn chưa nhiều. Nguồn công nhân kỹ thuật được đào tạo từ những trường cao đẳng nghề trên địa bàn chỉ có thể tham gia một cách vừa phải trong các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp đòi hỏi nguôn nhân lực công nghệ. Đa phần các doanh nghiệp chủ lực, doanh nghiệp công nghệ đều phải sử dụng nguồn nhân lực đến từ khu vực bên ngoài.

Tại Kỳ họp thứ hai, Quốc hội Khóa XV, Bộ trưởng Bộ LĐ, TB&XH Đào Ngọc Dung cho rằng, một trong những giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là cần chú trọng nâng cao chất lượng dự báo ngắn hạn, trung hạn và dài hạn về nhu cầu nhân lực làm cơ sở để điều tiết và đào tạo, bồi dưỡng. Bổ sung các quan sát đánh giá cụ thể theo từng ngành nghề lĩnh vực, sự khác biệt cần thiết trong bối cảnh của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Thu hút tập trung nguồn lực, thúc đẩy đào tạo và đào tạo lại nâng cao kỹ năng tay nghề cho người lao động.

Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025 tiếp tục xác định đào tạo nguồn nhân lực là nhiệm vụ quan trọng của tỉnh. Trong Chương trình nâng cao chất lượng văn hóa, giáo dục, y tế, giai đoạn 2021-2025 mà Đại hội đề ra, đã đặt ra nhiệm vụ gắn nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo với phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, có năng lực đổi mới, sáng tạo.

Như vậy quan điểm của Đảng, Nhà nước, của tỉnh về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là rất rõ ràng. Đã đến lúc chúng ta cần phải thay đổi nhận thức rằng, cơ hội “vàng” không phải là nguồn lao động trẻ, dồi dào như chúng ta đang có và thường đề cập đến, mà phải là nguồn nhân lực chất lượng cao. Chỉ có nguồn chất lượng cao thì chúng ta mới chủ động đổi mới sáng tạo, vận hành thông suốt công nghệ, đáp ứng yêu cầu của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư mà ít phải lệ thuộc vào việc “nhập khẩu” nhân lực từ bên ngoài.

Lam Vũ