Đẩy mạnh thu hút đầu tư vào nông nghiệp (Kỳ 2): Vẫn bấp bênh HTX nông nghiệp

(VH&ĐS) Trong những năm qua, nhiều hợp tác xã (HTX) kiểu mới được thành lập và hoạt động mang lại hiệu quả cao, thu hút được hàng nghìn lao động nông thôn tham gia, góp phần đáng kể vào sự phát triển KT-XH của địa phương.

Nhiều HTX hoạt động hiệu quả

Hiện nay, toàn tỉnh có 26.884 tổ hợp tác và 881 HTX, trong đó, có 556 HTX hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ nông nghiệp. Những HTX này đã có vai trò hướng dẫn các hộ thành viên trong việc ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa đem lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn.

Sau khi thực hiện Luật HTX 2012, các HTX tiếp tục đổi mới và phát triển theo hướng kinh doanh tổng hợp, kết hợp giữa dịch vụ với sản xuất, chế biến, phát triển ngành nghề và có sự thay đổi về cơ cấu hoạt động dịch vụ, tăng dần các dịch vụ cạnh tranh, như: cơ giới hóa đồng bộ, ứng dụng những tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất. Nhiều HTX đã mở rộng sang dịch vụ môi trường, vừa giải quyết việc làm cho người lao động, vừa góp phần làm tốt vệ sinh môi trường... Bên cạnh đó, mô hình HTX chuyên sâu, chuyên ngành một số lĩnh vực được phát triển, như: sản xuất lúa giống, chăn nuôi gia cầm, sản xuất rau an toàn...

Những năm qua, HTX Nông nghiệp Nga Yên (Nga Sơn) đã định hướng mục tiêu hoạt động theo phương châm là tổ chức pháp lý đại diện cho quyền lợi của người dân, là cầu nối tiếp nhận và chuyển giao các chương trình, tiến bộ khoa học - kỹ thuật, giúp nông dân sản xuất hiệu quả, góp phần xây dựng nông thôn mới.

Ông Mai Văn Dung, Phó Giám đốc HTX này cho biết: “Từ những thành tích đạt được, HTX nông nghiệp Nga Yên sẽ tiếp tục vượt qua khó khăn, thử thách, phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương, sử dụng hiệu quả các nguồn lực, đưa kinh tế HTX phát triển ngày càng vững mạnh, góp phần tích cực thực hiện thắng lợi chương trình xây dựng nông thôn mới và các mục tiêu KT-XH lâu dài của địa phương”.

Trên địa bàn tỉnh nhiều mô hình HTX đã và đang hoạt động hiệu quả trong sản xuất kinh doanh.

Đến thăm mô hình HTX dịch vụ nông nghiệp Phú Lộc, huyện Hậu Lộc mới thấy được niềm vui của bà con xã viên khi họ không còn phải lo cho đầu ra của sản phẩm, nguồn giống và bà con cũng đã tiếp cận được với những tiến bộ KH-KT và áp dụng vào trong sản xuất. Nhờ khai thác về lợi thế đất đai, sản xuất 4 vụ/ năm, giá trị thu nhập hàng năm đạt hơn 100 triệu đồng/ha, tổng doanh thu năm 2015 đạt trên 23 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người đạt 2,8 triệu đồng/ người/ tháng.

Huyện Thiệu Hóa đã có sự phát triển mạnh mẽ, đồng đều và đa dạng các loại hình kinh tế tập thể. Hiện nay, toàn huyện có 31 HTX được kiện toàn và thành lập mới đang hoạt động hiệu quả trên nhiều lĩnh vực, trong đó có 29 HTX dịch vụ nông nghiệp. Các HTX dịch vụ nông nghiệp trên địa bàn huyện Thiệu Hóa đã đảm nhiệm tốt các khâu từ phục vụ sản xuất đến việc hướng dẫn xã viên thực hiện chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất.

Ngoài ra, thực hiện chủ trương xây dựng cánh đồng mẫu lớn, nhiều Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp đã mạnh dạn đưa cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất, mang lại năng suất, chất lượng cao trong thâm canh cây lúa.

Vẫn tồn tại nhiều khó khăn

Tại Đại hội Liên minh HTX tỉnh nhiệm kỳ 2016 - 2020, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Đức Quyền đã chỉ rõ ra những mặt tồn tại hạn chế trong hoạt động của mô hình HTX: Theo đó, hiệu quả hoạt động của nhiều HTX chưa cao, quy mô các HTX phần lớn còn nhỏ, năng lực tài chính còn hạn chế; nhiều HTX còn lúng túng trong việc xác định phương thức tổ chức hoạt động và định hướng sản xuất - kinh doanh; số HTX làm ăn có hiệu quả còn ít, lợi ích đem lại cho thành viên chưa nhiều nên chưa đủ sức hấp dẫn thu hút, gắn bó các thành viên với HTX. Hoạt động của các HTX chưa liên kết được với các thành phần kinh tế khác nên khả năng cạnh tranh còn thấp, phát triển thiếu bền vững.

Bên cạnh đó, đa số các HTX trong lĩnh vực nông nghiệp hoạt động kém hiệu quả, thiếu sự liên kết chặt chẽ giữa các thành viên, vốn ít, lợi nhuận và doanh thu thấp; phần lớn các HTX mới chỉ thực hiện các hoạt động dịch vụ đầu vào cho sản xuất nông nghiệp mà chưa quan tâm đến các dịch vụ đầu ra như bảo quản, chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Việc hình thành các chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm giữa nông dân, HTX và các doanh nghiệp còn hạn chế dẫn đến nhiều rủi ro trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm”.

Theo ông Nguyễn Văn Hưng, Giám đốc Liên minh HTX Thanh Hóa cho biết: “Vai trò của HTX nông nghiệp là đã rõ, tuy nhiên hiện nay nhiều địa phương vẫn chưa làm tốt công tác hỗ trợ phát triển HTX. Để các HTX nông nghiệp tiếp tục phát huy vai trò của mình cần phải tạo điều kiện để những HTX có thể liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp nhằm tăng sức cạnh tranh, hoạt động hiệu quả trong điều kiện kinh tế thị trường. Đồng thời tạo điều kiện cho các HTX tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi để phát triển ổn định và bền vững”.

Hoàng Lan