Nỗi đau tội phạm trẻ vị thành niên

Những năm gần đây, cùng với sự gia tăng của các loại tội phạm và tệ nạn xã hội, tình hình thanh thiếu niên phạm tội có nhiều diễn biến phức tạp. Nếu như trước đây, trẻ vị thành niên chủ yếu phạm vào các tội danh như trộm cắp, gây rối trật tự công cộng… thì nay các em đã phạm vào nhiều loại tội danh khác nhau, trong đó có cả các loại trọng tội như giết người, cướp tài sản, hiếp dâm, buôn bán các chất ma tuý...

Theo số liệu thống kê, chỉ tính từ năm 2013 đến nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã xảy ra 475 vụ, 739 đối tượng trẻ vị thành niên phạm tội. Trong đó có các vụ án đặc biệt nghiêm trọng và rất nghiêm trọng như: Giết người 7 vụ, hiếp dâm, cưỡng dâm 15 vụ, cướp và cưỡng đoạt tài sản 34 vụ. Qua phân tích, tổng hợp tình hình cho thấy trẻ vị thành niên tham gia vào các vụ trộm cắp tài sảnlà 222 vụ, chiếm 46% tổng số vụ và đối tượng; cố ý gây thương tích 87 vụ, chiếm 18%. Ngoài ra còn gây ra nhiều loại tội phạm khác như cướp giật tài sản, gây rối trật tự công cộng, tổ chức sử dụng, mua bán và tàng trữ ma túy...

Trung tá Nguyễn Thế Trung - Đội Điều tra Tổng hợp Công an TP Thanh Hóa cho biết: Trong hầu hết các vụ án nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng do số thanh thiếu niên gây ra, phần lớn là do bộc phát nhất thời, hiếu thắng, thiếu hiểu biết, nhưng hành vi thì rất táo bạo, hung hãn, sẵn sàng tước đi tính mạng của người khác, bất chấp hậu quả. Điều đáng lo ngại là, nhiều trẻ vị thành niên do không có sự quản lý của gia đình đã bỏ học, không có việc làm nên thường tụ tập thành băng, nhóm ăn chơi lêu lổng và điều rất nguy hiểm là luôn thủ sẵn dao, lê, kiếm trong người nên khi xảy ra va chạm, xích mích dẫn đến gây án.

Điển hình như vụ án giết người xảy ra vào tối 11/8/2018 tại TP Thanh Hoá mà nạn nhân là em N.Đ.T. sinh năm 2002, ở xã Quảng Đông, còn hung thủ là Nguyễn Nam Bắc, sinh năm 2000, ở xã Quảng Phú, TP Thanh Hóa. Nguyên nhân chỉ là do mâu thuẫn trong lúc xem văn nghệ, cho rằng T. “nhìn đểu” mình nên Bắc đã hậm hực, liền rút con dao bấm thủ sẵn trong người đâm vào động mạch đùi bên phải, khiến T. ngã quỵ. Mặc dù đã được người dân đưa đi cấp cứu nhưng do mất quá nhiều máu nên T. đã tử vong.

Một nguyên nhân khác là do không có tiền để thỏa mãn tiêu xài, trong khi đó bản thân lại không làm ra tiền nên nảy sinh trộm cắp, cướp, cướp giật, cưỡng đoạt tài sản. Điển hình như vụ Đinh Phan Thìn, sinh năm 2002, trú tại xã Thọ Lập, huyện Thọ Xuân. Được biết, Thìn là đối tượng nghiện ma tuý nên thường lang thang khắp nơi trong làng, trong xã và một số huyện lân cận, lợi dụng sơ hở của người dân để trộm cắp xe máy, xe đạp. Chỉ tính riêng từ năm 2017 đến khi bị bắt, Thìn đã gây ra 15 vụ trộm cắp tài sản.

Công an huyện Triệu Sơn tăng cường công tác tuyên truyền pháp luật cho học sinh trong trường học.

Đi tìm lời giải cho vấn đề trên, nhiều người cho rằng lứa tuổi vị thành niên phạm tội ngày càng gia tăng là do các em không biết tự phòng vệ cho bản thân, ham chơi, đua đòi theo những thói hư tật xấu. Các em chỉ thích hưởng thụ, vui chơi ở các nhà hàng, karaoke, quán internet, các trò chơi trực tuyến đầy bạo lực, phim ảnh khiêu dâm, sử dụng điện thoại di động sớm...

Tuy nhiên, theo Thạc sỹ tâm lý Phạm Thị Hòa - Trưởng bộ môn Tâm Lý, Trường Đại học Hồng Đức cho rằng: "Chúng ta đừng vội đổ lỗi, quy kết tội cho các em. Thực ra, các em cũng chỉ là nạn nhân. Nguyên nhân chính đó là do sự buông lỏng trong công tác quản lý, giáo dục của nhà trường, gia đình".

Được biết thời gian qua, các cấp, các ngành trong tỉnh luôn quan tâm đến công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, nhất là trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Điển hình như UBND tỉnh đã ban hành các chương trình hành động, kế hoạch cụ thể về công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em; xây dựng và nhân rộng mô hình phòng ngừa trẻ bị xâm hại, bị bạo lực dựa vào cộng đồng. Ông Lê Minh Hành - Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH Thanh Hóa, cho biết: Hằng năm tỉnh đã bố trí từ nguồn ngân sách khoảng 2 tỷ đồng thực hiện chương trình bảo vệ trẻ em. Đến nay, đã hỗ trợ được cho gần 3.000 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt bằng các hình thức như: trợ giúp xã hội, trợ giúp y tế, trợ giúp giáo dục đào tạo và giáo dục nghề nghiệp. Tuy nhiên có một thực tế là công tác này đang còn gặp nhiều khó khăn.

Cùng với công tác tuyên truyền, các đơn vị công an trong tỉnh đã tập trung triển khai đồng bộ các biện pháp phòng ngừa và đấu tranh ngăn chặn không để trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật. Trung tá Nguyễn Xuân Toán - Phó trưởng phòng Cảnh sát Hình sự, Công an Thanh Hóa, cho biết: Để tuyên truyền pháp luật trong lứa tuổi trẻ vị thành niên, lực lượng công an phải phối hợp với các cơ quan ban ngành, các tổ chức chính trị - xã hội để triển khai thực hiện theo đúng chức năng, đem lại hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên, lực lượng công an vẫn là chủ công nòng cốt trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và tội phạm hình sự nói riêng trong đó có tội phạm vi phạm pháp luật trong lứa tuổi trẻ vị thành niên. Để làm được điều này lực lượng công an phải chủ động nắm tình hình, thực trạng vi phạm pháp luật lứa tuổi trẻ vị thành niên để từ đó phân tích, rút ra các nguyên nhân, điều kiện cũng như các vụ án, vụ việc điển hình, hệ thống hóa lại các hành vi vi phạm từ đó có răn đe, giáo dục chung trong cộng đồng.

Thiết nghĩ, đã đến lúc các cấp, các ngành, các đoàn thể xã hội đặc biệt là gia đình cần phải coi trọng việc quản lý, giáo dục con em mình, đồng thời hãy quan tâm, chăm lo toàn diện cho thế hệ trẻ đặc biệt là trẻ vị thành niên. Hướng các em đến một cuộc sống lành mạnh, tươi sáng, đừng vô tình đẩy các em vào con đường phạm pháp.

Mai Hà